Phụng Vụ - Mục Vụ
Văn hoá khuyến khích
Lm Minh Anh
13:55 12/05/2025
VĂN HOÁ KHUYẾN KHÍCH
“Tôi ban cho chúng sự sống đời đời”.
“Hãy tâng bốc tôi, tôi có thể không tin bạn! Hãy chỉ trích tôi, tôi có thể không thích bạn! Hãy quên bẵng tôi, tôi có thể không tha cho bạn! Nhưng hãy khích lệ tôi, tôi sẽ không bao giờ quên bạn!” - William Arthur Ward.
Kính thưa Anh Chị em,
Các nhân vật của Lời Chúa hôm nay là những con người luôn khích lệ mà Giáo Hội và thế giới sẽ không bao giờ lãng quên: Barnaba, ‘Con của sự khích lệ’; và Giêsu, ‘Chúa của sự khích lệ!’. Lời Chúa muốn chúng ta sống ‘văn hoá khuyến khích!’. Vì lẽ, một ngọn nến sẽ không mất gì khi thắp sáng cho những ngọn nến khác!
Bài đọc Công Vụ Tông Đồ tường thuật cuộc viếng thăm của Barnaba; “Barnaba”, tiếng Hy Lạp có nghĩa là ‘Con của sự khích lệ!’. Từ Giêrusalem, Barnaba được cử xuống Antiôkia để xem hiện tình. Vui mừng khi thấy “ơn Thiên Chúa” ban, Barnaba “khuyên nhủ ai nấy bền lòng gắn bó cùng Chúa”; ông dành cho anh chị em tân tòng một sự khích lệ lớn lao. Sau đó, Barnaba đến Taxô tìm Phaolô, người mới tin; đưa ông đi Antiôkia để hỗ trợ cho Hội Thánh non trẻ này. Từ đó, Phaolô trở thành trụ cột của Antiôkia; và “Chính tại Antiôkia, lần đầu tiên, các môn đệ được gọi là Kitô hữu”, Hội Thánh ngày càng có nhiều người tin; Thánh Vịnh đáp ca bộc lộ niềm vui, “Muôn nước hỡi, nào ca ngợi Chúa!”.
Trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cũng nói những lời đầy khích lệ, “Chiên của tôi thì nghe tiếng tôi; tôi biết chúng và chúng theo tôi. Tôi ban cho chúng sự sống đời đời; không bao giờ chúng phải diệt vong và không ai cướp được chúng khỏi tay tôi!”. Mục tử nhân lành Giêsu ra sức bảo vệ đoàn chiên; nhưng để khỏi bị cướp, mỗi con chiên cần đóng góp phần tích cực của mình, nghĩa là, phải im ắng đủ để nghe tiếng Ngài, quen thuộc với tiếng của Ngài; đồng thời, mỗi con chiên còn phải hỗ trợ những con chiên khác, cách riêng những con đau yếu và luôn đi chậm trong đàn. Hãy khuyến khích nhau, “Nếu bạn không thể bay, hãy chạy! Nếu bạn không thể chạy, hãy đi! Nếu bạn không thể đi, hãy bò! Nhưng dù bạn làm gì, hãy tiếp tục tiến về phía trước!” - Martin Luther King Jr..
Anh Chị em,
“Tôi ban cho chúng sự sống đời đời”. Noi gương Chúa Giêsu, ‘Chúa của sự khích lệ’; bắt chước Barnaba, ‘Con của sự khích lệ’, chúng ta cũng ao ước “sự sống đời đời” cho mình và cho tha nhân. Như các ngài, chúng ta khuyến khích nhau trong đức tin, giúp nhau lớn lên khi sống mật thiết mối quan hệ với Chúa, với nhau. Cha mẹ khuyến khích con cái, con cái khuyến khích cha mẹ; anh chị em, bạn bè khuyến khích nhau để nên thánh mỗi ngày; vì “Không ai lên thiên đàng một mình!”. Ước gì chúng ta có một trái tim lặng đủ để giúp nhau nhanh nhạy ‘ngẩng lên’ mỗi khi nghe Giêsu Mục Tử gọi và mau mắn thi hành điều Ngài muốn! Từ đó, dám dấn thân, trở nên những con người sẵn sàng vực dậy những ai đang bủn rủn, đầu gối rã rời. Như vậy, trong mọi lĩnh vực, ‘mục vụ khuyến khích’, ‘văn hoá khuyến khích’ vẫn đóng một vai trò nhất định, không chỉ ở các Hội Thánh non trẻ, mà cả với Giáo Hội trưởng thành và cả trong thế giới hiện đại!
Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Chúa, đừng để con nhìn mọi sự dưới lăng kính tiêu cực. Cho con luôn dấn thân để khơi dậy niềm cảm hứng nơi anh chị em con!”, Amen.
(Tgp. Huế)
“Tôi ban cho chúng sự sống đời đời”.
“Hãy tâng bốc tôi, tôi có thể không tin bạn! Hãy chỉ trích tôi, tôi có thể không thích bạn! Hãy quên bẵng tôi, tôi có thể không tha cho bạn! Nhưng hãy khích lệ tôi, tôi sẽ không bao giờ quên bạn!” - William Arthur Ward.
