Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Gio-an.

Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng: “Ai có và giữ các điều răn của Thầy, người ấy mới là kẻ yêu mến Thầy. Mà ai yêu mến Thầy, thì sẽ được Cha của Thầy yêu mến. Thầy sẽ yêu mến người ấy, và sẽ tỏ mình ra cho người ấy.”

Ông Giu-đa, không phải Giu-đa Ít-ca-ri-ốt, nói với Đức Giê-su: “Thưa Thầy, tại sao Thầy phải tỏ mình ra cho chúng con, mà không tỏ mình ra cho thế gian?” Đức Giê-su đáp: “Ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy. Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy. Cha Thầy và Thầy sẽ đến và ở lại với người ấy. Ai không yêu mến Thầy, thì không giữ lời Thầy. Và lời anh em nghe đây không phải là của Thầy, nhưng là của Chúa Cha, Đấng đã sai Thầy. Các điều đó, Thầy đã nói với anh em, đang khi còn ở với anh em. Nhưng Đấng Bảo Trợ là Thánh Thần Chúa Cha sẽ sai đến nhân danh Thầy, Đấng đó sẽ dạy anh em mọi điều và sẽ làm cho anh em nhớ lại mọi điều Thầy đã nói với anh em.”

Đó là lời Chúa

 

ÍT HƠN CHÚA
“Thần linh mặc lốt người phàm đã xuống với chúng ta!”.

“Tội thờ ngẫu tượng là tội thờ bất cứ thứ gì chỉ nên sử dụng, hoặc sử dụng bất cứ thứ gì chỉ nên tôn thờ!”. Những lời của thánh Augustinô đưa J. McMath đến kết luận, “Điều mà tôi sẽ cho đi bất cứ thứ gì để có và không nhận bất cứ thứ gì để mất là Thiên Chúa của tôi. Tôi không bao giờ tôn thờ một thứ gì đó ‘ít hơn’ Ngài!”.

Kính thưa Anh Chị em,

Lời Chúa hôm nay tiết lộ một sự thật thú vị - dẫu là một sự thật rất hiển nhiên - nhưng lại khá bất ngờ. Rằng, con người luôn có xu hướng thờ ngẫu tượng - một thứ gì đó ‘ít hơn Chúa!’.

Tại Lystra, sau khi Phaolô chữa lành một người bại, một số dân thành kết luận, “Thần linh mặc lốt người phàm đã xuống với chúng ta!”. Họ gọi Phaolô và Barnaba là thần; thậm chí có ý định đem bò và hoa để tế hai ngài. Phaolô xé áo mình và nói, “Chúng tôi đây cũng chỉ là người phàm!” - bài đọc một. Thấy xu hướng ‘ngẫu tượng’ nơi họ, Phaolô chỉ cho họ biết phải tôn thờ ai - Chúa là Thiên Chúa và chỉ một mình Ngài, đừng thờ một thứ gì đó ‘ít hơn Chúa!’. Nói thay Phaolô, Thánh Vịnh đáp ca reo lên, “Xin đừng làm rạng rỡ chúng con, lạy Chúa, nhưng xin cho Danh Ngài rạng rỡ!”.

Một thứ gì đó ‘ít hơn Chúa’ có thể là một hệ tư tưởng, một chủ nghĩa, một thần tượng vốn có thể có một địa vị ‘gần như thần thánh’; và đôi khi, nó được sùng bái một cách mù quáng với những gì mà chỉ Thiên Chúa mới đáng có. Thờ ‘ngẫu tượng’ - tội căn bản - cội rễ của mọi tội lỗi. Chính sức hấp dẫn của một thực thể nào đó, một con người nào đó, vốn có thể trở nên chất xúc tác để con người mọi thời coi nó như thần thánh.

Có lẽ vì thế, trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu nói đến nhu cầu cấp thiết phải có một Thầy Dạy thiêng liêng, “Đấng Bảo Trợ sẽ dạy anh em mọi điều và sẽ làm cho anh em nhớ lại tất cả những gì Thầy đã nói với anh em”. Chính Chúa Thánh Thần - Thầy Dạy - sẽ ngăn ngừa chúng ta khỏi rơi vào ngẫu tượng; giúp chúng ta đánh giá sâu sắc hơn về mối tương quan mỗi người phải có đối với Thiên Chúa trên hành trình tiến về Nhà Cha.

Anh Chị em,

“Thần linh mặc lốt người phàm đã xuống với chúng ta!”. Dẫu không la lên như người Lycaonia; nhưng khuynh hướng tự nhiên của chúng ta là thần thánh hoá những gì làm vui thoả, dễ chịu. Nó dẫn chúng ta đến lối sống dễ dãi khi thoả hiệp với các giá trị thế tục; đó là những ngẫu tượng khiến chúng ta thở gấp, mê mải, mụ mẫm và ngơ khờ chạy theo. Bên cạnh đó, thuyết tương đối và chủ nghĩa tiêu thụ vẫn âm thầm hoặc công khai mê hoặc khiến chúng ta nuông mình ruổi theo mà không hay biết; từ đó, vô tình phá đổ các giá trị cao đẹp và linh thánh. Thấy trước điều đó, Chúa Giêsu đã ban Thánh Thần. Ước gì bạn và tôi biết đón nhận và yêu quý Quà Tặng vô giá này; đồng thời, ngoan nguỳ với Ngài, hầu không dễ phó mình cho việc tôn thờ một thứ gì đó ‘ít hơn Chúa!’.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, ‘ngẫu tượng’ thường làm con hao tổn, mỏi mệt và lầm lạc. Cho con ‘dễ dạy’ với Thánh Thần hầu chỉ tôn thờ một “Giêsu”, ‘Một Ai đó’ nhiều Chúa nhất!”, Amen.

(Tgp. Huế)

 

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã cử hành Thánh lễ nhậm chức vào lúc 10h sáng Chúa Nhật, 18 Tháng Năm, theo giờ địa phương, tức là 3h chiều cùng ngày theo giờ Việt Nam, trong thánh lễ đại trào tại Quảng trường Thánh Phêrô. Thánh lễ này sẽ đánh dấu sự khởi đầu chính thức của triều Giáo Hoàng của Đức Thánh Cha Lêô XIV, vị giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ.

Trong bài giảng thánh lễ, Đức Tân Giáo Hoàng nói:

Thưa các anh em Hồng Y, các anh em Giám mục và Linh mục, các vị Thẩm quyền và Thành viên của Ngoại giao Đoàn, cùng những người đã đến đây để tham dự Năm Thánh của các Hội đoàn, thưa tất cả anh chị em:

Tôi chào tất cả anh chị em với một trái tim tràn đầy lòng biết ơn khi bắt đầu sứ vụ được giao phó cho tôi. Thánh Augustinô đã viết: “Lạy Chúa, Chúa đã dựng nên chúng con cho Chúa, và trái tim chúng con luôn khắc khoải cho đến khi được nghỉ ngơi trong Chúa” (Tự thú, I: 1,1).

Trong những ngày này, chúng ta đã trải qua những cảm xúc mãnh liệt. Cái chết của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã lấp đầy trái tim chúng ta bằng nỗi buồn. Trong những giờ phút khó khăn đó, chúng ta cảm thấy giống như đám đông mà Phúc âm nói rằng “như bầy chiên không có người chăn” (Mt 9:36). Tuy nhiên, vào Chúa Nhật Phục sinh, chúng ta đã nhận được phép lành cuối cùng của ngài và, dưới ánh sáng của biến cố phục sinh, chúng ta đã trải qua những ngày tiếp theo trong niềm xác tín rằng Chúa không bao giờ bỏ rơi dân Người, nhưng quy tụ họ khi họ bị phân tán và bảo vệ họ “như người chăn chiên bảo vệ đàn chiên của mình” (Gr 31:10).

Trong tinh thần đức tin này, Hồng Y đoàn đã họp Cơ Mật Viện. Xuất thân từ nhiều hoàn cảnh và kinh nghiệm khác nhau, chúng tôi đặt vào tay Chúa ước muốn bầu lên Người kế vị mới của Thánh Phêrô, Giám mục Rôma, một mục tử có khả năng bảo tồn di sản phong phú của đức tin Kitô và đồng thời hướng đến tương lai, để đối mặt với những vấn nạn, những mối quan tâm và thách thức của thế giới ngày nay.

Nhờ lời cầu nguyện của anh chị em, chúng tôi có thể cảm nhận được sự hoạt động của Chúa Thánh Thần, Đấng có thể đưa chúng tôi vào sự hòa hợp, như những nhạc cụ, để dây đàn của trái tim chúng tôi có thể rung lên trong một giai điệu duy nhất. Tôi đã được chọn, không có bất kỳ công trạng nào của riêng tôi, và bây giờ, với sự sợ hãi và run rẩy, tôi đến với anh chị em như một người anh em, người mong muốn trở thành người phục vụ đức tin và niềm vui của anh chị em, đồng hành cùng anh chị em trên con đường tình yêu của Chúa, vì Người muốn tất cả chúng ta được hợp nhất trong một gia đình.

Tình yêu và sự hiệp nhất: đây là hai chiều kích của sứ mệnh mà Chúa Giêsu đã trao phó cho Phêrô. Chúng ta thấy điều này trong Tin Mừng hôm nay, dẫn chúng ta đến Biển hồ Galilê, nơi Chúa Giêsu bắt đầu sứ mệnh mà Người đã nhận được từ Chúa Cha: đó là trở thành “người đánh cá” của nhân loại để kéo họ lên khỏi dòng nước của sự dữ và sự chết. Khi đi dọc bờ biển, Người đã gọi Phêrô và các môn đệ đầu tiên khác, trở nên giống như Người, là “những người đánh cá người”.

Bây giờ, sau biến cố phục sinh, họ phải tiếp tục sứ mệnh này, thả lưới liên tục, mang hy vọng của Phúc Âm vào “mặt nước” của thế giới, vượt qua biển cả cuộc sống để tất cả mọi người có thể trải nghiệm được vòng tay ôm ấp của Thiên Chúa.

Làm sao Phêrô có thể thực hiện được nhiệm vụ này? Thưa: Phúc Âm cho chúng ta biết rằng điều đó chỉ có thể thực hiện được vì chính cuộc đời của thánh nhân đã được tình yêu vô hạn và vô điều kiện của Thiên Chúa chạm đến, ngay cả trong giờ phút Phêrô thất bại và chối Chúa. Vì lý do này, khi Chúa Giêsu nói với Phêrô, Phúc Âm sử dụng động từ tiếng Hy Lạp agapáo, ám chỉ tình yêu mà Thiên Chúa dành cho chúng ta, đến sự hiến dâng chính mình mà không giữ lại và không tính toán. Trong khi động từ được sử dụng trong câu trả lời của Phêrô mô tả tình yêu trong tình bạn mà chúng ta dành cho nhau.

Do đó, khi Chúa Giêsu hỏi Phêrô, “Simon, con ông Gioan, con có yêu mến Thầy hơn những người này không?” (Ga 21:16), Người đang ám chỉ đến tình yêu của Chúa Cha. Như thể Chúa Giêsu đã nói với Phêrô, “Chỉ khi con biết và trải nghiệm tình yêu này của Thiên Chúa, tình yêu không bao giờ mất đi, thì con mới có thể chăn dắt chiên con của Thầy. Chỉ trong tình yêu của Chúa Cha, con mới có thể yêu thương anh chị em mình bằng cùng một trọng lượng “nhiều hơn” đó, nghĩa là bằng cách hiến dâng mạng sống mình cho anh chị em mình.”

Như vậy, Phêrô được giao phó nhiệm vụ “yêu thương nhiều hơn” và hy sinh mạng sống mình cho đàn chiên. Sứ vụ của Phêrô được phân biệt chính xác bởi tình yêu hy sinh này, vì điều mà Giáo hội Rôma chủ trì trong đức ái và thẩm quyền thực sự của mình chính là đức ái của Chúa Kitô. Không bao giờ là vấn đề nắm bắt người khác bằng vũ lực, bằng tuyên truyền tôn giáo hoặc bằng quyền lực. Thay vào đó, luôn luôn và chỉ là vấn đề yêu thương như Chúa Giêsu đã yêu.

Chính Thánh Tông Đồ Phêrô đã nói với chúng ta rằng Chúa Giêsu “là tảng đá mà anh em là thợ xây loại bỏ, và đã trở nên đá tảng góc tường” (Cv 4:11). Hơn nữa, nếu tảng đá là Chúa Kitô, Phêrô phải chăn dắt đàn chiên mà không bao giờ khuất phục trước cám dỗ trở thành một kẻ độc đoán, thống trị những người được giao phó cho mình (x. 1 Pr 5:3). Ngược lại, ngài được kêu gọi phục vụ đức tin của anh chị em mình và đồng hành cùng họ, vì tất cả chúng ta đều là “những viên đá sống động” (1 Pr 2:5), được kêu gọi qua phép rửa tội để xây dựng ngôi nhà của Thiên Chúa trong sự hiệp thông huynh đệ, trong sự hòa hợp của Chúa Thánh Thần, trong sự chung sống của sự đa dạng. Theo lời của Thánh Augustinô: “Giáo hội bao gồm tất cả những ai hòa hợp với anh chị em mình và yêu thương người lân cận” (Bài giảng 359,9).

Anh chị em thân mến, tôi muốn rằng ước muốn lớn đầu tiên của chúng ta là một Giáo hội hiệp nhất, một dấu chỉ của sự hiệp nhất và hiệp thông, trở thành men cho một thế giới hòa giải. Trong thời đại này, chúng ta vẫn thấy quá nhiều bất hòa, quá nhiều vết thương do hận thù, bạo lực, định kiến, sợ khác biệt và một mô hình kinh tế khai thác tài nguyên của Trái đất và gạt những người nghèo nhất ra bên lề.

Về phần chúng tôi, chúng tôi muốn trở thành một chất men nhỏ của sự hiệp nhất, hiệp thông và tình huynh đệ trong thế giới. Chúng tôi muốn nói với thế giới, với sự khiêm nhường và niềm vui: Hãy nhìn lên Chúa Kitô! Hãy đến gần Người hơn! Hãy chào đón lời Người soi sáng và an ủi! Hãy lắng nghe lời Người đề nghị yêu thương và trở thành một gia đình của Người: trong một Chúa Kitô, chúng ta là một. Đây là con đường để cùng nhau bước theo, giữa chúng ta nhưng cũng với các giáo hội Kitô chị em của chúng ta, với những người theo các con đường tôn giáo khác, với những người đang tìm kiếm Thiên Chúa, với tất cả những người nam nữ thiện chí, để xây dựng một thế giới mới, nơi hòa bình ngự trị!

Đây là tinh thần truyền giáo phải thúc đẩy chúng ta; không khép mình trong những nhóm nhỏ của chúng ta, cũng không cảm thấy mình cao hơn thế giới. Chúng ta được kêu gọi trao tặng tình yêu của Thiên Chúa cho mọi người, để đạt được sự hiệp nhất không xóa bỏ sự khác biệt nhưng coi trọng lịch sử cá nhân của mỗi người và văn hóa xã hội và tôn giáo của mọi dân tộc.

Anh chị em thân mến, đây là giờ yêu thương! Trọng tâm của Tin Mừng là tình yêu của Thiên Chúa làm cho chúng ta trở thành anh chị em với nhau. Cùng với vị tiền nhiệm của tôi là Đức Lêô XIII, hôm nay chúng ta có thể tự hỏi: Nếu tiêu chuẩn này “thống trị thế giới, thì chẳng lẽ mọi xung đột lại không chấm dứt và hòa bình không trở lại sao?” (Rerum Novarum – Tân Sự, 21).

Với ánh sáng và sức mạnh của Chúa Thánh Thần, chúng ta hãy xây dựng một Giáo hội được thành lập trên tình yêu của Thiên Chúa, một dấu chỉ của sự hiệp nhất, một Giáo hội truyền giáo mở rộng vòng tay với thế giới, công bố lời Chúa, để cho lịch sử làm cho mình “bất an”, và trở thành men hòa hợp cho nhân loại. Cùng nhau, như một dân tộc, như anh chị em, chúng ta hãy tiến về phía Thiên Chúa và yêu thương nhau.