Kính thưa Anh Chị em,
Các nhân vật của Lời Chúa hôm nay là những con người luôn khích lệ mà Giáo Hội và thế giới sẽ không bao giờ lãng quên: Barnaba, ‘Con của sự khích lệ’; và Giêsu, ‘Chúa của sự khích lệ!’. Lời Chúa muốn chúng ta sống ‘văn hoá khuyến khích!’. Vì lẽ, một ngọn nến sẽ không mất gì khi thắp sáng cho những ngọn nến khác!
Bài đọc Công Vụ Tông Đồ tường thuật cuộc viếng thăm của Barnaba; “Barnaba”, tiếng Hy Lạp có nghĩa là ‘Con của sự khích lệ!’. Từ Giêrusalem, Barnaba được cử xuống Antiôkia để xem hiện tình. Vui mừng khi thấy “ơn Thiên Chúa” ban, Barnaba “khuyên nhủ ai nấy bền lòng gắn bó cùng Chúa”; ông dành cho anh chị em tân tòng một sự khích lệ lớn lao. Sau đó, Barnaba đến Taxô tìm Phaolô, người mới tin; đưa ông đi Antiôkia để hỗ trợ cho Hội Thánh non trẻ này. Từ đó, Phaolô trở thành trụ cột của Antiôkia; và “Chính tại Antiôkia, lần đầu tiên, các môn đệ được gọi là Kitô hữu”, Hội Thánh ngày càng có nhiều người tin; Thánh Vịnh đáp ca bộc lộ niềm vui, “Muôn nước hỡi, nào ca ngợi Chúa!”.
Trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cũng nói những lời đầy khích lệ, “Chiên của tôi thì nghe tiếng tôi; tôi biết chúng và chúng theo tôi. Tôi ban cho chúng sự sống đời đời; không bao giờ chúng phải diệt vong và không ai cướp được chúng khỏi tay tôi!”. Mục tử nhân lành Giêsu ra sức bảo vệ đoàn chiên; nhưng để khỏi bị cướp, mỗi con chiên cần đóng góp phần tích cực của mình, nghĩa là, phải im ắng đủ để nghe tiếng Ngài, quen thuộc với tiếng của Ngài; đồng thời, mỗi con chiên còn phải hỗ trợ những con chiên khác, cách riêng những con đau yếu và luôn đi chậm trong đàn. Hãy khuyến khích nhau, “Nếu bạn không thể bay, hãy chạy! Nếu bạn không thể chạy, hãy đi! Nếu bạn không thể đi, hãy bò! Nhưng dù bạn làm gì, hãy tiếp tục tiến về phía trước!” - Martin Luther King Jr..
Anh Chị em,
“Tôi ban cho chúng sự sống đời đời”. Noi gương Chúa Giêsu, ‘Chúa của sự khích lệ’; bắt chước Barnaba, ‘Con của sự khích lệ’, chúng ta cũng ao ước “sự sống đời đời” cho mình và cho tha nhân. Như các ngài, chúng ta khuyến khích nhau trong đức tin, giúp nhau lớn lên khi sống mật thiết mối quan hệ với Chúa, với nhau. Cha mẹ khuyến khích con cái, con cái khuyến khích cha mẹ; anh chị em, bạn bè khuyến khích nhau để nên thánh mỗi ngày; vì “Không ai lên thiên đàng một mình!”. Ước gì chúng ta có một trái tim lặng đủ để giúp nhau nhanh nhạy ‘ngẩng lên’ mỗi khi nghe Giêsu Mục Tử gọi và mau mắn thi hành điều Ngài muốn! Từ đó, dám dấn thân, trở nên những con người sẵn sàng vực dậy những ai đang bủn rủn, đầu gối rã rời. Như vậy, trong mọi lĩnh vực, ‘mục vụ khuyến khích’, ‘văn hoá khuyến khích’ vẫn đóng một vai trò nhất định, không chỉ ở các Hội Thánh non trẻ, mà cả với Giáo Hội trưởng thành và cả trong thế giới hiện đại!
Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Chúa, đừng để con nhìn mọi sự dưới lăng kính tiêu cực. Cho con luôn dấn thân để khơi dậy niềm cảm hứng nơi anh chị em con!”, Amen.
(Tgp. Huế)
Tin Giáo Hội Hoàn Vũ
DIỄN VĂN CỦA Đức Thánh Cha LEO XIV GỬI CÁC ĐẠI DIỆN TRUYỀN THÔNG
Vũ Văn An
14:36 12/05/2025
Thứ Hai, ngày 12 tháng 5 năm 2025, tại Phòng tiếp kiến Phaolô VI, Đức Thánh Cha Leo XIV đã nói chuyện với 6,000 ký giả khắp thế giới, đến để nghe thông điệp của ngài thân ái gửi đến họ. Khi ngài xuất hiện, toàn thể cử tọa đã đứng lên, chào đón ngài bằng một tràng vỗ tay vang dội. Và sau đó, cứ mỗi đoạn trong diễn từ củ ngài lại được họ vỗ tay tán thưởng. Sau diễn từ, Đức Thánh Cha đã xuống bắt tay từng vị chủ bút hay giám đốc các cơ sở truyền thông thế giới. Người nào cũng nắm lấy tay ngài như không muốn buông bỏ và nói một vài lời được ngài gật gù tán thưởng và đáp lại. Nói chung, đây quả là một khởi đầu tốt đẹp của Đức Tân Giáo Hoàng với giới truyền thông thế giới.
Sau đây là nguyên văn bài nói chuyện của ngài với giới truyền thông thế giới, dựa vào bản tiếng Anh do Tòa Thánh cung cấp:

Chào buổi sáng và cảm ơn các bạn vì sự đón tiếp tuyệt vời này! Người ta nói rằng khi họ vỗ tay lúc đầu thì không quan trọng lắm, nếu bạn vẫn còn thức vào cuối buổi và bạn vẫn muốn vỗ tay… cảm ơn các bạn rất nhiều!
Anh chị em thân mến,
Tôi chào đón các bạn, những đại diện của các phương tiện truyền thông từ khắp nơi trên thế giới. Cảm ơn các bạn vì công việc mà các bạn đã và đang làm trong những ngày này, đây thực sự là thời gian ân sủng cho Giáo hội.
Trong Bài giảng trên núi, Chúa Giêsu đã tuyên bố: “Phúc cho những ai xây dựng hòa bình” (Mt 5:9). Đây là một Phúc thật thách thức tất cả chúng ta, nhưng đặc biệt liên quan đến các bạn, kêu gọi mỗi người trong các bạn phấn đấu cho một loại truyền thông khác, một loại truyền thông không tìm kiếm sự đồng thuận bằng mọi giá, không sử dụng những lời lẽ hung hăng, không theo văn hóa cạnh tranh và không bao giờ tách biệt việc tìm kiếm sự thật khỏi tình yêu mà chúng ta phải khiêm nhường tìm kiếm. Hòa bình bắt đầu từ mỗi người chúng ta: trong cách chúng ta nhìn người khác, lắng nghe người khác và nói về người khác.
Theo nghĩa này, cách chúng ta truyền thông có tầm quan trọng cơ bản: chúng ta phải nói "không" với cuộc chiến tranh bằng lời nói và hình ảnh, chúng ta phải từ chối mô hình chiến tranh.
Do đó, hôm nay tôi xin nhắc lại tình liên đới của Giáo hội với các nhà báo đang bị cầm tù vì tìm cách đưa tin về sự thật, và với những lời này, tôi cũng yêu cầu trả tự do cho những nhà báo bị cầm tù này. Giáo hội công nhận ở những nhân chứng này - tôi đang nghĩ đến những người đưa tin về chiến tranh ngay cả khi phải trả giá bằng mạng sống của họ - lòng dũng cảm của những người bảo vệ phẩm giá, công lý và quyền được thông tin của mọi người, bởi vì chỉ những cá nhân được thông tin mới có thể đưa ra những lựa chọn tự do. Nỗi đau khổ của những nhà báo bị cầm tù này thách thức lương tâm của các quốc gia và cộng đồng quốc tế, kêu gọi tất cả chúng ta bảo vệ món quà quý giá là quyền tự do ngôn luận và báo chí.
Cảm ơn các bạn, thưa các bạn thân mến, vì sự phục vụ của các bạn cho sự thật. Các bạn đã ở Rome trong vài tuần qua để đưa tin về Giáo hội, sự đa dạng của Giáo hội và đồng thời là sự thống nhất của Giáo hội. Các bạn đã có mặt trong các nghi lễ của Tuần Thánh và sau đó đưa tin về nỗi buồn về cái chết của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, mặc dù vậy, sự kiện này vẫn diễn ra trong bối cảnh của Lễ Phục sinh. Cũng chính đức tin Phục sinh đó đã đưa chúng ta vào tinh thần của Mật nghị, trong đó các bạn đã làm việc nhiều ngày dài và mệt mỏi. Tuy nhiên, ngay cả trong dịp này, các bạn đã cố gắng kể lại vẻ đẹp của tình yêu của Chúa Kitô, tình yêu đã hợp nhất và biến chúng ta thành một dân tộc, được hướng dẫn bởi Đấng Chăn Chiên Lành.
Chúng ta đang sống trong thời đại vừa khó khăn để điều hướng vừa khó khăn để kể lại. Những thời đại này đặt ra thách thức cho tất cả chúng ta nhưng chúng ta không nên trốn tránh. Ngược lại, chúng đòi hỏi mỗi người chúng ta, trong những vai trò và dịch vụ khác nhau của mình, không bao giờ được đầu hàng sự tầm thường.
Giáo hội phải đối diện với những thách thức do thời đại đặt ra. Tương tự như vậy, truyền thông và báo chí không tồn tại ngoài thời gian và lịch sử. Thánh Augustinô nhắc nhở điều này khi ngài nói, “Chúng ta hãy sống tốt và thời đại sẽ tốt đẹp. Chúng ta là thời đại” (Diễn văn 80.8).
Do đó, cảm ơn các bạn vì những gì các bạn đã làm để vượt qua những khuôn mẫu và sáo ngữ mà chúng ta thường dùng để diễn giải đời sống Kitô hữu và đời sống của chính Giáo hội. Cảm ơn các bạn vì đã nắm bắt được bản chất của chúng ta và truyền tải nó đến toàn thế giới thông qua mọi hình thức truyền thông có thể.