---

Source:Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice Vaticana

CELEBRAZIONE EUCARISTICA PER L’INIZIO DEL MINISTERO PETRINO DEL VESCOVO DI ROMA LEONE XIV CAPPELLA PAPALE OMELIA DEL SANTO PADRE LEONE XIV

 

Bài Giảng Của Đức Thánh Cha Leo XIV
Quảng trường Thánh Phêrô
Chúa Nhật, ngày 18 tháng 5 năm 2025



Thưa các Hồng Y anh em,
Các anh em trong hàng Giám mục và trong hàng Linh mục,
Kính thưa các vị quan chức và thành viên của Đoàn ngoại giao!

Xin chào những người hành hương đã đến nhân dịp Năm Thánh của các Huynh đoàn!

Thưa anh chị em, tôi xin chào tất cả anh chị em với lòng biết ơn khi bắt đầu sứ vụ được giao phó cho tôi. Thánh Augustinô đã viết: “Chúa đã dựng nên chúng con cho Chúa, và lòng chúng con luôn khắc khoải cho đến khi được nghỉ yên trong Chúa” (Tự thú, 1, 1.1).

Trong vài ngày qua, chúng ta đã trải qua một thời gian đặc biệt căng thẳng. Cái chết của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã khiến trái tim chúng ta tràn ngập nỗi buồn, và trong những giờ phút khó khăn đó, chúng ta cảm thấy mình giống như đám đông mà Tin mừng nói rằng họ "như bầy chiên không người chăn dắt" (Mt 9:36).

Vào đúng Ngày lễ Phục sinh, chúng ta đã nhận được phép lành cuối cùng của ngài, và dưới ánh sáng của sự Phục sinh, chúng ta đối diện với khoảnh khắc này với niềm tin chắc rằng Chúa không bao giờ từ bỏ dân Người, Người tập hợp họ lại khi họ bị phân tán và "bảo vệ họ như người mục tử chăm sóc đàn chiên của mình" (Gr 31:10).

Trong tinh thần đức tin này, Hồng Y đoàn đã tập trung để tham dự Mật nghị; Đến từ những lịch sử và con đường khác nhau, chúng tôi đã đặt vào tay Thiên Chúa mong muốn bầu người kế vị mới của Thánh Phêrô, Giám mục Rôma, một mục tử có khả năng bảo vệ di sản phong phú của đức tin Kitô giáo và đồng thời, có tầm nhìn xa để giải quyết những câu hỏi, mối quan tâm và thách thức của ngày nay. Nhờ lời cầu nguyện của anh chị em, chúng tôi đã cảm nhận được tác động của Chúa Thánh Thần, Đấng có thể lên dây các nhạc cụ khác nhau, khiến dây đàn trong tim chúng ta rung lên thành một giai điệu duy nhất.

Tôi được chọn mà không có công trạng gì, và với lòng sợ hãi và run rẩy, tôi đến với anh chị em như một người anh em muốn trở thành người phục vụ đức tin và niềm vui của anh chị em, đồng hành cùng anh chị em trên con đường tình yêu của Thiên Chúa, Đấng muốn tất cả chúng ta hiệp nhất trong một gia đình.

Tình yêu và sự hiệp nhất: đây là hai chiều kích của sứ mệnh mà Chúa Giêsu trao phó cho Phêrô.

Điều này được kể cho chúng ta trong đoạn Tin Mừng dẫn chúng ta đến Hồ Tiberias, chính nơi Chúa Giêsu bắt đầu sứ mệnh được Chúa Cha trao phó: “đánh cá” nhân loại để cứu họ khỏi dòng nước của sự dữ và cái chết. Khi đi dọc bờ hồ, Chúa đã gọi Phêrô và các môn đệ đầu tiên khác trở nên giống như ngài “những người đánh cá người”; và giờ đây, sau khi phục sinh, họ phải tiếp tục sứ mệnh này, tung lưới liên tục để dìm niềm hy vọng của Tin mừng xuống dòng nước thế giới, lèo lái qua biển đời để mọi người đều có thể tìm thấy chính mình trong vòng tay của Thiên Chúa.

Làm sao Phêrô có thể thực hiện được nhiệm vụ này? Tin mừng cho chúng ta biết rằng điều này chỉ có thể xảy ra khi người ta đã trải nghiệm trong cuộc sống của mình tình yêu vô hạn và vô điều kiện của Thiên Chúa, ngay cả trong giờ phút thất bại và chối bỏ. Vì lý do này, khi Chúa Giêsu nói với Phêrô, Tin mừng dùng động từ tiếng Hy Lạp agapao, ám chỉ tình yêu mà Thiên Chúa dành cho chúng ta, đến việc Người hiến dâng chính mình mà không giữ lại và không tính toán, khác với động từ được dùng để đáp lại Phêrô, thay vào đó mô tả tình yêu thương của tình bạn mà chúng ta trao đổi với nhau.

Do đó, khi Chúa Giêsu hỏi Phêrô: "Simon, con ông Gioan, con có yêu mến Thầy không?" (Ga 21:16), Người có ý ám chỉ tình yêu của Chúa Cha. Giống như Chúa Giêsu đang nói với ông: chỉ khi nào con biết và trải nghiệm tình yêu của Thiên Chúa, tình yêu không bao giờ thất bại, thì con mới có thể chăn dắt chiên con của Ta; chỉ trong tình yêu của Thiên Chúa Cha, con mới có thể yêu thương anh em mình bằng điều gì đó “hơn thế nữa”, nghĩa là bằng cách hiến dâng mạng sống mình cho anh em mình.

Vì thế, Phêrô được giao phó nhiệm vụ “yêu thương nhiều hơn” và hy sinh mạng sống mình vì đàn chiên. Sứ vụ của Phêrô được đánh dấu chính xác bằng tình yêu hy sinh này, bởi vì Giáo hội Rôma chủ trì bằng đức bác ái và thẩm quyền thực sự của giáo hội là đức bác ái của Chúa Kitô. Vấn đề không bao giờ là bắt giữ người khác thông qua áp bức, tuyên truyền tôn giáo hay phương tiện quyền lực, mà luôn luôn và chỉ là yêu thương như Chúa Giêsu đã yêu thương.

Chính Thánh Tông Đồ Phêrô đã nói: “Người là viên đá mà anh em là thợ xây loại bỏ, đã trở nên đá tảng góc tường” (Cv 4:11). Và nếu tảng đá là Chúa Kitô, thì Phêrô phải chăn dắt đoàn chiên mà không bao giờ khuất phục trước cám dỗ trở thành một người lãnh đạo đơn độc hay một thủ lĩnh được đặt lên trên những người khác, biến mình thành chủ của những người được giao phó cho mình (x. 1Pr 5:3); ngược lại, ngài được yêu cầu phục vụ đức tin của anh em mình, cùng bước đi với họ: thực ra, tất cả chúng ta đều được lập thành "những viên đá sống động" (1Pr 2:5), được kêu gọi qua Bí tích Rửa tội để xây dựng tòa nhà của Thiên Chúa trong sự hiệp thông huynh đệ, trong sự hòa hợp của Chúa Thánh Thần, trong sự chung sống của sự đa dạng. Như Thánh Augustinô đã nói: "Giáo hội bao gồm tất cả những ai hòa thuận với anh chị em mình và yêu thương người lân cận" (Bài giảng 359, 9).

Thưa anh chị em, Tôi tin rằng đây là mong muốn lớn lao đầu tiên của chúng ta: một Giáo hội thống nhất, dấu chỉ của sự hiệp nhất và hiệp thông, trở thành men cho một thế giới được hòa giải.

Ngày nay, chúng ta vẫn chứng kiến quá nhiều bất hòa, quá nhiều vết thương do lòng thù hận, bạo lực, định kiến, nỗi sợ hãi những người khác biệt và mô hình kinh tế khai thác tài nguyên Trái Đất và đẩy những người nghèo nhất ra bên lề. Và chúng ta muốn trở thành, trong khối bột này, một chút men của sự hiệp nhất, của tình hiệp thông, của tình anh em. Chúng tôi muốn nói với thế giới, với sự khiêm nhường và niềm vui: hãy hướng về Chúa Kitô! Hãy đến gần Người hơn! Chào mừng Lời Chúa soi sáng và an ủi! Hãy lắng nghe lời đề nghị yêu thương của Người để trở thành gia đình duy nhất của Người: trong một Chúa Kitô, chúng ta là một. Và đây là con đường chúng ta phải cùng nhau bước đi, giữa chúng ta với nhau nhưng cũng với các Giáo hội Kitô chị em, với những người theo các con đường tôn giáo khác, với những người nuôi dưỡng sự bồn chồn tìm kiếm Chúa, với tất cả những người đàn bà và đàn ông thiện chí, để xây dựng một thế giới mới trong đó hòa bình ngự trị.

Đây chính là tinh thần truyền giáo cần phải thôi thúc chúng ta, mà không khép mình trong nhóm nhỏ của mình hay cảm thấy mình vượt trội hơn thế gian; chúng ta được kêu gọi trao ban tình yêu của Thiên Chúa cho mọi người, để có thể đạt được sự hiệp nhất không xóa bỏ những khác biệt, nhưng đúng hơn là nâng cao lịch sử cá nhân của mỗi người và nền văn hóa xã hội và tôn giáo của mỗi dân tộc.

Thưa anh chị em, đây là giờ phút của tình yêu! Lòng bác ái của Thiên Chúa khiến chúng ta trở thành anh chị em với nhau chính là trọng tâm của Tin mừng, và cùng với vị tiền nhiệm của tôi là Đức Lêô XIII, hôm nay chúng ta có thể tự hỏi: nếu tiêu chuẩn này "thống trị thế giới, thì mọi bất đồng chẳng phải sẽ chấm dứt ngay lập tức và hòa bình có lẽ sẽ quay trở lại sao?" (Thông điệp Rerum novarum, 21).

Với ánh sáng và sức mạnh của Chúa Thánh Thần, chúng ta hãy xây dựng một Giáo hội được thành lập trên nền tảng tình yêu của Thiên Chúa và dấu chỉ hiệp nhất, một Giáo hội truyền giáo mở rộng vòng tay với thế giới, loan báo Lời Chúa, để cho lịch sử làm xáo trộn mình và trở thành men hòa hợp cho nhân loại.

Cùng nhau, như một dân tộc, như tất cả anh em, chúng ta hãy cùng nhau tiến về phía Thiên Chúa và yêu thương lẫn nhau.

 

Luke Coppen và J.D. Flynn của The Pillar, Ngày 18 tháng 5, từ Rôma đánh đi bản tin sau đây về Thánh Lễ cầu nguyện cho Thừa Tác Vụ Phêrô của đức Tân Giáo Hoàng Leo XIV:

Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho biết Thánh Phêrô được giao nhiệm vụ “yêu thương nhiều hơn” và “hiến dâng mạng sống mình cho đàn chiên” khi ngài cử hành Thánh lễ nhậm chức vào Chúa Nhật tại Quảng trường Thánh Phêrô.

Đức Giáo Hoàng cho biết, thừa tác vụ Phêrô “luôn luôn và chỉ là vấn đề yêu thương như Chúa Giêsu đã yêu thương”.

Giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ đã suy gẫm trong Thánh lễ ngày 18 tháng 5 về sự hiện diện của Chúa Giêsu giữa các tông đồ của Người sau khi Người Phục sinh — và suy ngẫm ngắn gọn về mật nghị đã bầu ra ngài.

Đức Giáo Hoàng cho biết, tại mật nghị bầu giáo hoàng, “Chúa Thánh Thần đã có thể đưa chúng tôi đến sự hòa hợp”. "Tôi được chọn mà không có công trạng gì của riêng tôi. Và giờ đây, với sự sợ hãi và run rẩy, tôi đến với anh chị em như một người anh em, người mong muốn trở thành người phục vụ cho đức tin và niềm vui của anh chị em."

Ngài tiếp tục nhấn mạnh rằng “tình yêu thương và sự hiệp nhất” là hai chiều kích trong sứ vụ của Thánh Phêrô, vì Chúa Giêsu “gọi Phêrô và các môn đệ đầu tiên khác trở nên giống như ngài: Những người đánh cá người”.

"Họ phải tiếp tục sứ mệnh này — liên tục tung lưới. Mang hy vọng của Tin mừng đến với thế giới."

“Làm sao Thánh Phêrô có thể thực hiện được nhiệm vụ này?” Đức Giáo Hoàng hỏi. “Tin mừng cho chúng ta biết rằng điều đó chỉ có thể xảy ra vì chính cuộc đời của ngài đã được tình yêu vô hạn và vô điều kiện của Thiên Chúa chạm đến, ngay cả trong giờ phút thất bại và chối bỏ của ngài.”

Đức Leo XIV, trước đây được gọi là Hồng Y Robert Francis Prevost, đã trở thành Giáo hoàng thứ 267 của Giáo Hội Công Giáo ngay khi ngài chấp nhận cuộc bầu cử vào ngày 8 tháng 5 tại Nhà nguyện Sistine. Nhưng thánh lễ nhậm chức 10 ngày sau đó mới đánh dấu lễ nhậm chức chính thức của ngài. Trước Thánh lễ, Đức Giáo Hoàng mới đã lần đầu tiên diễu hành quanh Quảng trường Thánh Phêrô bằng xe giáo hoàng, đi qua hàng chục ngàn người hành hương trong tiếng hô vang “Viva il Papa!”

Thánh lễ khai mạc sứ vụ Phêrô của Giám mục Rôma, theo tên gọi chính thức, bắt đầu lúc 10 giờ sáng giờ địa phương với Đức Giáo Hoàng Leo XIV.

Sau khi dừng lại để cầu nguyện, Đức Giáo Hoàng cầm lư hương và xông hương vào trophaeum, một đài tưởng niệm đánh dấu nơi chôn cất của vị tông đồ đã tử đạo tại Rome vào khoảng năm 64 sau Công nguyên. Trong khi đó, hai phó tế đã lấy dây pallium, nhẫn ngư dân và Sách Phúc Âm của Giáo hoàng và cùng nhau mang chúng đi rước.

Dây Pallium — một dải len nguyên chất, thêu sáu cây thánh giá màu đen và giữ cố định bằng ba chiếc ghim — được các Giám mục Rome đeo như một biểu tượng cho trách nhiệm mục vụ của họ đối với người Công Giáo trên toàn thế giới.

Như Đức Giáo Hoàng Benedict XVI đã giải thích trong Thánh lễ nhậm chức của ngài năm 2005, đó là “hình ảnh ách của Chúa Kitô, mà Giám mục của Thành phố này, Người Tôi tớ của các Tôi tớ Chúa, gánh lấy trên vai mình”, với lông cừu tượng trưng cho “con chiên lạc lối, bệnh tật hoặc yếu đuối mà người chăn chiên đặt lên vai mình và mang đến nguồn nước sự sống”.

Chiếc nhẫn ngư phủ, một chiếc nhẫn có dấu ấn bằng vàng khắc hình Thánh Phêrô ở bên ngoài với tên và huy hiệu của Đức Leo XIV bên trong, là biểu tượng thứ hai được sử dụng để phát biểu lễ nhậm chức của một vị giáo hoàng.

Trong bài giảng năm 2005, Đức Giáo Hoàng Benedict đã liên kết chiếc nhẫn với lời Chúa Giêsu kêu gọi Thánh Phêrô trở thành “người đánh cá người”, sau khi Người Phục sinh và kỳ diệu bắt được 153 con cá tại Biển Galilê.

Sau khi lên Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, Đức Giáo Hoàng Leo đã tham gia vào đoàn rước tiến vào Quảng trường Thánh Phêrô ngập tràn ánh nắng, trong đó có các Hồng Y đội mũ miện bằng vải gấm trắng, cũng như rất nhiều giám mục đội mũ miện trắng đơn giản. Hàng loạt linh mục ngồi ở khu vực dành riêng của quảng trường, đeo khăn choàng màu trắng, cùng với một số lượng lớn các phó tế.