Ngày nay, một trong những thách thức quan trọng nhất là thúc đẩy truyền thông có thể đưa chúng ta ra khỏi “Tháp Babel” mà đôi khi chúng ta thấy mình đang ở trong đó, thoát khỏi sự nhầm lẫn của những ngôn ngữ vô tình thường mang tính ý thức hệ hoặc đảng phái. Do đó, dịch vụ của các bạn, với những từ ngữ bạn sử dụng và phong cách các bạn áp dụng, là rất quan trọng. Như các bạn đã biết, truyền thông không chỉ là truyền tải thông tin mà còn là tạo ra một nền văn hóa, môi trường của con người và kỹ thuật số trở thành không gian cho đối thoại và thảo luận. Khi nhìn vào cách công nghệ đang phát triển, sứ mệnh này trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Tôi đặc biệt nghĩ đến trí tuệ nhân tạo, với tiềm năng to lớn của nó, tuy nhiên đòi hỏi trách nhiệm và sự sáng suốt để đảm bảo rằng nó có thể được sử dụng vì lợi ích của tất cả mọi người, để nó có thể mang lại lợi ích cho toàn thể nhân loại. Trách nhiệm này liên quan đến mọi người theo tỷ lệ tuổi tác và vai trò của họ trong xã hội.
Các bạn thân mến, chúng ta sẽ hiểu nhau hơn theo thời gian. Chúng ta đã trải qua - chúng ta có thể nói cùng nhau - những ngày thực sự đặc biệt. Chúng ta đã chia sẻ chúng thông qua mọi hình thức phương tiện truyền thông: TV, radio, internet và mạng xã hội. Tôi chân thành hy vọng rằng mỗi người chúng ta có thể nói rằng những ngày này đã hé lộ một chút mầu nhiệm về nhân loại của chúng ta và để lại cho chúng ta mong muốn về tình yêu và hòa bình. Vì lý do này, hôm nay tôi nhắc lại với các bạn lời mời gọi của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong thông điệp của ngài cho Ngày Truyền thông Xã hội Thế giới năm nay: chúng ta hãy giải trừ mọi định kiến và oán giận, cuồng tín và thậm chí là hận thù khỏi truyền thông; chúng ta hãy giải phóng nó khỏi sự hung hăng. Chúng ta không cần thứ truyền thông ồn ào, mạnh mẽ, mà là thứ truyền thông có khả năng lắng nghe và tập hợp tiếng nói của những người yếu thế không có tiếng nói. Chúng ta hãy giải trừ vũ khí ngôn từ và chúng ta sẽ giúp giải trừ vũ khí thế giới. Giao tiếp giải trừ vũ khí và giải trừ vũ khí cho phép chúng ta chia sẻ một góc nhìn khác về thế giới và hành động theo cách phù hợp với phẩm giá con người của chúng ta.
Các bạn đang ở tuyến đầu trong việc đưa tin về các cuộc xung đột và khát vọng hòa bình, về các tình huống bất công và nghèo đói, và về công việc thầm lặng của rất nhiều người đang đấu tranh để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn. Vì lý do này, tôi yêu cầu các bạn hãy lựa chọn một cách có ý thức và can đảm con đường truyền thông ủng hộ hòa bình.
Cảm ơn tất cả các bạn và cầu xin Chúa ban phước cho các bạn!
A.P. tường trình buổi nói chuyện của Đức Leo XIV với giới truyền thông thế giới
Vũ Văn An
14:56 12/05/2025
Đức Giáo Hoàng Leo XIV kêu gọi thả các nhà báo bị cầm tù, khẳng định hồng phúc tự do ngôn luận và báo chí
Đó là tóm lược của của Nicole Winfield thuộc hãng tin A.P. khi loan tin cuộc gặp gỡ giới truyền thông thế giới của Đức Leo XIV ngày 12 tháng 5 năm 2025

THÀNH PHỐ VATICAN (AP) — Hôm thứ Hai, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã kêu gọi thả các nhà báo bị cầm tù và khẳng định "hồng phúc quý giá của tự do ngôn luận và báo chí" trong buổi tiếp kiến với một số trong 6,000 nhà báo đã đến Rome để đưa tin về cuộc bầu cử ngài với tư cách là giáo hoàng người Mỹ đầu tiên.
Đức Leo đã nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt khi ngài bước vào khán phòng Vatican để có cuộc gặp đầu tiên với đại diện của công chúng.
Nhà truyền giáo Dòng Augustinô 69 tuổi, được bầu trong một mật nghị kéo dài 24 giờ vào tuần trước, đã kêu gọi các nhà báo sử dụng ngôn từ vì hòa bình, từ chối chiến tranh và lên tiếng cho những người không có tiếng nói.
Ngài bày tỏ tình liên đới với các nhà báo trên khắp thế giới đã bị bỏ tù vì cố gắng tìm kiếm và đưa tin về sự thật. Nhận được sự hoan nghênh từ đám đông, ngài đã yêu cầu thả họ.
“Giáo hội công nhận ở những nhân chứng này — tôi đang nghĩ đến những người đưa tin về chiến tranh ngay cả khi phải trả giá bằng mạng sống của họ — lòng dũng cảm của những người bảo vệ phẩm giá, công lý và quyền được thông tin của mọi người, bởi vì chỉ những cá nhân được thông tin mới có thể đưa ra những lựa chọn tự do,” ngài nói.
“Nỗi đau khổ của những nhà báo bị cầm tù này thách thức lương tâm của các quốc gia và cộng đồng quốc tế, kêu gọi tất cả chúng ta bảo vệ hồng phúc quý giá là quyền tự do ngôn luận và báo chí.”
Đức Giáo Hoàng Leo mở đầu cuộc họp bằng một vài từ bằng tiếng Anh, nói đùa rằng nếu đám đông vẫn còn thức và vỗ tay vào cuối buổi họp, thì điều đó quan trọng hơn tiếng hoan hô chào đón ngài.
Chuyển sang tiếng Ý, ngài cảm ơn các nhà báo vì đã đưa tin về quá trình chuyển giao giáo hoàng và kêu gọi họ sử dụng những từ ngữ hòa bình.
“Hòa bình bắt đầu từ mỗi người chúng ta: trong cách chúng ta nhìn người khác, lắng nghe người khác và nói về người khác,” ngài nói. “Theo nghĩa này, cách chúng ta truyền thông có tầm quan trọng cơ bản: chúng ta phải nói ‘không’ với cuộc chiến bằng lời nói và hình ảnh, chúng ta phải từ chối mô hình chiến tranh.”
Sau bài phát biểu ngắn gọn, trong đó ngài suy gẫm về sức mạnh của lời nói trong việc làm điều tốt, ngài chào một số nhà báo ở hàng ghế đầu và sau đó bắt tay đám đông khi ngài rời khỏi hội trường khán giả ở lối đi giữa. Ngài ký tặng một vài chữ ký và chụp một vài bức ảnh tự sướng.
Sau đó, các nhà báo đã chia sẻ một số ít lời họ trao đổi với ngài, bao gồm cả những gợi ý rằng Vatican đang có kế hoạch để Đức Leo đến Thổ Nhĩ Kỳ để kỷ niệm một sự kiện quan trọng trong quan hệ Công Giáo-Chính thống giáo: kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nicea, công đồng đại kết đầu tiên của Kitô giáo.
Những thông tin thú vị khác xuất hiện: Các nhà báo đã đề nghị chơi quần vợt đôi hoặc tổ chức một trận đấu từ thiện. Đức Leo, một vận động viên quần vợt thường xuyên, có vẻ hào hứng "nhưng chúng ta không thể mời Sinner", ông nói đùa, ám chỉ đến tay vợt số 1 thế giới Jannik Sinner, người đang chơi ngay trên Tiber tại Giải quần vợt Ý mở rộng.
Trong buổi tiếp kiến năm 2013 với các nhà báo đưa tin về cuộc bầu cử của vị giáo hoàng Mỹ Latinh đầu tiên trong lịch sử, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã giải thích về sự lựa chọn danh hiệu của mình, theo tên của Thánh Phanxicô thành Assisi, và mong muốn của ngài về một "giáo hội nghèo và vì người nghèo!"
Trong suốt 12 năm trị vì của mình, Đức Phanxicô cũng đã nói về giá trị của báo chí và gần đây nhất là vào tháng 1, ngài đã kêu gọi trả tự do cho các nhà báo bị giam giữ trong một sự kiện Năm Thánh với giới truyền thông.
Văn Hóa
Trước ngày bầu Tân Giáo Hoàng
Nguyễn Trung Tây
05:55 12/05/2025
Trước ngày bầu Tân Giáo Hoàng
Nguyễn Trung Tây
Trước ngày bầu Tân Giáo Hoàng, chúng tôi, các cha giáo của Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành PNG rộn ràng bên bàn ăn, bàn chuyện “tôn giáo sự.” Cha người PNG dạy Kinh Thánh có những nhận xét riêng về vị Giáo Hoàng kế tiếp, từ góc nhìn của một người đã từng sinh hoạt ở Rôma gần 10 năm. Cha dạy Latin và Lịch sử Giáo Hội, gốc Ba Lan, cũng đã ở Ý gần 5 năm, chia sẻ những cảm nhận rất “Âu Châu-Ba Lan.” Cha dạy Triết học đến từ Philippines góp ý kiến nhè nhẹ về vị Giáo Hoàng tương lai. Dù không nói ra, ngài cũng thầm ý một vị Giáo Hoàng gốc Á Châu hoặc Phi Châu sẽ thích hợp với bối cảnh của ngôi làng toàn cầu. Còn tôi, cha giáo dạy Thần học, chuyên về Bối cảnh, tôi nghĩ đã đến lúc Giáo Hội nên đi vào giai đoạn của bối cảnh.
Bữa cơm nào cũng vậy, sáng, trưa, chiều, gần 10 người chúng tôi rôm rả cười nói vang vang, bàn luận, chia sẻ xoay quanh những câu chuyện “tòa trong,” nghe được từ các cha giáo từng sống và có mối liên hệ với những nhân vật tầm cỡ ở thủ đô Giáo Hội. Có cha giáo đoán vị Giáo Hoàng tiếp theo sẽ lấy danh hiệu Francis II, hoặc John Paul III, hay một tên gọi mới. Nhưng không ai nhắc đến tên Leo hết.