Một tấm thảm thêu mô tả cảnh đánh bắt cá kỳ diệu được treo ở cổng trung tâm của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Gần bàn thờ là bức ảnh Đức Mẹ Chỉ bảo Lành từ đền thánh Đức Mẹ Genazzano của Ý, nơi Đức Giáo Hoàng Leo đã viếng thăm vào ngày 10 tháng 5, trong chuyến công du đầu tiên ra khỏi Rome.

Thánh lễ khánh thành có sự tham dự của hơn 150 phái đoàn chính thức, bao gồm hàng chục nhà lãnh đạo thế giới, trong bối cảnh an ninh được thắt chặt. Hoa Kỳ được đại diện bởi Phó Tổng thống JD Vance và Bộ trưởng ngoại giao là Marco Rubio.

Do Đức Giáo Hoàng Leo mang cả quốc tịch Hoa Kỳ và Peru nên phái đoàn Hoa Kỳ được ngồi ở hàng ghế đầu cùng với phái đoàn Peru, do Tổng thống Dina Boluarte dẫn đầu. Các phái đoàn khác được sắp xếp chỗ ngồi theo thứ tự bảng chữ cái tên quốc gia của họ bằng tiếng Pháp, ngôn ngữ ngoại giao truyền thống.

Vua Charles III của Anh được đại diện bởi em trai út của ông, Hoàng tử Edward, Công tước xứ Edinburgh. Đại diện cho Tây Ban Nha là Vua Felipe VI và Hoàng hậu Letizia, họ mặc trang phục màu trắng, một đặc ân chỉ dành cho một số ít thành viên nữ trong hoàng gia. Các nguyên thủ quốc gia có mặt bao gồm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda, Tổng thống Israel Isaac Herzog, Tổng thống Argentina Javier Milei và Tổng thống Nigeria Bola Tinubu. Đại diện của Nga là Bộ trưởng Văn hóa Olga Lyubimova. Các đại diện chính phủ khác bao gồm Thủ tướng Canada mới đắc cử Mark Carney, Thủ tướng mới của Đức Friedrich Merz và Thủ tướng tái đắc cử Anthony Albanese của Úc.

Các nhà lãnh đạo Ki-tô giáo tham dự bao gồm Đức Thượng phụ Bartholomew của Constantinople, nhà lãnh đạo tinh thần của Chính thống giáo Đông phương trên thế giới. Ngài dự kiến sẽ có cuộc gặp riêng với Đức Giáo Hoàng vào thứ Hai, tại đó họ có thể thảo luận về kế hoạch tổ chức lễ kỷ niệm chung 1,700 năm Công đồng Nicaea tại địa điểm diễn ra công đồng đại kết đầu tiên ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay.

Đại diện của các tôn giáo Do Thái, Hồi giáo, Ấn Độ giáo, Phật giáo và Kỳ Na giáo cũng có mặt.

Đoàn rước dài tiến vào Quảng trường Thánh Phêrô được đệm bằng tiếng hát “Laudes Regiae,” một bài thánh ca La-tinh cổ ca ngợi chiến thắng của Chúa Kitô và cầu khẩn danh sách dài các vị thánh.

Khi Đức Giáo Hoàng Leo đến bàn thờ ở hành lang trước Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, ngài làm Dấu Thánh Giá trước khi ban phước và rảy nước, theo phong tục vào các ngày Chúa Nhật trong mùa Phục Sinh.

Sau kinh Vinh danh và kinh Cầu nguyện, bài đọc đầu tiên được thực hiện bằng tiếng Tây Ban Nha, phản ánh công tác truyền giáo và mục vụ giám mục của Đức Giáo Hoàng Leo tại giáo phận Chiclayo của Peru. Bài đọc trích từ Công vụ 4:8-12, mô tả lời tuyên bố đức tin của Thánh Phêrô vào Chúa Giêsu trước Thượng Hội Đồng, hội đồng và tòa án tối cao của người Do Thái dưới sự cai trị của La Mã.

Thánh vịnh đáp ca được hát bằng tiếng Ý, tiếp theo là bài đọc thứ hai, 1 Phêrô 5:1-5, 10-11, bằng tiếng mẹ đẻ của Đức Leo XIV là tiếng Anh, do một giáo dân cũ của Đức Giáo Hoàng mới ở Indiana công bố. Bài đọc nêu ra những phẩm chất cần có ở người chăn chiên của Chúa.

Bài đọc Tin mừng bằng tiếng La-tinh là Gioan 21:15-19, trong đó Chúa Kitô Phục Sinh yêu cầu Phêrô “chăn dắt chiên của Thầy”. Bài đọc này được hát bằng cả tiếng Latinh và tiếng Hy Lạp, trong đó tiếng Latinh được hát bởi Phó tế Nicholas Monnin thuộc Giáo phận Fort Wayne-South Bend, Indiana.

Sau phần đọc kinh, Đức Hồng Y Dominique Mamberti, vị Hồng Y-phó tế cao cấp người Pháp, đã trao dây pallium cho Đức Giáo Hoàng.

Đức Hồng Y Fridolin Ambongo người Congo, thuộc dòng Hồng Y-linh mục, đã đọc một lời cầu nguyện xin Chúa ban phước lành cho Đức Giáo Hoàng mới.

Tiếp theo là lễ trao nhẫn ngư phủ bởi Đức Hồng Y-Giám mục người Philippines, Hồng Y Luis Antonio Tagle, Phó Tổng trưởng Bộ Truyền giáo, Phân bộ Truyền giáo đầu tiên và các Giáo hội địa phương mới của Thánh bộ.

Đức Giáo Hoàng lặng lẽ ban phước cho công chúng bằng Sách Tin mừng trong khi lời “Lạy Chúa, muôn năm cho Chúa” (“Ad multos annos, Domine”) được công bố bằng tiếng Hy Lạp. Đức Giáo Hoàng trông thực sự xúc động và gần như rơi nước mắt khi ca đoàn hát, và tiếng vỗ tay tự phát vang lên tại Quảng trường Thánh Phêrô.



Sau đó, Đức Leo XIV đã tiếp 12 đại diện của Giáo hội từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm các giáo sĩ, tu sĩ, một cặp vợ chồng và những người trẻ tuổi — một cử chỉ tượng trưng cho lòng vâng phục của con cái.

Sau khi ca đoàn hát bài “Tu es Petrus”, Đức Giáo Hoàng Leo bắt đầu Bài giảng của ngài.

Đức Giáo Hoàng nói rằng: “Sứ vụ của Thánh Phêrô được phân biệt rõ ràng” bởi “tình yêu hy sinh, bởi vì Giáo hội Rôma chủ trì trong đức bác ái và thẩm quyền thực sự của giáo hội là đức bác ái của Chúa Kitô”.

Nêu rõ phong cách lãnh đạo mà mình mong muốn, Đức Giáo Hoàng nói rằng, "Thánh Phêrô phải chăn dắt đàn chiên mà không bao giờ khuất phục trước cám dỗ trở thành một nhà độc tài, thống trị những người được giao phó cho mình."

“Ngược lại, ngài được gọi để phục vụ đức tin của anh chị em mình, và đồng hành cùng họ, vì tất cả chúng ta đều là 'những viên đá sống', được kêu gọi qua phép rửa tội để xây dựng ngôi nhà của Thiên Chúa trong sự hiệp thông huynh đệ, trong sự hòa hợp của Chúa Thánh Thần, trong sự chung sống của sự đa dạng.”

Đức Giáo Hoàng kêu gọi Giáo hội trở thành dấu chỉ của “sự hiệp nhất và hiệp thông”, như men trong một thế giới đang cần đến Phúc Âm.

"Chúng ta muốn nói với thế giới bằng sự khiêm nhường và niềm vui: Hãy hướng về Chúa Kitô! Hãy đến gần Chúa Giêsu hơn", Đức Giáo Hoàng nói. Chào mừng lời soi sáng và an ủi của Người! Hãy lắng nghe lời đề nghị yêu thương của Người và trở thành một gia đình của Người: trong một Chúa Kitô, chúng ta là một.”

“Đây là tinh thần truyền giáo phải thôi thúc chúng ta,” Đức Giáo Hoàng nói tiếp. “Trái tim của Tin mừng là tình yêu của Thiên Chúa khiến chúng ta trở thành anh chị em với nhau.”

“Đây chính là giờ phút của tình yêu!”

Trích dẫn lời Đức Giáo Hoàng Leo XIII, Đức Giáo Hoàng đã hỏi: “Nếu tình yêu này lan tỏa trên thế giới, thì mọi xung đột sẽ chấm dứt và không bao giờ quay trở lại nữa sao?”

Đứng tại quảng trường nơi diễn ra thánh lễ tang của người tiền nhiệm vào ngày 26 tháng 4, Đức Giáo Hoàng Leo đã nhắc lại sứ vụ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô.

Ngài nhắc lại rằng “vào Chúa Nhật Phục Sinh, chúng ta đã nhận được phép lành cuối cùng của [Đức Phanxicô] và, dưới ánh sáng của sự phục sinh, chúng ta đã trải qua những ngày tiếp theo với niềm xác tín rằng Chúa không bao giờ từ bỏ dân Người, nhưng quy tụ họ khi họ bị phân tán và bảo vệ họ 'như người chăn chiên bảo vệ đàn chiên của mình.'”

“Cùng nhau, như một dân tộc, như anh chị em, chúng ta hãy cùng nhau tiến về phía Thiên Chúa và yêu thương lẫn nhau,” Đức Giáo Hoàng kết thúc bài giảng của mình, khi ngài phát biểu với bối cảnh là Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.

Đức Giáo Hoàng 69 tuổi kết thúc bài giảng của mình bằng một phút mặc niệm kéo dài, sau đó toàn thể giáo dân đọc Kinh Tin Kính bằng tiếng Latinh, tiếp theo là Kinh Cầu Nguyện bằng tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Pháp, tiếng Ả Rập, tiếng Ba Lan và tiếng Trung, phản ánh tính phổ quát của Giáo hội.

Trong phần dâng lễ, ca đoàn đã hát “Tu es pastor ovium” (“Ngài là Đấng chăn chiên”), một bài thánh ca nhấn mạnh đến thẩm quyền mà Chúa Kitô đã trao cho Thánh Phêrô.

Sau đó, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã đọc Kinh nguyện Thánh Thể đầu tiên (Kinh điển La Mã), là kinh nguyện dài nhất trong bốn kinh nguyện Thánh Thể.

Sau khi trao Mình Thánh Chúa, Đức Giáo Hoàng đã có bài phát biểu ngắn, cảm ơn những người hành hương đã tham dự Thánh lễ “từ Roma và từ khắp nơi trên thế giới”, đặc biệt ghi nhận những người đã đến Roma để tham dự Năm Thánh của Giáo hội.

“Anh chị em thân mến, tôi cảm ơn anh chị em đã duy trì việc sống đức tin Kitô giáo,” ngài nói.

“Chúng ta không bao giờ có thể quên những anh chị em của mình đang phải chịu đau khổ vì chiến tranh”, ngài nói, đặc biệt lưu ý đến các cuộc xung đột ở Myanmar và Ukraine. Khi Thánh lễ kết thúc, Vatican thông báo với báo chí rằng Đức Leo đã gặp Tổng thống Peru Dina Ercilia Boluarte Zegarra trước Thánh lễ, và dự kiến sẽ gặp Volodymyr Zelenskyy, tổng thống Ukraine.

Đức Giáo Hoàng Leo sau đó đã cầu xin sự chuyển cầu của Đức Mẹ Chỉ Bảo Lành, đặc biệt là để “chúng ta có thể trở thành chứng nhân của Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã sống lại từ cõi chết.”

Sau bài phát biểu của Đức Giáo Hoàng, mọi người cùng hát bài Regina Caeli, lời kinh cầu nguyện với Đức Mẹ trong Mùa Phục Sinh.

Sau đó, Đức Leo long trọng ban phước lành, cầu xin Chúa ban phước lành cho Giáo hội của ngài.

Sau khi ban phước, ngài vào Vương cung thánh đường để chào đón các thành viên của Hồng Y đoàn và những người đứng đầu 150 phái đoàn chính thức.

Trong những ngày sau Thánh lễ khởi đầu thừa tác vụ, Đức Giáo Hoàng Leo sẽ tiếp quản ba Vương cung thánh đường giáo hoàng khác tại Rome.

Vào thứ Ba, ngày 20 tháng 5, ngài sẽ viếng thăm mộ Thánh Phaolô Tông đồ tại Vương cung thánh đường Giáo hoàng Thánh Phaolô Ngoại thành.

Vào Chúa Nhật, ngày 25 tháng 5, ngài sẽ cử hành thánh lễ và chính thức nhậm chức tại Vương cung thánh đường Thánh Gioan Latêranô, nhà thờ chính tòa của Giáo phận Rome.

Ngài cũng sẽ viếng thăm Vương cung thánh đường Đức Bà Cả, nơi chôn cất người tiền nhiệm của ngài là Đức Giáo Hoàng Phanxicô, và tôn kính biểu tượng Đức Mẹ Salus Populi Romani (Đấng Bảo vệ dân Rôma)

 

Từ lâu trước khi được bầu, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã suy gẫm về thẩm quyền, sự vâng phục và sự hiệp thông. Luận án tiến sĩ năm 1987 của ngài cung cấp một bản xem trước ấn tượng về sự lãnh đạo đang diễn ra hiện nay.

Trên đây là nhận định của Brendan Towell (*), trên National Catholic Register ngày 17 tháng 5 năm 2025.

Theo ông, trước khi trở thành Giáo hoàng, Đức Leo XIV là Cha Robert Prevost thuộc Dòng Augustinô, một tu sĩ trầm lặng nghiên cứu về hoạt động bên trong của đời sống tu trì. Ngài đã lấy bằng cử nhân giáo luật tại Đại học Giáo hoàng St. Thomas Aquinas (Angelicum) ở Rome vào năm 1984, sau đó là bằng tiến sĩ vào năm 1987. Luận án của ngài có tựa đề "Chức vụ và thẩm quyền của Bề trên địa phương trong Dòng Thánh Augustinô" thoạt nhìn có vẻ mơ hồ — nhưng giờ đây nó có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc có giá trị về kiểu giáo hoàng mà ngài sẽ trở thành.

Tôi đã có cơ hội đọc luận án của Đức Giáo Hoàng Leo nhờ sự hỗ trợ của Tỉnh dòng Thánh Thomas Villanova và Nhóm Thư viện và Lưu trữ Falvey tại Đại học Villanova. Có lẽ vì mong muốn được thấy một trong những người của họ — được đào tạo theo truyền thống Augustinô — phản ảnh về triều đại giáo hoàng này, nên họ đã cấp quyền truy cập. Không phải mọi nhà nghiên cứu đều có thể được dành cho cùng một sự tin tưởng, và tôi không coi nhẹ điều đó. Tôi biết ơn cộng đồng Augustinô, và tôi hy vọng bài viết này sẽ công bằng với sự phong phú của những gì tôi tìm thấy.

Sau đây là một cái nhìn ngắn gọn về cách công trình ban đầu đó có thể giúp làm sáng tỏ bản năng và viễn kiến của vị Giáo hoàng mới.

Thẩm quyền thầm lặng của Đức Giáo Hoàng Leo XIV

Khi Đức Giáo Hoàng Leo XIV trở nên quen thuộc hơn với đàn chiên của ngài, thì các thành viên trong đàn chiên cũng trở nên quen thuộc với người chăn chiên mới của mình. Các thông điệp, tông huấn, bài phát biểu và bài giảng sẽ đến vào thời điểm thích hợp. Nhưng ngay cả bây giờ, có những dấu hiệu cho thấy ngài mang trong mình một điều gì đó sâu sắc hơn: một viễn kiến thần học được hình thành bởi nhịp điệu lặng lẽ, thận trọng của cuộc sống Augustinô.

Viễn kiến đó trở nên rõ ràng đến kinh ngạc khi tôi đọc luận án của Đức Thánh Cha. Tác phẩm không tập trung vào các cấu trúc hoàn cầu hay chính trị giáo hội, mà vào đơn vị nhỏ nhất, thân mật nhất của đời sống tu trì: cộng đồng địa phương. Trong chi tiết về cách một bề trên lãnh đạo anh em mình, Cha Prevost trình bày một thần học về thẩm quyền cổ xưa như Tin mừng và luôn cần thiết như mọi khi.

Khi Cha Prevost viết về bề trên địa phương, ngài không chỉ đưa ra bình luận về sự lãnh đạo của tu viện. Ngài đang trình bày một mô hình quản trị rõ ràng đang mở rộng lên trên. "Cộng đồng" của Đức Giáo Hoàng hiện là Giáo hội hoàn vũ. Các nguyên tắc về sự hiệp nhất, sự phân định và phục vụ cũng được áp dụng — chỉ khác là hiện nay trên phạm vi hoàn cầu.

Một trong những tiếng nói quan trọng nhất được nêu ra trong luận án là tiếng nói của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II. Đoạn trích dài nhất trong toàn bộ tác phẩm này xuất phát từ bài phát biểu năm 1982 của Đức Giáo Hoàng Ba Lan dành cho các tu sĩ dòng Augustinô tụ họp tại nhà nguyện của Cao đẳng Quốc tế của họ ở Rome. Đức Gioan Phaolô đã nhắc nhở họ rằng bản sắc của họ không chỉ được định hình bởi Luật của Thánh Augustinô mà còn bởi nền tảng pháp lý mà Giáo hội trao cho họ: “Dòng của anh em... có Giáo hội Mẹ thánh thiện là người sáng lập ra thực tại pháp lý của nó”.

Đối với Cha Prevost, đây không phải là một sự mâu thuẫn mà là sự hội tụ: Đặc sủng thiêng liêng của Augustinô và thẩm quyền thể chế của Giáo hội cùng nhau xác định ý nghĩa của việc lãnh đạo. Lời khuyên của Đức Giáo Hoàng — “Hãy hành động theo cách mà Giáo hội là trên bình diện tổng quát... có thể trở thành sự thật đối với mỗi cộng đồng của anh em” — trở thành một loại tiếng kêu tập hợp. Theo quan điểm này, thẩm quyền luôn mang tính giáo hội: được tiếp nhận, cấu trúc và sống vì lợi ích của sự hiệp thông.

Ở tâm điểm của viễn kiến này là một giáo hội học đặc biệt — một sự hiểu biết về cách Giáo hội được cấu trúc và lãnh đạo. Luận án của Đức Leo XIV trình bày một viễn kiến về Giáo hội không phải là một phẩm trật chỉ huy, mà là một sự hiệp thông của các cộng đồng, gắn kết với nhau bởi thẩm quyền vừa mang tính pháp lý vừa mang tính mục vụ, vừa mang thiêng liêng vừa mang tính định chế.

Thẩm quyền như một dịch vụ — Được neo giữ trong luật pháp

Một trong những khoảnh khắc đầy tính mặc khải nhất trong luận án nằm ở phần kết: “Trong toàn bộ luận án, trọng tâm chính rõ ràng và cố ý được đặt vào các khía cạnh pháp lý của chức vụ và nhiệm vụ của Bề trên”. Cha Prevost không hối hận về sự tập trung này vì đối với ngài, luật pháp không phải là sự sao lãng khỏi đời sống thiêng liêng— đó là một trong những cách mà cuộc sống có hình thức cụ thể.

“Đời sống tu trì, cũng như Giáo hội nói chung, là một thực tại bao gồm các chiều kích cụ thể hữu hình và các yếu tố thiêng liêng, đặc sủng. Thông thường, chính trong và thông qua chiều kích hữu hình mà đặc sủng được hiện thực hóa”.

Theo quan điểm này, luật pháp không hạn chế ân sủng; nó cho phép nó được sống trong cộng đồng và trong thực tại cụ thể.

Chủ trương cơ bản của luận án là: Thẩm quyền trong Giáo hội không phải là về sự thống trị hay kiểm soát, mà là về sự phục vụ và hiệp thông. Như Cha Prevost đã viết, “Chức vụ của Bề trên trong Dòng không phải là chức vụ của quyền lực, mà là của tình yêu thương huynh đệ; không phải của danh dự, mà là của nghĩa vụ; không phải của sự thống trị, mà là của sự phục vụ” (Hiến pháp, 15).

Điều này không nên bị nhầm lẫn với lời kêu gọi mơ hồ về lòng tốt hay thiện chí. Viễn kiến của Cha Prevost là rất chính thống. Ngài dựa vững chắc các lập luận của mình vào truyền thống pháp lý của Giáo hội — từ Bộ luật Giáo hội đến Hiến pháp của Dòng Augustinô. Mô hình lãnh đạo của ngài truyền tải một cách tiếp cận mục vụ rõ ràng, nhưng không hề ngẫu hứng.

Ngài tiếp tục nói rằng thẩm quyền là “quyền lực... được nhận từ Thiên Chúa thông qua thừa tác vụ của Giáo hội” (Điều 618) — một quyền lực được thực hiện trong ranh giới rõ ràng, được hướng dẫn bởi luật pháp và hướng tới lợi ích chung.

Cho đến nay, điều này tạo ra sự tương phản rõ rệt với vị tiền nhiệm của Đức Giáo Hoàng Leo. Trong khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô nhấn mạnh đến tính đồng nghị và sự phân định mục vụ — thường không có định nghĩa rõ ràng về mặt cấu trúc — thì luận án của Cha Prevost cho thấy ngài không thấy có mâu thuẫn nào giữa tính đồng nghị và cấu trúc. Ngài ngụ ý rằng sự phân định đòi hỏi hình thức. Đối thoại đòi hỏi các quy tắc. Vai trò của bề trên không phải là đình chỉ luật lệ nhân danh lòng thương xót, mà là giải thích và áp dụng luật lệ đó với sự công bằng và tình yêu. Như ngài viết:

Việc phân định ý muốn của Thiên Chúa và việc tiếp nhận những hiểu biết như một món quà từ Chúa Thánh Thần không phải là dành riêng cho bề trên... điều cốt yếu là việc tìm kiếm hoặc phân định ý muốn của Thiên Chúa phải được thực hiện trong bối cảnh đối thoại.... Bề trên và cộng đồng mà ngài phục vụ phải cùng nhau làm việc để đưa ra các quyết định phản ảnh sự hợp tác thực sự với kế hoạch của ý muốn thần linh trong hoàn cảnh nhất định. Ở một nơi khác, ngài nói thêm:

Do đó, bản chất của chức vụ bề trên là vâng lời; vâng theo ý muốn của Thiên Chúa và nỗ lực hết mình để cố gắng hiểu biết, xây dựng và chỉ định ý muốn đó cho các thuộc cấp của mình.

Cha Prevost truyền tải một ý nghĩa rõ ràng trong văn bản rằng ngài viết trong thời điểm chuyển đổi về mặt giáo hội và văn hóa. Ngài nhận thấy rằng thế giới xung quanh Giáo hội đang được định hình bởi một "chủ nghĩa cá nhân" đang nổi lên, thường không liên quan đến thần học về sự vâng phục và luật pháp của Giáo hội. Ngài viết rằng "Tự do và luật pháp không phải là những thuật ngữ trái ngược nhau". "Chúng là những giá trị phải được tích hợp với nhau".

Trong thời đại ngày càng hoài nghi về thẩm quyền — chưa nói đến những người có thẩm quyền — Cha Prevost nhấn mạnh rằng Tin mừng không xóa bỏ thẩm quyền, mà thiết lập thẩm quyền. "Thẩm quyền được đặt vào mục đích phục vụ lợi ích của người khác... không phải... vì nó bắt nguồn từ cộng đồng, mà vì nó được nhận từ trên cao để cai quản và phán xét".

Khuôn khổ này phản ảnh sự tin tưởng vào sáng kiến của địa phương (điều mà Giáo hội gọi là nguyên tắc phụ đới), được điều chỉnh bởi trách nhiệm của Giáo hoàng trong việc đảm bảo sự thống nhất và chăm sóc cho toàn thể Giáo hội — một sự cân bằng từ lâu được coi là thiết yếu đối với việc quản lý giáo hội. Cam kết kép này về sự chú ý tản quyền và sự giám hộ tập quyền dường như là một đặc điểm nổi bật của giáo hội học mà Cha Prevost nêu rõ ở đây.

Hình dạng thiêng liêng của lãnh đạo

Nếu sự nhấn mạnh vào luật pháp và quản trị này có vẻ trừu tượng, thì Cha Prevost đặt nó vững chắc trong khái niệm về mối quan hệ.

"Thẩm quyền là quan hệ", ngài viết. "Sẽ vô ích khi bổ nhiệm một người vào chức vụ Bề trên nếu không có khả năng có mối quan hệ tốt giữa người đó và các thành viên khác trong cộng đồng". Theo quan điểm của ngài, luật pháp không bao giờ là vô nhân đạo; nó chỉ có kết quả khi quyền hạn được thực hiện trong các mối quan hệ thực sự của con người — được đánh dấu bằng sự tin tưởng, lắng nghe và phục vụ lẫn nhau.

Do đó, luận án của Cha Prevost không phải là giáo luật khô khan. Nó thấm đẫm mối quan tâm mục vụ. Ngài luôn quay trở lại với niềm tin rằng sự lãnh đạo phải dựa trên tình yêu thương, được thể hiện thông qua việc lắng nghe và hướng tới sự hiệp nhất. Ngài viết: "Người bề trên được kỳ vọng là một nhân chứng sống động cho tình yêu của Thiên Chúa được ban tặng một cách tự do và hào phóng cho cộng đồng".

Đây không chỉ là sự quản lý tốt; mà gần hơn với tình phụ tử thiêng liêng. Đối với Cha Prevost, nhiệm vụ của một nhà lãnh đạo là mô phỏng Chúa Giêsu Kitô, xây dựng cộng đồng và nuôi dưỡng ơn gọi nên thánh giữa cuộc sống bình thường. Ngài gọi đó là “thừa tác vụ giáo hội”, nhận ra rằng ngay cả hành động nhỏ nhất của lãnh đạo địa phương cũng tham gia vào sứ mệnh phổ quát của Giáo hội.

Tôi đã gặp Cha Prevost vào năm 2010, khi ngài vẫn đang phục vụ với tư cách là bề trên tổng quyền của Dòng Thánh Augustinô. Tôi đã bị ấn tượng bởi sự kết hợp giữa sự giản dị và niềm tin nội tâm hiện đang làm sống động viễn kiến giáo hoàng của ngài — những phẩm chất đã thấy rõ trong luận án năm 1987 của ngài. Ngài không lấp đầy căn phòng bằng sức lôi cuốn; ngài lấp đầy nó bằng sự vững vàng, chú ý và rõ ràng. Đây không phải là những phẩm chất theo xu hướng — nhưng chúng là những phẩm chất trường tồn.

Từ Bề trên Địa phương đến Mục tử Hoàn vũ

Giáo hội học mà Đức Leo XIV nêu ra trong tác phẩm đầu tiên này khẳng định rằng Giáo hội, ở mọi bình diện, không chỉ là một bộ máy quan liêu hay phong trào xã hội. Đó là Thân thể của Chúa Kitô, được Chúa Thánh Thần thúc đẩy và được quản lý thông qua các cấu trúc phục vụ cho sự hiệp thông. Trí tưởng tượng thần học của ngài liên kết giữa địa phương và hoàn cầu, cho thấy sức khỏe của Giáo hội phụ thuộc vào sức sống cơ sở và vai trò thống nhất của thừa tác vụ Phêrô.

Bây giờ, với tư cách Người kế vị Thánh Phêrô và Đại diện của Chúa Kitô, Đức Leo nắm giữ chức vụ cao nhất có thẩm quyền hữu hình trong Giáo hội. Các quyết định của ngài có thể sẽ không giống như các mệnh lệnh từ trên xuống mà giống như những sự phân định được đưa ra sau khi tham khảo ý kiến của những người khác. Đây là phong cách lãnh đạo mà một số người có thể mô tả là "đồng nghị" — mặc dù không theo nghĩa lỏng lẻo hơn, bỏ ngỏ như thuật ngữ này thường được sử dụng trong những năm gần đây.

Đúng hơn, phiên bản đồng nghị này có thể giống với sự hợp tác có trật tự, không phải là thử nghiệm mở. Trong luận văn, cấp trên được mô tả là “nguyên tắc thống nhất cho cộng đồng” — một nhân vật biết lắng nghe, đúng vậy, nhưng cũng thực thi thẩm quyền một cách chính trực. Trong viễn cảnh này, Giáo hội không phải là một xã hội tranh luận mà là một cơ thể gắn kết với nhau trong một sứ mệnh chung, được hướng dẫn bởi Mặc khải thần linh và ân sủng của Thiên Chúa.

Những gì mà Thư mục tiết lộ

Đối với những độc giả có con mắt kỹ thuật hơn, thư mục này rất đáng chú ý. Nó chứa nhiều nguồn kinh điển, lịch sử và thần học, phản ảnh một học giả làm việc tại giao điểm của truyền thống và cải cách. Một số điểm nổi bật:

Độ chính xác về mặt pháp lý. Các tài liệu tham khảo về Bộ luật Giáo luật năm 1917 và 1983, các bình luận và biên bản về giáo luật cho thấy Cha Prevost coi trọng cấu trúc pháp lý của Giáo hội. Những nguồn này không phải là những suy nghĩ sau này — chúng là trung tâm về mặt thần học. Thư mục của ngài bao gồm các nhà kinh điển học lớn của thế kỷ 20 như Cappello, Beyer, Woestman, Wernz, Vidal, Orsy và Andrés Gutíerrez.

Nguồn gốc Augustinô. Với nhiều tác phẩm về Quy luật của Thánh Augustinô, Hiến pháp Augustinô và lịch sử của dòng, danh mục tài liệu tham khảo cho thấy viễn kiến của ngài được định hình sâu sắc như thế nào bởi lý tưởng về cộng đồng huynh đệ và thẩm quyền như một hình thức phục vụ.

Cam kết sau công đồng. Các tài liệu tham khảo rộng rãi về các tài liệu của Công đồng Vatican II và các nhà thần học như Yves Congar phản ảnh cam kết đổi mới của Công đồng — không phải là sự đứt gãy với quá khứ, mà là một công trình phát triển hữu cơ.

Chiều sâu lịch sử. Việc đưa vào các nguồn tài liệu của giáo phụ và thời trung cổ — chẳng hạn như Patrologia Latina (giáo phụ học Latinh), Suarez và Tierney — chỉ ra một học giả diễn giải hiện tại của Giáo hội thông qua sự khôn ngoan của quá khứ.

Tóm lại, các nguồn tài liệu gợi ý một giáo hoàng có giáo hội học mang tính giáo luật, tâm linh và có cơ sở lịch sử — một mục tử-học giả cai trị không phải bằng khẩu hiệu, mà bằng cấu trúc và viễn kiến. Luận án của ngài dựa trên nhiều nhà tư tưởng chính thống — một số người theo truyền thống sâu sắc, những người khác được định hình bởi aggiornamento của Vatican II — báo hiệu một tư duy pháp lý vừa có gốc rễ vừa có khả năng phản ứng, không chịu ơn bất cứ trường phái hay hệ tư tưởng nào.