Không chỉ dừng lại ở đó, chúng tôi còn đoán già đoán non. Trong bối cảnh hiện nay, trung tâm Công Giáo đã dịch chuyển từ Tây phương, Bắc Mỹ và Úc/New Zealand xuống phương Nam. Nơi đây bao gồm Châu Mỹ Latinh, Á Châu và Phi Châu. Vì vậy, rất có thể vị Giáo Hoàng nối tiếp sẽ đến từ Phi hoặc Á Châu. Riêng Nam Mỹ thì đã có Đức Thánh Cha Phanxicô, một người đến từ “ngoại biên” rồi. Cho nên cơ hội cho Nam Mỹ chắc hiếm.
Cuối cùng, trong các cuộc trò chuyện, tên của Hồng Y Louis Tagle người Philippines được nhắc đến rất nhiều. Riêng tôi cũng thầm mong vị Giáo Hoàng kế nhiệm sẽ là một Hồng Y đến từ Châu Á.
Nhưng tất cả cũng chỉ dừng lại ở những suy đoán.
Rồi chúng tôi tếu táo với nhau rằng: ai bước vào mật nghị như một Giáo Hoàng, thì bước ra vẫn là...Hồng Y! Và dù có là ai đi nữa, tất cả chúng tôi đều đồng ý sẽ tổ chức ăn mừng một bữa “zô, zô,” vì Giáo Hội có thêm một vị Giáo Hoàng mới.
Sau hai lần khói đen, rồi thêm một lần nữa, chúng tôi bắt đầu hụt hẫng, câu chuyện dần nhạt. Nhưng trong lòng vẫn thấp thỏm đợi chờ, và cứ thắc mắc hoài: sao lại vẫn là khói đen, tới ba lần rồi?
Sáng ngày 9/5, lúc 2:10 giờ PNG, mọi người đang ngủ say. Tôi là người thức dậy sớm nhất, 5 giờ sáng. Vừa mở mắt, tôi liền cầm điện thoại lên xem tin.
Và… thật bất ngờ. Vẫn là một khuôn mặt Tây phương. Tên ngài nghe lạ hoắc. Ngài là người Mỹ. Tôi thầm nhủ: “Thiệt không ta!”
Tôi mở to mắt, đọc kỹ thêm: Tân Giáo Hoàng lấy danh hiệu Leo XIV, chứ không phải Francis II hay John Paul III. Nhưng điều làm tôi bất ngờ rộn ràng hơn cả là ngài sinh ra ở Chicago, “Phố Gió,” nơi tôi từng sinh hoạt học đường với Ngôi Lời từ năm 1996. Tôi đã sống đời mục vụ tại Chicago và Epworth từ 1997 đến 2005, trước khi chuyển xuống Melbourne, Úc, để bắt đầu một sứ vụ ông giáo tại Yarra Theological Union.
Rộn ràng nối tiếp rộn ràng, khi tôi đọc hàng tin: Tân Giáo Hoàng Leo XIV đã theo học Thần học tại Catholic Theological Union (CTU). Ngôi trường tôi từng theo học từ 1997 đến 2001, rồi tiếp tục năm 2002.
Thêm một chi tiết thật đặc biệt: Tân Giáo Hoàng, Linh mục Robert Francis Prevost, OSA thuộc dòng Augustinô, đã thi hành sứ vụ truyền giáo hơn 20 năm tại Peru, một vùng ngoại biên Châu Mỹ Latinh.
Sáng hôm đó, ngày 9/5, các cha giáo trong chủng viện hồ hởi chúc mừng tôi, cha giáo khoai lang cũng gốc Mỹ, từng học ở CTU, từng thi hành sứ vụ vùng ngoại biên: từ ghetto da đen ở Southside Chicago, đến sa mạc nước Úc, và giờ đây là Papua New Guinea. Hơn 100 thầy Triết trong chủng viện mấy ngày liền rôm rả chúc mừng “cha giáo khoai lang”!
Nhìn lại và phân tích Conclave vừa qua, tôi nhận ra chỉ trong vòng hai ngày, ở vòng thứ tư, Hồng Y đoàn đã nhanh chóng chọn ra một khuôn mặt tiêu biểu cho Giáo Hội của ngày hôm nay, một GIÁO HỘI TRUYỀN GIÁO. Một Giáo Hội không còn ngồi trong tháp ngà, nhưng can đảm bước ra khỏi vùng an toàn, hòa mình vào với những trăn trở, xáo động của thế giới ngày hôm nay, đặc biệt là ở các vùng ngoại biên như Peru. Chính điều này cũng đã được Đức Tân Giáo Hoàng Leo XIV nhấn mạnh ngay trong lời phát biểu đầu tiên:
“Chúng ta phải cùng nhau tìm cách trở thành một Giáo Hội truyền giáo, xây dựng những cây cầu, đối thoại, luôn mở rộng vòng tay đón nhận mọi người.”
Tôi, “ông giáo khoai lang,” đọc những lời ấy như một lời gọi mang tính quyết liệt. Đó là Giáo Hội phải đi ra, để trở thành những nhịp cầu cảm thông giữa các tôn giáo, các nền văn hóa, và với những người nghèo của ngôi làng toàn cầu.
Bởi đã “đi ra,” chúng ta phải có khả năng trở thành chiếc cầu nối, giữa khác biệt và chia rẽ. Đồng thời, như chính Đức Giêsu, Bạn người nghèo, chúng ta phải làm bạn với những người bị xã hội bỏ rơi, coi thường và tước mất tiếng nói.