Một Giáo hoàng cho thời điểm này

Nhiều người Công Giáo ngày nay đang tự hỏi: Liệu vị Giáo hoàng mới này có mang lại sự sáng tỏ khi sự nhầm lẫn đã len lỏi vào không? Liệu ngài có khôi phục lại niềm tin khi nó đã bị lung lay không? Luận án của Đức Leo XIV, không hề trừu tượng, mà nói trực tiếp đến thời điểm này. Luận án cho thấy một nhà lãnh đạo coi trọng đối thoại nhưng không coi trọng sự hỗn loạn; tham vấn nhưng không coi trọng sự nhầm lẫn. Ngài lãnh đạo bằng bàn tay vững vàng và trái tim được hình thành từ luật pháp, lời cầu nguyện và cộng đồng.

Trong khi triều đại giáo hoàng của Đức Leo XIV chỉ mới bắt đầu, những bài viết đầu tiên của ngài phản ảnh sự tôn trọng sâu sắc đối với nhiều điều mà người Công Giáo ngày nay mong muốn: một Giáo hội lắng nghe, một người chăn chiên đồng hành cùng dân của mình và một viễn kiến về sự lãnh đạo không làm im lặng các tín hữu mà đưa họ vào sự hiệp thông sâu sắc hơn. Tuy nhiên, không giống như các hình thức đồng nghị tự do hơn được thấy trong những năm gần đây, cách tiếp cận của Đức Leo XIV có vẻ được xác định rõ ràng hơn về mặt pháp lý và được neo giữ chặt chẽ hơn. Sự nhấn mạnh của ngài về việc tôn trọng quyền tự quyết của các cộng đồng địa phương không nên bị nhầm lẫn với sự phi cam kết. Thay vào đó, nó phản ảnh sự tin tưởng vào Thân thể huyền nhiệm của Chúa Kitô — một sự tin tưởng không bao giờ tách rời khỏi các nghĩa vụ rộng lớn hơn của chức vụ giáo hoàng. Địa phương và hoàn cầu được gắn kết với nhau không phải trong sự căng thẳng, mà là trong sự phục vụ lẫn nhau.

Như ngài đã nêu trong phần "Dẫn nhập" của luận án: "Cuộc đấu tranh nhằm tìm ra cách tốt nhất để sống theo thẩm quyền và sự vâng phục trong đời sống tu trì vẫn chưa kết thúc". Chắc chắn là chưa — và dưới thời Đức Leo XIV, cuộc đấu tranh đó có thể diễn ra theo hình thức có trật tự hơn, theo khuôn mẫu chính thống: một cuộc đấu tranh tin tưởng vào luật của Giáo hội như một hồng phúc, không phải là một trở ngại.

Tu sĩ mặc áo trắng

Chiếc áo chùng trắng của giáo hoàng có thể mới mẻ, nhưng trái tim bên dưới nó thì quen thuộc. Đó là trái tim bồn chồn của một linh mục dòng Augustinô, người đã dành cả cuộc đời để suy nghĩ và cầu nguyện về cách tốt nhất để phục vụ Chúa Kitô và dân Chúa. Như luận án của ngài đã nêu rõ, thẩm quyền mà Đức Giáo Hoàng Leo XIV hiện nắm giữ sẽ không được định hình bởi tham vọng, mà bởi thập giá; không phải bởi sự chinh phục, mà bởi cộng đồng. Nó cũng sẽ không được ứng biến. Nó sẽ được thực hiện một cách kiên quyết, rõ ràng và với tình yêu thương.

Đây không phải là linh cảm — mà là sự xác nhận. Luận án của ngài không đảo ngược các kỳ vọng — mà khẳng định chúng. Đây là một Giáo hoàng coi sự lãnh đạo là ân sủng có trật tự, coi trọng luật pháp không phải để kiểm soát mà để hiệp thông, và tin tưởng sâu sắc vào sức mạnh của sự phục vụ thầm lặng và trung thành. Có lẽ đó chính là điều mà Giáo hội cần bây giờ: không phải là một cuộc cách mạng, mà là sự trở lại — với sự rõ ràng, với lòng bác ái và với sự khôn ngoan của một tu sĩ giản dị biết cách lãnh đạo bằng cách phục vụ.

______________________

(*) Brendan Towell giảng dạy tại một trường Công Giáo tư thục ở Giáo phận Camden và sống cùng gia đình tại Tổng giáo phận Philadelphia. Ông quan tâm đến Nghiên cứu Augustinô, Thần học Về nguồn (Ressourcement) và di sản thần học của Đức Giáo Hoàng Benedict XVI. Trang web của ông là BrendanTowell.com.

 

Họ có chung tình yêu dành cho Thánh Augustinô nhưng lại bất đồng quan điểm về chính trị, nhập cư và trí khôn nhân tạo. Cuộc trò chuyện giữa Đức Leo XIV và ông JD Vance mới chỉ bắt đầu.

Đó là nhận định của Jonathan Liedl trong bản tin ngày 17 tháng 5 năm 2025 của tạp chí National Catholic Register.

Theo ông, khi Đức Giáo Hoàng Leo XIV và Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance gặp nhau vào cuối tuần này tại Rome để tham dự Thánh lễ nhậm chức của vị Giáo hoàng mới, đó sẽ không chỉ là một cuộc gặp gỡ bình thường giữa vị giám mục tối cao và một nhà lãnh đạo thế giới. Đây cũng sẽ là cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa hai người Công Giáo có ảnh hưởng nhất tại Hoa Kỳ hiện nay — và là khởi đầu cho những gì có thể chứng minh là cốt truyện quan trọng nhất trong thập niên tiếp theo của Công Giáo Hoa Kỳ.

Vance, người đã trở lại Công Giáo vào năm 2019, không chỉ cách chức vụ chính trị quyền lực nhất thế giới một nhịp tim. Ông cũng là người đứng đầu của một phong trào đang phát triển có tên là chủ nghĩa hậu tự do Công Giáo, chỉ trích quyền tự do cá nhân để ủng hộ việc thúc đẩy lợi ích chung do nhà nước bảo trợ và ngày càng phổ biến trong số những người Công Giáo trẻ tuổi bất mãn với tình trạng hiện tại.

Trong tư cách ấy, Vance không chỉ là một chính trị gia bình thường. Là một nhà lãnh đạo quốc gia thông thạo thần học Công Giáo một cách độc đáo, ông là người lãnh đạo của một phong trào. Và cho đến một tuần trước, ông đã sẵn sàng trở thành người có ảnh hưởng chính đến quan điểm của một thế hệ người Công Giáo Hoa Kỳ về sự tham gia chính trị.

Rồi Đức Giáo Hoàng Leo xuất hiện. Cuộc bầu cử ngày 8 tháng 5 người hâm mộ White Sox từ Chicago đã làm rung chuyển bối cảnh Công Giáo Hoa Kỳ chỉ sau một đêm — khiến địa vị của Vance với tư cách là một nhà lãnh đạo tư tưởng Công Giáo phần nào không còn chắc chắn.

Mật nghị chắc chắn sẽ làm điều này ở một mức độ nào đó. Vì nhiều lý do, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã không hữu hiệu trong việc kết nối với người Công Giáo Hoa Kỳ. Và nếu không có Rome phát huy ảnh hưởng điển hình của mình đối với đời sống Công Giáo Hoa Kỳ, nhiều người Công Giáo ở Hoa Kỳ sẽ tìm kiếm nguồn cảm hứng xã hội và trí tuệ ở nơi khác — bao gồm cả những nhân vật chính trị có khuynh hướng tôn giáo như Vance.

Nhưng Leo XIV dường như không chỉ thiết lập lại động lực mà còn thay đổi mô hình. Mặc dù vị Giáo hoàng mới cũng có thể sẽ ủng hộ nhiều chính nghĩa tương tự đã gây ra sự căng thẳng giữa Đức Phanxicô và những người Công Giáo bảo thủ ở Hoa Kỳ, chẳng hạn như tính đồng nghị và sự ủng hộ đối với người nhập cư, phong cách kiềm chế và sự tôn kính của giáo hoàng mới đối với những người tiền nhiệm như Đức Benedict XVI và Thánh Gioan Phaolô II đã giúp ngài nhận được sự chào đón nồng nhiệt ngay cả từ những góc độ truyền thống ở Hoa Kỳ.

Mọi dấu hiệu đều cho thấy người con bản xứ có cơ hội chiếm được trái tim và khối óc của người Công Giáo Hoa Kỳ theo cách mà chưa có giáo hoàng nào từng làm được trước đây. Và điều đó có thể làm phức tạp thêm vị thế của Vance với tư cách là một người có ảnh hưởng hàng đầu đến Công Giáo.

Nói rõ hơn, vị giáo hoàng người Hoa Kỳ và phó tổng thống Công Giáo nắm giữ các chức vụ khác nhau về cơ bản. Một người có nghĩa vụ phải giảng dạy đức tin Công Giáo một cách có thẩm quyền, trong khi người kia có nghĩa vụ phải đổi mới trật tự thế tục bằng cách sống theo đức tin đó.

Nhưng cũng không có nhiều nghi ngờ rằng trong thời đại của phương tiện truyền thông kỹ thuật số, sự sụp đổ của các định chế và sự chính trị hóa mọi thứ, các sứ điệp tương ứng của Đức Giáo Hoàng Leo XIV và Ông Vance về các vấn đề chính trị và xã hội sẽ cùng tồn tại — nếu không muốn nói là cạnh tranh — trên cùng một phương tiện. Và cách thức diễn ra của động lực đó có thể định hình cách người Công Giáo Hoa Kỳ áp dụng đức tin của họ vào xã hội trong nhiều thập niên tới.

Sự khác biệt và kết nối

Họ có thể tuyên xưng cùng một đức tin, nhưng Đức Leo XIV và Ông JD Vance thể hiện hai câu chuyện rất khác nhau về Công Giáo Hoa Kỳ.

Cả hai đều có khởi đầu khiêm tốn ở Trung Mỹ, nhưng có nguồn gốc hoàn toàn khác nhau. Vance xuất thân từ vùng Appalachia và lớn lên ở vùng Rust Belt Ohio hậu công nghiệp đang suy tàn, một trải nghiệm thúc đẩy nền chính trị "Nước Mỹ trên hết" của ông. Giống như những người Công Giáo thiên niên kỷ khác, đức tin của ông giống một sự lựa chọn có chủ ý hơn là một di sản được thừa hưởng.

Ngược lại, Đức Giáo Hoàng Leo XIV là sản phẩm của các cộng đồng Công Giáo dân tộc thiểu số ở Chicago vào những năm 1950, một quá trình nuôi dạy đã đưa ngài vào con đường truyền giáo ở Peru. Như Đức Giáo Hoàng đã nói với các nhà ngoại giao Vatican vào ngày 16 tháng 5, cuộc đời của ngài được đánh dấu bằng "khát vọng vượt qua biên giới để gặp gỡ những con người và nền văn hóa khác nhau" — một sự tương phản rõ rệt với những nhạy cảm của MAGA.

Tuy nhiên, một mối liên hệ đáng lưu ý là mối quan hệ chung của họ đối với Thánh Augustinô.

Ông Vance đã chọn Thánh Augustinô làm người bảo trợ cho lễ xác nhận của mình và đã trích dẫn thần học của vị Giáo phụ, đặc biệt liên quan đến chính trị và xã hội, là có ảnh hưởng đặc biệt đến sự trở lại của mình. Đức Giáo Hoàng Leo XIV là thành viên của một dòng tu lấy cảm hứng từ vị giám mục và nhà thần học thế kỷ thứ năm, và ngài đã tuyên bố mình là "con trai của Thánh Augustinô" trong bài phát biểu sau bầu cử của ngài từ loggia của Nhà thờ Thánh Phêrô.

Nhưng chỉ vì hai người trích dẫn từ Thánh Augustinô không có nghĩa là họ chia sẻ cùng một kết luận. Giống như Thánh Thomas Aquinas, bộ tác phẩm lớn lao của Thánh Augustinô đã được các trường phái thần học khác nhau sử dụng để đưa ra các lập luận loại trừ lẫn nhau. Ví dụ, về vấn đề mối quan hệ giữa Giáo hội và nhà nước, tư tưởng của Thánh Augustinô là nền tảng cho sự bảo vệ có ảnh hưởng của Robert Markus về tính trung lập thế tục, nhưng cũng là nền tảng cho sự phê phán của phong trào chính thống cấp tiến về nhà nước dân tộc hiện đại như là chống lại Chúa Kitô trong yếu tính.

Chủ nghĩa Augustinô của Vance chạy qua các học giả hậu tự do như Chad Pecknold của Đại học Công Giáo Hoa Kỳ, người nhấn mạnh đặc tính tôn giáo vốn có của chính trị và phê phán "huyền thoại tự do" của quyền tự chủ cá nhân. Một cách đáng lưu ý, lúc còn là Hồng Y, Đức Prevost đã theo Pecknold trên X, gợi ý cho thấy người nay là Giáo hoàng rất quen thuộc, nếu không muốn nói là đồng ý, với nhánh tư tưởng Augustinô này.

Nguồn gốc của sự căng thẳng

Nhiều người đã nói về cách Ông Vance và Đức Leo có thể xung đột, đặc biệt là về vấn đề nhập cư. Rốt cuộc, Đức Hồng Y Robert Prevost khi đó đã chia sẻ một bài viết cách đây ba tháng trên mạng xã hội có tựa đề "JD Vance đã sai: Chúa Giêsu không yêu cầu chúng ta đặt thứ tự cho tình yêu của mình dành cho người khác", một lời chỉ trích về việc phó tổng thống sử dụng khái niệm thần học có tên là ordo amoris để bảo vệ các chính sách nhập cư của chính quyền Trump.

Nhưng sự bất đồng rõ ràng của vị Giáo hoàng với các yếu tố trong lập trường nhập cư của Vance và Trump là điều không có gì đáng ngạc nhiên. Các lời kêu gọi của chính quyền nhằm trục xuất hàng loạt và nhắm mục tiêu vào những người di cư không có giấy tờ tại các nhà thờ và trường học, và cắt nguồn tài trợ cho các nỗ lực tái định cư người tị nạn Công Giáo, tất cả đều bị Hội đồng Giám mục Công Giáo Hoa Kỳ lên án.

Nhìn rộng hơn, sự thống nhất của PTT Vance và Đức Giáo Hoàng Leo XIV về nhiều vấn đề là về những gì bạn mong đợi giữa một vị giáo hoàng và một người bảo thủ theo chủ nghĩa dân túy — sự đồng thuận về các vấn đề xã hội như gia đình và bản dạng phái tính, và sự khác biệt về các vấn đề như hợp tác quốc tế và các quy định về môi trường. PTT Vance cũng có thể là một sự khác biệt so với đảng Cộng hòa Công Giáo điển hình ở chỗ sự nhấn mạnh của ông vào quyền lao động cũng có xu hướng phù hợp hơn với giáo lý xã hội của Giáo hội.

Nhưng căng thẳng đáng lưu ý nhất giữa Đức Giáo Hoàng Leo và PTT Vance có thể là về một vấn đề mới nổi: trí tuệ nhân tạo.

Với tư cách là phó tổng thống, Vance đã nhiều lần kêu gọi bãi bỏ quy định về trí tuệ nhân tạo. Ông không đưa ra lập luận này bất chấp giáo lý xã hội Công Giáo, mà bằng cách sử dụng nó. Trích dẫn lời dạy của Thánh Gioan Phaolô II rằng con người phải "góp phần vào sự tiến bộ liên tục của khoa học và công nghệ", PTT Vance đã lập luận rằng trí tuệ nhân tạo có thể là thứ "nâng cao, thay vì thay thế, giá trị của lao động".

Ngoài ra, PTT Vance đã cảnh báo rằng nếu Hoa Kỳ không thúc đẩy ranh giới của khả năng trí tuệ nhân tạo, các quốc gia khác, ít nhân hậu hơn, như Trung Quốc, sẽ làm.

"Đúng, có những lo ngại. Đúng, có những rủi ro. Nhưng chúng ta phải hướng tới tương lai trí tuệ nhân tạo với sự lạc quan và hy vọng, bởi vì tôi nghĩ rằng sự đổi mới công nghệ thực sự sẽ khiến đất nước chúng ta mạnh mẽ hơn", Phó tổng thống cho biết tại hội nghị thượng đỉnh công nghệ ngày 18 tháng 3.

Ngược lại, Đức Leo đang có cách tiếp cận thận trọng hơn đối với công nghệ mang tính chuyển đổi. Mặc dù thừa nhận “tiềm năng to lớn” của trí tuệ nhân tạo, ngài cũng nhấn mạnh đến nhu cầu “trách nhiệm và sự sáng suốt để đảm bảo rằng trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng vì lợi ích của tất cả mọi người”.

Những bình luận của Đức Leo là tiếng vang từng chữ của tài liệu về trí tuệ nhân tạo của Vatican vào tháng 1 năm 2025, trong đó nhấn mạnh rằng mọi bình diện của xã hội, bao gồm cả “chính phủ và các tổ chức quốc tế”, phải đảm bảo rằng trí tuệ nhân tạo thúc đẩy lợi ích chung. Không chỉ về mặt lao động và việc làm, mà còn liên quan đến các mối quan hệ của con người, sự sáng tạo và ra quyết định — những mối quan tâm đạo đức không được giải quyết trong đánh giá trí tuệ nhân tạo tập trung nhiều hơn vào kinh tế của Vance.

Hơn nữa, trí tuệ nhân tạo không phải là mối quan tâm nhỏ đối với Đức Giáo Hoàng Leo — đó là trọng tâm chính trong triều đại giáo hoàng của ngài. Ngài đã đề cập đến những thách thức mà trí tuệ nhân tạo đặt ra trong hầu hết mọi bài phát biểu công khai mà ngài đã đưa ra kể từ khi trở thành giáo hoàng.

Trên thực tế, vị Giáo hoàng người Mỹ đã chọn tên của mình một phần vì ngài cảm thấy mình được "gọi" để noi theo bước chân của Đức Leo XIII, vị giáo hoàng cuối thế kỷ 19 đã đưa ra một khuôn khổ đạo đức để vật lộn với những thay đổi công nghệ cấp tiến trong thời đại của ngài. Ngoại trừ việc phải đối diện với thách thức của các nhà máy và dây chuyền lắp ráp, Đức Leo XIV hiện phải đối diện với khả năng của các đội quân robot và ý thức trí tuệ nhân tạo.

"Trong thời đại của chúng ta", vị Giáo hoàng mới đã nói với Hồng Y đoàn vào ngày 10 tháng 5, "Giáo hội cung cấp cho mọi người kho tàng giáo lý xã hội của mình để ứng phó với một cuộc cách mạng công nghiệp khác và với những phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đặt ra những thách thức mới cho việc bảo vệ phẩm giá con người, công lý và lao động".

Cũng giống như thông điệp nền tảng của Đức Leo XIII, Rerum Novarum, đã nhấn mạnh đến nhu cầu bảo vệ người lao động và xã hội mà không lên án sự thay đổi công nghệ, Đức Leo XIV có thể được mong đợi sẽ đề xuất một khuôn khổ tương tự cho cuộc cách mạng kỹ thuật số — một khuôn khổ dựa trên tự do và trách nhiệm. Và có thể sẽ có nhiều lời kêu gọi điều chỉnh hơn là Vance hài lòng với.

Chính trị, Giáo hoàng và tri nhận của công chúng

Mặc dù có thể nảy sinh căng thẳng giữa hai người, PTT Vance đã nói rằng ông không muốn "chơi trò chính trị hóa trò chơi của Đức Giáo Hoàng.”

“Tôi chắc chắn ngài sẽ nói nhiều điều mà tôi thích,” PTT Vance nói với người dẫn chương trình phát thanh bảo thủ Hugh Hewitt vào ngày 9 tháng 5. “Tôi chắc chắn tôi sẽ tiếp tục cầu nguyện cho ngài và Giáo hội bất chấp tất cả và trong suốt tất cả, và đó sẽ là cách tôi xử lý vấn đề.”

Đối với phó tổng thống Công Giáo, việc duy trì được sự ưu ái của Giáo hoàng có vẻ quan trọng vì lý do cá nhân — nhưng cũng vì lý do chính trị. Trong khi tác động của Đức Phanxicô đối với nền chính trị Hoa Kỳ có vẻ không đáng kể, thì cử tri Công Giáo có thể chú ý nhiều hơn nếu phe của Vance ngày càng bất đồng quan điểm với một vị giáo hoàng người Mỹ được yêu mến.

Đức Giáo Hoàng Leo XIV chắc chắn không phải là một chính trị gia. Tuy nhiên, giáo lý của Giáo hội có ý nghĩa đối với chính sách công. Và vì các giám mục không có cùng loại ảnh hưởng ra lệnh và tuân theo đối với tín hữu Công Giáo như họ đã từng có trong thời của Đức Giáo Hoàng Leo cuối cùng, nên Đức Leo XIV có thể sẽ có chiến lược trong các thông tin liên quan của ngài. Ví dụ, mặc dù ngài có thể sẽ không đồng ý với Vance về bất cứ số lượng vấn đề nào, nhưng vị Giáo hoàng mới có thể sẽ tính đến việc 56% cử tri Công Giáo Hoa Kỳ đã bỏ phiếu cho phó tổng thống hiện tại vào tháng 11 năm ngoái khi ông xác định cách tốt nhất để tham gia.

Điều đó không nhất thiết có nghĩa là Đức Leo XIV sẽ luôn không đối đầu. Như ngài đã nói với đoàn ngoại giao Vatican, "Giáo hội không bao giờ có thể được miễn trừ khỏi việc nói sự thật về nhân loại và thế giới, sử dụng bất cứ khi nào cần thiết để làm giảm bớt ngôn ngữ có thể ban đầu gây ra hiểu lầm.”

Sự quen thuộc của Giáo hoàng mới với cách thức hoạt động của động lực chính trị và giáo hội Hoa Kỳ có thể sẽ khiến ngài truyền tải thông điệp của mình hữu hiệu hơn — hoặc ít nhất sẽ ngăn cản những người khác bác bỏ thông điệp đó trên cơ sở cho rằng "ngài không hiểu nước Mỹ", một câu nói thường được áp dụng cho Đức Phanxicô người Argentina.

Với khả thể có một triều đại giáo hoàng dài cho Đức Leo XIV — và với bản thân Vance có thể đang để mắt đến Phòng Bầu dục — giáo hoàng người Mỹ và phó tổng thống Công Giáo chắc chắn sẽ gắn kết với nhau. Câu chuyện về một phần tư thế kỷ tiếp theo của Công Giáo Hoa Kỳ phần lớn có thể phản ảnh mối quan hệ của họ — một mối quan hệ bắt đầu vào Chúa Nhật này, tại Thánh lễ.

 

 

1. Tổng thống Trump sẽ nói chuyện với Putin, Tổng thống Zelenskiy vào thứ Hai

Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ hội đàm với Putin — và sau đó với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy — khi ông tìm cách làm trung gian cho một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Các cuộc đàm phán về cuộc chiến mà Tổng thống Trump hứa sẽ chấm dứt vào “Ngày đầu tiên” nhiệm kỳ của ông đã kéo dài trong bốn tháng qua, trong khi sự kiên nhẫn của chính quyền ngày càng cạn kiệt thì hoạt động trên bộ của Nga tại Ukraine vẫn tiếp tục càng ngày càng khốc liệt bất chấp lời kêu gọi ngừng bắn trên toàn cầu.

Hiện tại, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ nói chuyện với cả hai phía và các nhà lãnh đạo chủ chốt khác của NATO vào sáng thứ Hai để chấm dứt “cuộc tắm máu”.

“HY VỌNG ĐÂY SẼ LÀ MỘT NGÀY HIỆU QUẢ, MỘT NGỪNG BẮN SẼ DIỄN RA, VÀ CUỘC CHIẾN RẤT BẠO LỰC NÀY, MỘT CUỘC CHIẾN KHÔNG NÊN XẢY RA, SẼ KẾT THÚC,” Tổng thống Trump viết trên Truth Social vào thứ Bảy.

Tổng thống Trump nói thêm rằng ông cũng sẽ thảo luận về thương mại với Putin trong cuộc gọi. Một số đảng viên Cộng hòa bao gồm Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đã thúc đẩy tổng thống áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế mới đối với Nga vì từ chối ngồi vào bàn đàm phán.

Tổng thống Trump đã từng đe dọa Nga trước đây - nói rằng ông có thể áp dụng thêm lệnh trừng phạt nếu ông tin rằng Putin đang lừa ông và không chịu thỏa thuận.

“Tôi sẽ sử dụng điều đó nếu cần thiết, tôi không muốn sử dụng điều đó”, Tổng thống Trump nói với Bret Baier trên Fox News vào thứ sáu.

Đầu tuần này, Tổng thống Trump đã tuyên bố rằng ông sẽ “duy trì cam kết” đàm phán hòa bình giữa Ukraine và Nga, ủng hộ lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày mà các nhà lãnh đạo Âu Châu như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Zelenskiy đang gây áp lực buộc Nga chấp nhận.

Tổng thống Zelenskiy, cùng với các nhà lãnh đạo NATO chủ chốt và Ngoại trưởng Marco Rubio, đã đến Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Sáu để tham dự các cuộc đàm phán hòa bình mà Putin được cho là đã tham dự trước khi cử một đại diện từ Điện Cẩm Linh. Vài giờ sau, một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga ở miền bắc Ukraine đã giết chết gần một chục người.

Rubio dự đoán sẽ không có “bước đột phá lớn” nào tại các cuộc đàm phán hòa bình - đây là cuộc đối thoại trực tiếp đầu tiên giữa các quan chức từ các quốc gia đang có chiến tranh kể từ năm 2022.

“Cách duy nhất để chúng ta có thể đạt được bước đột phá ở đây là giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin,” Rubio nói với các phóng viên ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Thay vì chỉ trích Putin, Tổng thống Trump đã nhắm vào Tổng thống Zelenskiy và chỉ trích Ukraine vì không làm nhiều hơn để chấm dứt cuộc chiến mà Nga đã khởi xướng. Ông và Phó Tổng thống JD Vance đã khiển trách Tổng thống Zelenskiy trong chuyến thăm Phòng Bầu dục của ông vào tháng 2 sau khi gọi ông là “kẻ độc tài không có bầu cử”. Tổng thống Trump cũng đã khơi dậy nỗi sợ hãi ở Âu Châu về tình bạn của ông với Putin, dẫn đến lo ngại rằng một thỏa thuận giữa hai nước có thể bao gồm việc Nga sáp nhập các vùng lãnh thổ quan trọng ở Ukraine.

Tuần này, Tổng thống Trump vẫn lạc quan về cơ hội đạt được thỏa thuận khi phát biểu trên Fox News rằng Putin đang chuẩn bị đàm phán.

“ Tôi chán ngấy việc người khác phải đi gặp gỡ và mọi thứ khác,” Tổng thống Trump nói hôm thứ sáu. “Tôi nghĩ tôi là người duy nhất có thể làm được điều đó. Và tôi nghĩ chúng ta cũng sẽ làm nhanh thôi.”

[Politico: Trump to speak with Putin, Zelenskyy on Monday]

2. ‘Tôi có nhiệm vụ phải từ chức’ - Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine xác nhận việc từ chức vì chính sách của Tổng thống Trump

Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine Bridget Brink đã công khai xác nhận vào ngày 16 tháng 5 rằng bà từ chức vì định hướng sai lầm trong chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Trump, bà viết trong bài xã luận ngày 16 tháng 5 cho tờ Detroit Free Press.

Brink, người giữ chức vụ này từ năm 2022, cáo buộc chính quyền Tổng thống Trump ưu tiên gây áp lực lên Ukraine - nạn nhân của cuộc xâm lược toàn diện của Nga - thay vì đối đầu với Điện Cẩm Linh.

“Tôi vừa trở về Michigan sau ba năm làm công việc khó khăn nhất trong cuộc đời mình,” Brink viết. “Tôi không còn có thể thực hiện chính sách của chính quyền một cách thiện chí nữa và cảm thấy mình có nhiệm vụ phải từ chức.”

Cựu đại sứ cho biết thêm rằng nếu bà vẫn giữ chức vụ này, bà sẽ trở thành đồng lõa trong một hành động mà bà coi là nguy hiểm và vô đạo đức.

“Tôi không thể đứng nhìn khi một đất nước bị tạm chiếm, một nền dân chủ bị ném bom và trẻ em bị giết mà không bị trừng phạt,” bà viết. “Hòa bình bằng mọi giá không phải là hòa bình chút nào — đó là sự ve vãn.” Brink cảnh cáo sự ve vãn như thế không đem lại hòa bình, nó chỉ khiến Putin càng ngày càng hung hăng và chung cuộc chính quân đội Mỹ sẽ phải trả giá cho sai lầm ngày hôm nay.

Tổng thống Trump, người nhậm chức vào tháng Giêng, đã cam kết chấm dứt chiến tranh trong vòng 100 ngày — một thời hạn đã trôi qua mà không có thỏa thuận. Ông đã thay đổi giữa việc đổ lỗi cho cả hai bên về cuộc xung đột và tuyên bố rằng vẫn có thể đạt được đột phá.

Brink cảnh báo rằng “lịch sử đã dạy chúng ta nhiều lần rằng sự ve vãn những kẻ hiếu chiến không dẫn đến sự an toàn, an ninh hay thịnh vượng. Nó dẫn đến nhiều chiến tranh và nhiều đau khổ hơn”.

Bà gọi cuộc chiến đang diễn ra của Nga ở Ukraine là “cuộc xâm lược có hệ thống, lan rộng và kinh hoàng nhất ở Âu Châu kể từ Thế chiến II”.

Brink chỉ trích những gì bà mô tả là sự xói mòn rộng rãi hơn về quyền lãnh đạo của Hoa Kỳ, nói rằng cách Hoa Kỳ giải quyết cuộc chiến ở Ukraine “sẽ nói lên rất nhiều điều với cả bạn bè và đối phương của chúng ta”.

Vào tháng 4, mối quan hệ giữa giới lãnh đạo Ukraine và đại sứ quán trở nên xấu đi sau phản ứng im lặng trước cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga vào Kryvyi Rih khiến 20 thường dân thiệt mạng.

“ Kinh hoàng khi đêm nay một hỏa tiễn đạn đạo đã tấn công gần một sân chơi và nhà hàng ở Kryvyi Rih,” Brink đăng trên X sau một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga. “Đây là lý do tại sao chiến tranh phải kết thúc.”

Tổng thống Zelenskiy phản đối việc Brink từ chối lên án Nga về cuộc tấn công, bao gồm một hỏa tiễn đạn đạo Iskander có gắn bom chùm rơi xuống một sân chơi.

“Thật không may, phản ứng từ Đại sứ quán Hoa Kỳ lại gây thất vọng một cách đáng ngạc nhiên — một đất nước mạnh mẽ như vậy, một người dân mạnh mẽ như vậy, nhưng lại phản ứng quá yếu ớt,” Tổng thống Zelenskiy đã tweet để đáp lại vào ngày 5 tháng 4.

Sau lời quở trách của Tổng thống Zelenskiy, Brink đã quyết liệt nộp đơn từ chức và khẳng định vẫn là người bạn chiến đấu của người Ukraine.

Julie S. Davis, Đại biện lâm thời mới của Hoa Kỳ tại Ukraine, đã đến Kyiv vào ngày 5 tháng 5, Đại sứ quán Hoa Kỳ thông báo, sau khi Brink từ chức.

Kyiv và các đồng minh tiếp tục kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện, có hiệu lực từ ngày 12 tháng 5, nhưng Mạc Tư Khoa đã phớt lờ đề xuất này.

Bất chấp việc Tổng thống Trump liên tục bày tỏ sự thất vọng với nhà độc tài Vladimir Putin, Tòa Bạch Ốc vẫn chưa áp đặt lệnh trừng phạt mới hoặc thực hiện các bước khác để gây áp lực với Nga.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Detroit Free Press, Brink cho biết bà dự định viết hồi ký về những gì mắt thấy tai nghe về cuộc chiến bảo vệ đất nước của người dân Ukraine anh hùng.