Chương đầu tiên của triều đại Giáo Hoàng Leo XIV chỉ mới lật vài trang. Còn nhiều trang chưa viết, vẫn còn trắng tinh. Nhưng cá nhân tôi, tôi cầu nguyện và hy vọng rất nhiều. Dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, tôi tin rằng Giáo Hội dưới triều đại Giáo Hoàng Leo XIV sẽ tiếp tục là một Giáo Hội bước ra, bị bầm dập, thương tích, như chính hình ảnh của Đức Giêsu, Đấng đã chịu đóng đinh, chịu thương tích và đã chết vì Ngài bước ra và bước tới.
Khởi đầu nào cũng mới mẻ, và đoạn đường phía trước của Đức Thánh Cha Leo XIV chắc chắn sẽ có những thử thách không nhỏ, giữa một thế giới phân cực, biến động và khát khao hy vọng. Nhưng từ niềm vui bất ngờ sáng hôm đó, từ mối dây liên kết âm thầm giữa tôi và vị Giáo Hoàng mới, tôi tin rằng Chúa Thánh Linh vẫn đang âm thầm viết nên câu chuyện của Giáo Hội Người. Và tôi, ông giáo khoai lang nơi vùng ngoại biên Papua New Guinea, cũng được mời gọi tiếp tục hành trình đồng hành, cầu nguyện và góp phần nhỏ bé trong sứ mạng loan báo Tin Mừng của Giáo Hội, một Giáo Hội “đi ra,” như chính Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã mời gọi vào ngày 9 tháng 5 vừa qua.
Papua New Guinea, 5/12/2025
Nguyễn Trung Tây
Trước ngày bầu Tân Giáo Hoàng, chúng tôi, các cha giáo của Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành PNG rộn ràng bên bàn ăn, bàn chuyện “tôn giáo sự.” Cha người PNG dạy Kinh Thánh có những nhận xét riêng về vị Giáo Hoàng kế tiếp, từ góc nhìn của một người đã từng sinh hoạt ở Rôma gần 10 năm. Cha dạy Latin và Lịch sử Giáo Hội, gốc Ba Lan, cũng đã ở Ý gần 5 năm, chia sẻ những cảm nhận rất “Âu Châu-Ba Lan.” Cha dạy Triết học đến từ Philippines góp ý kiến nhè nhẹ về vị Giáo Hoàng tương lai. Dù không nói ra, ngài cũng thầm ý một vị Giáo Hoàng gốc Á Châu hoặc Phi Châu sẽ thích hợp với bối cảnh của ngôi làng toàn cầu. Còn tôi, cha giáo dạy Thần học, chuyên về Bối cảnh, tôi nghĩ đã đến lúc Giáo Hội nên đi vào giai đoạn của bối cảnh.
Bữa cơm nào cũng vậy, sáng, trưa, chiều, gần 10 người chúng tôi rôm rả cười nói vang vang, bàn luận, chia sẻ xoay quanh những câu chuyện “tòa trong,” nghe được từ các cha giáo từng sống và có mối liên hệ với những nhân vật tầm cỡ ở thủ đô Giáo Hội. Có cha giáo đoán vị Giáo Hoàng tiếp theo sẽ lấy danh hiệu Francis II, hoặc John Paul III, hay một tên gọi mới. Nhưng không ai nhắc đến tên Leo hết.
Không chỉ dừng lại ở đó, chúng tôi còn đoán già đoán non. Trong bối cảnh hiện nay, trung tâm Công Giáo đã dịch chuyển từ Tây phương, Bắc Mỹ và Úc/New Zealand xuống phương Nam. Nơi đây bao gồm Châu Mỹ Latinh, Á Châu và Phi Châu. Vì vậy, rất có thể vị Giáo Hoàng nối tiếp sẽ đến từ Phi hoặc Á Châu. Riêng Nam Mỹ thì đã có Đức Thánh Cha Phanxicô, một người đến từ “ngoại biên” rồi. Cho nên cơ hội cho Nam Mỹ chắc hiếm.
Cuối cùng, trong các cuộc trò chuyện, tên của Hồng Y Louis Tagle người Philippines được nhắc đến rất nhiều. Riêng tôi cũng thầm mong vị Giáo Hoàng kế nhiệm sẽ là một Hồng Y đến từ Châu Á.
Nhưng tất cả cũng chỉ dừng lại ở những suy đoán.
Rồi chúng tôi tếu táo với nhau rằng: ai bước vào mật nghị như một Giáo Hoàng, thì bước ra vẫn là...Hồng Y! Và dù có là ai đi nữa, tất cả chúng tôi đều đồng ý sẽ tổ chức ăn mừng một bữa “zô, zô,” vì Giáo Hội có thêm một vị Giáo Hoàng mới.
Sau hai lần khói đen, rồi thêm một lần nữa, chúng tôi bắt đầu hụt hẫng, câu chuyện dần nhạt. Nhưng trong lòng vẫn thấp thỏm đợi chờ, và cứ thắc mắc hoài: sao lại vẫn là khói đen, tới ba lần rồi?