[Kyiv Independent: 'It was my duty to step down' — Former US Ambassador to Ukraine confirms resignation over Trump's policy]

3. Ukraine mất thêm một chiến đấu cơ F-16

Ukraine vừa mất thêm một chiếc F-16 sau khi tình huống khẩn cấp buộc phi công phải phóng ra ngoài trong khi đang thực hiện nhiệm vụ đẩy lùi cuộc tấn công của Nga. Phát ngôn nhân của lực lượng không quân Ukraine, Đại Tá Yurii Ihnat, cho biết như trên trong cuộc họp báo sáng Thứ Bẩy, 17 Tháng Năm.

Đây là vụ mất máy bay F-16 thứ ba được biết đến của Ukraine trong cuộc chiến với Nga. Hai vụ khác được báo cáo vào tháng 8 năm 2024 và tháng 4 năm 2025.

Lực lượng của Kyiv đang chịu áp lực ngày càng tăng từ những bước tiến của Nga trong một cuộc chiến kéo dài từ tháng 2 năm 2022, lâu hơn nhiều so với dự kiến ban đầu sau khi Ukraine tổ chức phòng thủ mạnh mẽ, với sự hỗ trợ của viện trợ quân sự từ Hoa Kỳ và các đồng minh Âu Châu.

Nhưng vẫn còn hy vọng về một lệnh ngừng bắn sắp xảy ra và thậm chí là hòa bình khi Nga và Ukraine gặp nhau tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ sáu cho cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên sau hơn ba năm.

Đại Tá Yurii Ihnat cho biết liên lạc với máy bay đã bị mất vào khoảng 3:30 sáng giờ địa phương hôm thứ sáu Thứ Sáu, 16 Tháng Năm.

Ông cho biết: “Theo dữ liệu sơ bộ, phi công đã phá hủy ba mục tiêu trên không và tiêu diệt mục tiêu thứ tư bằng pháo trên máy bay”.

“Tuy nhiên, tình huống khẩn cấp đã xảy ra trên máy bay. Phi công đã đưa máy bay ra khỏi thị trấn và phóng ra thành công.

“Nhờ sự hành động nhanh chóng của đội tìm kiếm cứu nạn, phi công đã nhanh chóng được tìm thấy và di tản.

“ Sức khỏe của phi công đã ổn định, anh ta đang ở nơi an toàn, tính mạng và sức khỏe không bị đe dọa.”

Các quan chức đang điều tra những gì đã xảy ra.

Lô máy bay F-16 đầu tiên từ các đồng minh Âu Châu đã đến Ukraine vào tháng 7 năm 2024 và người ta hy vọng chúng sẽ giúp thay đổi cán cân trong cuộc chiến của Nga.

Máy bay phản lực F-16 do Mỹ sản xuất tiên tiến hơn so với máy bay thời Liên Xô mà lực lượng Ukraine từng sử dụng trước đây.

Những tổn thất trước đây của F-16 Ukraine

Vào tháng 4, Không quân Ukraine xác nhận rằng một phi công Ukraine lái máy bay phản lực F-16 Viper đã thiệt mạng trong một nhiệm vụ chiến đấu. Anh ta được xác định là Pavlo Ivanov, 26 tuổi.

Không quân Ukraine không tiết lộ địa điểm hoặc nhiều chi tiết về vụ việc trong tuyên bố trên Telegram, bắt đầu bằng “tin buồn thật không may”.

Bài báo nói rằng Ivanov đã hy sinh trong trận chiến “bảo vệ quê hương khỏi những kẻ xâm lược”.

Tuyên bố cho biết các phi công F-16 của Ukraine thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu gần như hàng ngày “trong những điều kiện vô cùng khó khăn”, yểm trợ cho các nhóm tấn công trên không và tấn công các mục tiêu của đối phương.

Báo cáo cũng cho biết các phi công đang làm việc hết khả năng của con người và kỹ thuật, luôn mạo hiểm tính mạng của mình.

Tháng 8 trước đó chứng kiến tổn thất F-16 đầu tiên của Ukraine khi phi công Oleksii “Moonfish” Mes thiệt mạng khi đang phản ứng với một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga.

Bộ Tư lệnh Không quân miền Tây của Ukraine khi đó cho biết: “Oleksii đã phá hủy ba hỏa tiễn hành trình và một máy bay điều khiển từ xa tấn công trong khi đẩy lùi một cuộc tấn công kết hợp bằng hỏa tiễn và trên không quy mô lớn của Nga”.

“Oleksii đã cứu người Ukraine khỏi hỏa tiễn chết người của Nga. Thật không may, phải trả giá bằng chính mạng sống của mình.”

[Newsweek: Ukraine Loses Another F-16 Fighter Jet]

4. Máy bay điều khiển từ xa của Nga tấn công xe buýt dân sự ở Sumy khiến 9 người thiệt mạng, 4 người bị thương

Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Tỉnh Sumy vào sáng sớm ngày 17 tháng 5, khiến chín người thiệt mạng và bốn người khác bị thương.

Máy bay điều khiển từ xa đã nhắm vào một xe buýt đưa đón dân thường gần thành phố Bilopillia lúc 6:17 sáng giờ địa phương, phát ngôn nhân cảnh sát quốc gia Ukraine, Đại Úy Alyona Lyutnytska, cho biết như trên trong cuộc họp báo chiều Thứ Bẩy, 17 Tháng Năm.

Tỉnh Sumy là vùng đông bắc giáp với các tỉnh Kursk, Belgorod và Bryansk của Nga.

Yurii Zarko, nhà lãnh đạo Bilopillia, gọi ngày này là “Thứ Bảy đen tối” trong lịch sử thành phố và tuyên bố ba ngày để tang từ ngày 17 đến ngày 19 tháng 5.

“Chiếc xe buýt này chở người ra khỏi thành phố để di tản,” Đại Úy Alyona Lyutnytska nói. “Những người bị thương được điều trị tại hiện trường và sau đó được chuyển đến một bệnh viện ở Sumy. Hiện chúng tôi đang thu hồi các thi thể. Một số nạn nhân vẫn chưa được xác định danh tính. Hầu hết là phụ nữ lớn tuổi, cùng với hai hoặc ba người đàn ông.”

Các dịch vụ khẩn cấp và cảnh sát hiện đang làm việc tại hiện trường.

Người dân địa phương thường xuyên phải hứng chịu nhiều cuộc tấn công mỗi ngày, trong đó các khu vực biên giới bị pháo kích và bom lượn tấn công, còn trung tâm khu vực Sumy thì bị hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa tấn công.

Gần đây nhất, Nga đã điều động các nhóm tấn công nhỏ để xâm nhập khu vực này nhằm mở rộng tiền tuyến.

Vụ tấn công mới nhất vào Sumy diễn ra sau các cuộc đàm phán hòa bình gần đây ở Istanbul, nơi Nga bác bỏ lệnh ngừng bắn và tái khẳng định các yêu sách tối đa trong cuộc chiến chống lại Ukraine.

[Kyiv Independent: Russian drone strike on civilian bus in Sumy kills 9, injures 4]

5. Đức Giáo Hoàng Lêô đề nghị Putin và Tổng thống Zelenskiy đàm phán tại Vatican

Một trong những quan chức cao cấp của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV cho biết, ngài đề nghị Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và Putin dùng Vatican làm địa điểm tổ chức cuộc họp song phương Nga-Ukraine.

Theo tờ báo Ý La Stampa, Đức Hồng Y Pietro Parolin đã đưa ra bình luận này với các phóng viên vào sáng thứ Sáu. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cũng cho biết ông đã được Vatican thông báo như trên. Cho đến nay, chưa có bình luận nào từ phía Mạc Tư Khoa.

Đức Hồng Y Parolin gọi thảm họa xung quanh các cuộc đàm phán ở Istanbul là “thảm kịch vì chúng ta hy vọng rằng một tiến trình có thể được bắt đầu, có thể chậm nhưng với giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột, nhưng thay vào đó, chúng ta lại quay trở lại điểm xuất phát”. Nhà độc tài Vladimir Putin đã cử một phái đoàn cấp rất thấp đến Istanbul khiến người ta tin rằng Putin không thực sự muốn có hòa bình.

Đức Hồng Y Parolin cho biết Vatican “sẽ xem xét phải làm gì nhưng tình hình hiện nay rất khó khăn và nghiêm trọng”, tờ La Stampa đưa tin, đồng thời nói thêm rằng Đức Giáo Hoàng đã đưa ra lời đề nghị với cả Ukraine và Nga về việc Vatican sẽ là địa điểm cho một cuộc gặp trực tiếp giữa hai bên.

Vatican là bối cảnh cho cuộc gặp quan trọng giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelenskiy, hai người đã ngồi lại với nhau tại lễ tang của Đức Thánh Cha Phanxicô và đạt được tiến triển trong việc thiết lập các cuộc đàm phán ở Istanbul bằng cách tăng cường áp lực của Tổng thống Trump lên Putin.

Nhận xét của Đức Hồng Y Parolin được đưa ra khi các phái đoàn từ Nga và Ukraine ngồi lại với nhau để tiến hành vòng đàm phán trực tiếp đầu tiên sau hơn ba năm, với hy vọng rằng cuối cùng họ có thể thống nhất chấm dứt tình trạng thù địch, ít nhất là tạm thời.

Nhưng Putin đã từ chối lời đề nghị đàm phán trực tiếp của Tổng thống Zelenskiy và thay vào đó cử một phái đoàn cấp thấp đến Istanbul, làm tiêu tan hy vọng về một bước đột phá lớn dẫn đến lệnh ngừng bắn hoàn toàn ban đầu trước khi đạt được thỏa thuận hòa bình lâu dài.

Các cuộc đàm phán ở Istanbul đã kết thúc trong sự cay đắng, ít nhất là đối với phía Ukraine.

Một quan chức cao cấp giấu tên của Ukraine tham gia các cuộc đàm phán hòa bình đã cáo buộc Mạc Tư Khoa đưa ra “những yêu cầu không thể chấp nhận được” mà trước đó chưa từng được thảo luận, hãng tin The Associated Press đưa tin.

Điều này bao gồm lời kêu gọi lực lượng Kyiv rút khỏi các khu vực lãnh thổ rộng lớn mà họ kiểm soát để lệnh ngừng bắn hoàn toàn được thực hiện.

Vị quan chức này cho biết có vẻ như phái đoàn Nga “cố tình muốn đưa ra những điều không thể đạt được để có thể rời khỏi cuộc họp hôm nay mà không đạt được kết quả nào”.

Ông cho biết phía Ukraine tái khẳng định họ vẫn tập trung vào việc đạt được tiến triển thực sự - lệnh ngừng bắn ngay lập tức và con đường dẫn đến ngoại giao thực chất, “giống như Hoa Kỳ, các đối tác Âu Châu và các nước khác đã đề xuất”, vị quan chức này nói thêm.

Nga hài lòng với các cuộc đàm phán với Ukraine

Vladimir Medinsky, trợ lý của Putin và là nhà lãnh đạo phái đoàn Nga, cho biết ông hài lòng với các cuộc đàm phán, hãng thông tấn nhà nước TASS đưa tin.

Medinsky cho biết việc trao đổi tù nhân đã được thống nhất và cả hai bên sẽ đưa ra viễn cảnh về lệnh ngừng bắn, sau đó các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục.

Ông cho biết Ukraine cũng đã yêu cầu một cuộc gặp giữa Putin và Tổng thống Zelenskiy.

Medinsky hiện nay là cố vấn cho Vladimir Putin về các vấn đề tuyên truyền, một chức vụ rất thấp tại Điện Cẩm Linh. Trong một diễn biến có liên quan, Mikhail Khodorkovsky, một nhà hoạt động đối lập người Nga cho biết trước đây Medinsky là cố vấn cho Putin về các vấn đề ẩm thực, ăn uống hàng ngày. Ông chỉ ra một video cho thấy Medinsky đang thảo luận với hai bà nội trợ về nữ công gia chánh.

Tổng thống Trump cho biết ông sẽ gặp Putin “ngay khi chúng tôi có thể sắp xếp được”, trong bình luận đưa ra trong chuyến thăm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, gọi tắt là UAE.

“Tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta phải hành động thôi,” Tổng thống Trump nói.

Tổng thống Mỹ đã nói rằng sẽ không có chuyện hòa bình giữa Nga và Ukraine xảy ra cho đến khi ông và Putin gặp nhau.

“Chúng ta phải chấm dứt việc giết chóc,” Tổng thống Trump phát biểu tại UAE, than thở về cái chết của trung bình 5.000 binh lính mỗi tuần và gọi cuộc xung đột này là “một cuộc chiến không đi đến đâu cả”.

“Chúng ta sẽ thực hiện được điều đó. Chúng ta phải thực hiện được điều đó,” ông nói về việc bảo đảm hòa bình.

[Newsweek: Pope Leo Offers Vatican to Putin, Zelensky for Talks]

6. ‘Chúng ta phải tăng áp lực’ — Von der Leyen tuyên bố sẽ trừng phạt Nga sau khi Putin bỏ qua các cuộc đàm phán hòa bình

Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đã kêu gọi áp dụng các lệnh trừng phạt mới đối với Nga sau khi nhà độc tài Vladimir Putin không tham dự các cuộc đàm phán hòa bình Ukraine-Nga tại Istanbul, bà phát biểu vào ngày 16 tháng 5 tại Hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Âu Châu.

Ủy ban Âu Châu đang chuẩn bị một gói lệnh trừng phạt mới, bao gồm các lệnh trừng phạt đối với đường ống Nord Stream 1 và 2, danh sách bổ sung các tàu trong đội tàu ngầm của Nga, mức giá dầu thấp hơn và lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực tài chính của Nga, von der Leyen tuyên bố.

Sự vắng mặt của giới lãnh đạo cao cấp của Nga trong các cuộc đàm phán ở Istanbul - do Điện Cẩm Linh đề xuất nhưng chỉ có sự tham dự của các phụ tá cấp thấp - được nhiều người coi là tín hiệu cho thấy Mạc Tư Khoa vẫn không muốn tham gia vào các cuộc đàm phán có ý nghĩa.

Trong khi Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đồng ý tham dự và kêu gọi Putin gặp mặt trực tiếp, Nga đã cử một phái đoàn do trợ lý của Putin, Vladimir Medinsky, dẫn đầu. Ngoại trưởng Sergey Lavrov và các quan chức cao cấp khác đã vắng mặt.

“ Tổng thống Zelenskiy đã sẵn sàng gặp, nhưng Tổng thống Putin không bao giờ xuất hiện,” von der Leyen nói. “Điều này cho thấy Tổng thống Putin không muốn hòa bình. Vì vậy, chúng ta phải tăng áp lực.”

Những phát biểu của Von der Leyen nhắc lại những cảnh báo trước đó của Thủ tướng Đức Friedrich Merz, người đã phát biểu vào ngày 13 tháng 5 rằng nếu Nga không cho thấy tiến triển thực sự trong các cuộc đàm phán hòa bình, Liên Hiệp Âu Châu sẽ thúc đẩy “thắt chặt đáng kể” các lệnh trừng phạt.

Các phái đoàn Ukraine và Nga đã kết thúc các cuộc đàm phán tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5 sau chưa đầy hai giờ mà không đạt được thỏa thuận nào về lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày.

Các biện pháp được đề xuất được đưa ra trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về khả năng Nga tiếp tục lách lệnh trừng phạt bằng cách sử dụng đội tàu ngầm của mình - những tàu chở dầu cũ kỹ hoạt động dưới quyền sở hữu không rõ ràng và có gắn cờ để xuất khẩu dầu bị trừng phạt.

Gần đây, Ukraine đã trừng phạt các thuyền trưởng hoạt động trong mạng lưới này.