Sáng ngày 9/5, lúc 2:10 giờ PNG, mọi người đang ngủ say. Tôi là người thức dậy sớm nhất, 5 giờ sáng. Vừa mở mắt, tôi liền cầm điện thoại lên xem tin.
Và… thật bất ngờ. Vẫn là một khuôn mặt Tây phương. Tên ngài nghe lạ hoắc. Ngài là người Mỹ. Tôi thầm nhủ: “Thiệt không ta!”
Tôi mở to mắt, đọc kỹ thêm: Tân Giáo Hoàng lấy danh hiệu Leo XIV, chứ không phải Francis II hay John Paul III. Nhưng điều làm tôi bất ngờ rộn ràng hơn cả là ngài sinh ra ở Chicago, “Phố Gió,” nơi tôi từng sinh hoạt học đường với Ngôi Lời từ năm 1996. Tôi đã sống đời mục vụ tại Chicago và Epworth từ 1997 đến 2005, trước khi chuyển xuống Melbourne, Úc, để bắt đầu một sứ vụ ông giáo tại Yarra Theological Union.
Rộn ràng nối tiếp rộn ràng, khi tôi đọc hàng tin: Tân Giáo Hoàng Leo XIV đã theo học Thần học tại Catholic Theological Union (CTU). Ngôi trường tôi từng theo học từ 1997 đến 2001, rồi tiếp tục năm 2002.
Thêm một chi tiết thật đặc biệt: Tân Giáo Hoàng, Linh mục Robert Francis Prevost, OSA thuộc dòng Augustinô, đã thi hành sứ vụ truyền giáo hơn 20 năm tại Peru, một vùng ngoại biên Châu Mỹ Latinh.
Sáng hôm đó, ngày 9/5, các cha giáo trong chủng viện hồ hởi chúc mừng tôi, cha giáo khoai lang cũng gốc Mỹ, từng học ở CTU, từng thi hành sứ vụ vùng ngoại biên: từ ghetto da đen ở Southside Chicago, đến sa mạc nước Úc, và giờ đây là Papua New Guinea. Hơn 100 thầy Triết trong chủng viện mấy ngày liền rôm rả chúc mừng “cha giáo khoai lang”!
Nhìn lại và phân tích Conclave vừa qua, tôi nhận ra chỉ trong vòng hai ngày, ở vòng thứ tư, Hồng Y đoàn đã nhanh chóng chọn ra một khuôn mặt tiêu biểu cho Giáo Hội của ngày hôm nay, một GIÁO HỘI TRUYỀN GIÁO. Một Giáo Hội không còn ngồi trong tháp ngà, nhưng can đảm bước ra khỏi vùng an toàn, hòa mình vào với những trăn trở, xáo động của thế giới ngày hôm nay, đặc biệt là ở các vùng ngoại biên như Peru. Chính điều này cũng đã được Đức Tân Giáo Hoàng Leo XIV nhấn mạnh ngay trong lời phát biểu đầu tiên:
“Chúng ta phải cùng nhau tìm cách trở thành một Giáo Hội truyền giáo, xây dựng những cây cầu, đối thoại, luôn mở rộng vòng tay đón nhận mọi người.”
Tôi, “ông giáo khoai lang,” đọc những lời ấy như một lời gọi mang tính quyết liệt. Đó là Giáo Hội phải đi ra, để trở thành những nhịp cầu cảm thông giữa các tôn giáo, các nền văn hóa, và với những người nghèo của ngôi làng toàn cầu.
Bởi đã “đi ra,” chúng ta phải có khả năng trở thành chiếc cầu nối, giữa khác biệt và chia rẽ. Đồng thời, như chính Đức Giêsu, Bạn người nghèo, chúng ta phải làm bạn với những người bị xã hội bỏ rơi, coi thường và tước mất tiếng nói.
Chương đầu tiên của triều đại Giáo Hoàng Leo XIV chỉ mới lật vài trang. Còn nhiều trang chưa viết, vẫn còn trắng tinh. Nhưng cá nhân tôi, tôi cầu nguyện và hy vọng rất nhiều. Dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, tôi tin rằng Giáo Hội dưới triều đại Giáo Hoàng Leo XIV sẽ tiếp tục là một Giáo Hội bước ra, bị bầm dập, thương tích, như chính hình ảnh của Đức Giêsu, Đấng đã chịu đóng đinh, chịu thương tích và đã chết vì Ngài bước ra và bước tới.
Khởi đầu nào cũng mới mẻ, và đoạn đường phía trước của Đức Thánh Cha Leo XIV chắc chắn sẽ có những thử thách không nhỏ, giữa một thế giới phân cực, biến động và khát khao hy vọng. Nhưng từ niềm vui bất ngờ sáng hôm đó, từ mối dây liên kết âm thầm giữa tôi và vị Giáo Hoàng mới, tôi tin rằng Chúa Thánh Linh vẫn đang âm thầm viết nên câu chuyện của Giáo Hội Người. Và tôi, ông giáo khoai lang nơi vùng ngoại biên Papua New Guinea, cũng được mời gọi tiếp tục hành trình đồng hành, cầu nguyện và góp phần nhỏ bé trong sứ mạng loan báo Tin Mừng của Giáo Hội, một Giáo Hội “đi ra,” như chính Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã mời gọi vào ngày 9 tháng 5 vừa qua.
Papua New Guinea, 5/12/2025