Mặc dù Nord Stream 2 chưa bao giờ được kích hoạt và Nord Stream 1 đã ngừng hoạt động sau khi bị nghi ngờ phá hoại vào năm 2022, động thái này mang tính biểu tượng. Nó nhằm mục đích đóng lỗ hổng và ngăn chặn các nỗ lực trong tương lai nhằm khôi phục xuất khẩu năng lượng của Nga sang Âu Châu.

Tại Washington, Thượng viện Hoa Kỳ đang chuẩn bị phản ứng theo một cách khác.

Các nhà lập pháp đảng Cộng hòa đã thúc đẩy “Đạo luật trừng phạt Nga năm 2025”, bao gồm các biện pháp toàn diện như thuế quan 500% đối với các quốc gia tiếp tục mua các sản phẩm năng lượng của Nga. Có ít nhất 72 thượng nghị sĩ được cho là ủng hộ dự luật này.

Bất chấp sự thất vọng ngày càng tăng từ các đồng minh, Tòa Bạch Ốc vẫn chưa áp đặt lệnh trừng phạt mới hoặc thực hiện các bước trực tiếp để trừng phạt Nga vì từ chối ngừng bắn.

Chính phủ Kyiv và Âu Châu tiếp tục thúc đẩy lệnh ngừng bắn vô điều kiện, mà Ukraine đã chấp nhận vào tháng 3. Mạc Tư Khoa đã phớt lờ lời đề nghị và tăng cường các cuộc tấn công vào các thành phố của Ukraine.

[Kyiv Independent: 'We have to increase the pressure' — Von der Leyen vows new Russia sanctions after Putin skips peace talks]

7. Nga và Ukraine đồng ý trao đổi 1.000 tù nhân — nhưng không có lệnh ngừng bắn

Các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine tại Istanbul đã kết thúc với việc hai bên cam kết trao đổi 1.000 tù binh chiến tranh nhưng không đạt được thỏa thuận ngừng bắn vô điều kiện.

Đây sẽ là đợt hoán đổi lớn nhất kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào năm 2022.

Trước cuộc họp vào thứ sáu, Ukraine đã thúc đẩy lệnh ngừng bắn hoàn toàn, vô điều kiện trong ít nhất 30 ngày, một cuộc trao đổi tù binh chiến tranh “tất cả đổi tất cả” và một cuộc gặp giữa tổng thống Ukraine và Nga - thời điểm mà các cuộc đàm phán hòa bình thực sự sẽ bắt đầu một cách nghiêm chỉnh miễn là lệnh ngừng bắn được duy trì.

“Quan điểm của chúng tôi — nếu người Nga từ chối lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện và chấm dứt giết chóc, các lệnh trừng phạt cứng rắn phải theo sau,” Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết trong một bài đăng trên X sau khi các cuộc đàm phán kết thúc. “Áp lực đối với Nga phải được duy trì cho đến khi Nga sẵn sàng chấm dứt chiến tranh.”

Trong khi các phái đoàn đang phát biểu tại Istanbul, những người ủng hộ Ukraine ở Âu Châu - nhiều người trong số họ đang ở Albania để tham dự hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Âu Châu - đã điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Sau đó vào thứ Sáu, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết Tổng thống Trump đã lên kế hoạch thực hiện các cuộc gọi riêng của mình “trong vài giờ tới hoặc vài ngày tới” với “phía Nga để làm rõ những gì đã xảy ra [ở Istanbul] và tiến về phía trước”.

Tổng thống Trump đã nói vào thứ năm rằng “sẽ không có gì xảy ra cho đến khi Putin và tôi gặp nhau”.

Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết sau cuộc gọi: “Rõ ràng là lập trường của Nga là không thể chấp nhận được và không phải là lần đầu tiên, vì vậy, sau cuộc gặp với Tổng thống Zelenskiy và cuộc thảo luận với Tổng thống Trump, hiện chúng tôi đang liên kết chặt chẽ và phối hợp các phản ứng của mình”.

“Người Nga ở Istanbul trên thực tế đã ngừng đàm phán và từ chối ngừng bắn”, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, người cũng tham gia cuộc gọi, cho biết trong một tuyên bố. “Đã đến lúc tăng áp lực”.

Nhưng bất chấp mọi lời bàn tán, các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn vẫn chưa được thống nhất.

“Phái đoàn Nga hài lòng với kết quả đàm phán với phía Ukraine”, Vladimir Medinsky, trợ lý của nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin và là nhà lãnh đạo phái đoàn, nói với các phóng viên sau cuộc họp. Ông nói thêm rằng việc trao đổi tù binh chiến tranh sẽ diễn ra “sớm”.

Tại các cuộc đàm phán, cả hai bên đều đồng ý xác định rõ tầm nhìn của mình về lệnh ngừng bắn trong tương lai, cam kết rằng sau đó, các cuộc đàm phán sẽ được nối lại — mặc dù chưa có thời hạn cụ thể nào được đưa ra.

Người Nga cũng đồng ý xem xét cuộc gặp giữa Tổng thống Zelenskiy và Putin. Tuần này, nhà lãnh đạo Nga đã từ chối người đồng cấp Ukraine của mình, người đã bay đến Thổ Nhĩ Kỳ với hy vọng đàm phán trực tiếp.

Phái đoàn Ukraine, do Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov dẫn đầu, muốn có đại diện của Hoa Kỳ và Thổ Nhĩ Kỳ tại cuộc họp. Họ đã thống nhất các vị trí trước với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio và đặc phái viên Ukraine Keith Kellogg, những người cũng có mặt tại Istanbul vào thứ Sáu, và sắp xếp cho Michael Anton, Giám đốc Hoạch định Chính sách tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, tham dự các cuộc đàm phán.

Tuy nhiên, phái đoàn Nga vào phút chót đã đưa ra yêu sách không có đại diện Hoa Kỳ, một quan chức quen thuộc với các cuộc đàm phán nói với POLITICO. Cuối cùng, chỉ có Thổ Nhĩ Kỳ tham gia bàn đàm phán với tư cách là bên thứ ba.

Umerov tỏ ra thất vọng rõ ràng khi rời khỏi nơi đàm phán.

“Phía Nga đã đưa ra một số yêu cầu không thể chấp nhận được, nhưng phía Ukraine vẫn bình tĩnh và giữ vững lập trường của mình”, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Ukraine Heorhii Tykhyi cho biết tại một cuộc họp báo. “Chúng tôi cần thấy nhiều áp lực hơn đối với Mạc Tư Khoa để khiến họ sẵn sàng thực hiện các bước hướng tới hòa bình”.

Trong các cuộc đàm phán, Medinsky đã đe dọa những người đồng cấp Ukraine của mình rằng người Nga đã sẵn sàng chiến đấu trong một thời gian dài và “người Ukraine có thể mất nhiều hơn những người thân yêu của họ”, một quan chức am hiểu các cuộc đàm phán nói với POLITICO.

Mạc Tư Khoa đã bác bỏ lệnh ngừng bắn. Họ không tỏ ý muốn nhượng bộ bất kỳ mục tiêu chiến tranh ban đầu nào của mình là giải trừ toàn bộ vũ khí của Ukraine, đầu hàng lãnh thổ, từ bỏ tham vọng NATO và khôi phục lại sự thống trị của tiếng Nga, Chính Thống Giáo Nga và văn hóa Nga trong xã hội của họ.

[Politico: Russia and Ukraine agree on 1,000-prisoner exchange — but no ceasefire]

8. Đàm phán Ukraine-Nga tại Istanbul kết thúc, Mạc Tư Khoa yêu cầu Kyiv rút khỏi 4 khu vực, không có thỏa thuận ngừng bắn

Các phái đoàn Ukraine và Nga đã kết thúc các cuộc đàm phán tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5 sau khi nói chuyện chưa đầy hai giờ mà không đạt được thỏa thuận nào về lệnh ngừng bắn hoàn toàn trong 30 ngày và Mạc Tư Khoa yêu cầu Kyiv rút quân hoàn toàn khỏi bốn tỉnh của Ukraine mà nhà độc tài Vladimir Putin tuyên bố đã sáp nhập.

Một nguồn tin từ Văn phòng Tổng thống Ukraine được thông báo về các cuộc đàm phán đã xác nhận với tờ Kyiv Independent rằng phái đoàn Mạc Tư Khoa đã yêu cầu Ukraine rút lui khỏi các tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson, mặc dù Nga không kiểm soát toàn bộ bất kỳ tỉnh nào trong số này.

Điện Cẩm Linh đã tuyên bố sáp nhập bốn tỉnh này một cách bất hợp pháp sau cuộc trưng cầu dân ý giả mạo vào cuối năm 2022, đưa chúng vào hiến pháp Nga — một động thái không có giá trị quốc tế.

Bất chấp những yêu cầu này, nguồn tin cho biết “phái đoàn Ukraine có ấn tượng là (phái đoàn Nga) không có thẩm quyền thực sự nào”.

“ Bây giờ họ cần phải quay trở lại Mạc Tư Khoa, chỉ để tìm ra điều họ có thể nói để đáp lại những gì họ nghe được ở đây,” họ nói thêm.

Theo nguồn tin, trong các cuộc đàm phán, Ukraine đã đề xuất lệnh ngừng bắn ngay lập tức, trao đổi tù nhân toàn diện và tổ chức cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và Putin.

Trong một diễn biến tích cực, Nga và Ukraine đã đạt được thỏa thuận trao đổi tù binh chiến tranh, gọi tắt là POW theo tỷ lệ 1.000 đổi 1.000, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov, người dẫn đầu phái đoàn Ukraine, phát biểu với các phóng viên sau cuộc hội đàm vào ngày 16 tháng 5.

“Chúng tôi biết ngày cụ thể, nhưng chúng tôi chưa thể tiết lộ ngay bây giờ”, ông nói.

Ngay sau đó, Vladimir Medinsky, nhà lãnh đạo phái đoàn Nga, đã xác nhận cuộc trao đổi đã được thống nhất trong các bình luận với phương tiện truyền thông nhà nước Nga.

Sau khi các cuộc đàm phán kết thúc, Tổng thống Zelenskiy và một số nhà lãnh đạo hàng đầu Âu Châu đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, nhà lãnh đạo Ukraine thông báo trên Telegram.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã tham gia cuộc gọi cùng Tổng thống Zelenskiy.

“Ukraine sẵn sàng thực hiện các bước nhanh nhất có thể để đạt được hòa bình thực sự và điều quan trọng là thế giới phải giữ vững lập trường”, Tổng thống Zelenskiy viết.

“Nếu người Nga từ chối ngừng bắn và giết chóc hoàn toàn và vô điều kiện, phải có lệnh trừng phạt mạnh mẽ. Áp lực lên Nga phải được duy trì cho đến khi Nga sẵn sàng chấm dứt chiến tranh.”

Ngay sau đó, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã lên án việc Nga không muốn chấm dứt giao tranh.

“Người Nga ở Istanbul đã thực tế cắt đứt các cuộc đàm phán và từ chối ngừng bắn”, Tusk nói. “Đã đến lúc tăng cường áp lực”.

Không có thông tin chi tiết nào được cung cấp về nội dung hoặc thời lượng của cuộc gọi.

“Tổng thống Trump vẫn hy vọng có thể làm được điều gì đó”, nguồn tin từ Văn phòng Tổng thống cho biết.

Theo nguồn tin, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio và Đặc phái viên Keith Kellogg nhìn nhận tình hình như hiện tại. Nguồn tin tương tự cho biết Đặc phái viên Steve Witkoff, ngược lại, “hứa hẹn quá mức”.

Sau đó vào ngày 16 tháng 5, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đã kêu gọi áp dụng lệnh trừng phạt mới đối với Nga, bà phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Âu Châu.

Ủy ban Âu Châu đang chuẩn bị một gói lệnh trừng phạt mới, bao gồm các lệnh trừng phạt đối với đường ống Nord Stream 1 và 2, danh sách bổ sung các tàu trong đội tàu ngầm của Nga, mức giá dầu thấp hơn và lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực tài chính của Nga, von der Leyen tuyên bố.

Theo hãng thông tấn nhà nước Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan tuyên bố Ukraine và Nga đã đồng ý về nguyên tắc sẽ tổ chức một cuộc họp tiếp theo.

Fidan cho biết: “Các bên đã đồng ý về nguyên tắc sẽ lại gặp nhau”.

Sau khi Mạc Tư Khoa đề xuất tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình tại Thổ Nhĩ Kỳ vào tuần này, Tổng thống Zelenskiy đã đồng ý và mời Putin đến gặp mặt trực tiếp. Nhà lãnh đạo Nga đã từ chối tham dự và chỉ định trợ lý của mình, Medinsky, dẫn đầu các cuộc đàm phán.

Phái đoàn Nga bao gồm các thứ trưởng và trợ lý cấp dưới và loại trừ các quan chức cao cấp như Ngoại trưởng Sergey Lavrov. Tổng thống Zelenskiy bình luận rằng Mạc Tư Khoa đã cử một “phái đoàn giả mạo”, trong khi các quan chức phương Tây trình bày động thái này như một dấu hiệu cho thấy Putin không nghiêm chỉnh về các nỗ lực hòa bình.

Mặc dù Tổng thống Zelenskiy đã đi Albania, một phái đoàn Ukraine, bao gồm nhà lãnh đạo Văn phòng Tổng thống Andriy Yermak, Ngoại trưởng Andrii Sybiha và Umerov, đã đến Istanbul để gặp các đại biểu Nga.

Phái đoàn Ukraine cũng đã có cuộc họp với các quan chức Hoa Kỳ, bao gồm cả Ngoại trưởng Marco Rubio vào đầu ngày.

Kyiv và các đồng minh đã thúc giục Mạc Tư Khoa áp dụng lệnh ngừng bắn vô điều kiện bắt đầu từ ngày 12 tháng 5 như bước đầu tiên hướng tới các cuộc đàm phán hòa bình — một đề xuất mà Nga đã bỏ qua.

Trong khi các quan chức Ukraine cho biết họ hy vọng sẽ thảo luận về một lệnh ngừng bắn có thể có tại Istanbul, Nga lại coi cuộc họp này là sự tiếp nối của các cuộc đàm phán năm 2022 và nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết những gì mà họ coi là “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc chiến.

[Kyiv Independent: Ukraine-Russia talks in Istanbul end, Moscow demands Kyiv withdraw from 4 regions, no ceasefire agreement]

 

Mọi ánh mắt đều tập trung vào Chúa Nhật này: Những lời đầu tiên của Đức Lêô XIV có thể định hình hình ảnh của Ngài về tương lai của Giáo hội

Các bài giảng lễ khai mạc sứ vụ Giáo hoàng từ lâu đã đóng vai trò là những khoảnh khắc làm rõ, đó không chỉ khai mạc một triều Giáo Hoàng mà còn báo trước hướng đi của triều đại đó.

Linh mục Raymond J. de Souza, là chủ bút tập san Công Giáo Convivium của Canada. Ngài đã đưa ra lập trường trên trong bài phân tích nhan đề “All Eyes on Sunday: Leo XIV’s First Words May Cast His Image on Church’s Future”, nghĩa là “Mọi ánh mắt đều tập trung vào Chúa Nhật này: Những lời đầu tiên của Đức Lêô XIV có thể định hình hình ảnh của Ngài về tương lai của Giáo hội” đăng trên tờ National Catholic Register ngày 16 tháng 5 năm 2025.

Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV sẽ long trọng Khai Mạc Sứ Vụ Mục Tử Toàn Thể Hội Thánh vào ngày Chúa Nhật, 18 Tháng Năm, Chúa Nhật thứ năm sau Lễ Phục sinh, cũng là ngày lễ Thánh Gioan, Giáo hoàng tử đạo, cai quản Giáo Hoàng từ 523 đến 526, và là ngày sinh của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II.

Toàn thể Giáo hội và phần lớn thế giới sẽ háo hức chờ đợi những gì ngài sẽ nói. Các bài giảng Khai Mạc Sứ Vụ Giáo Hoàng gần đây đã nhận được sự chú ý cẩn thận.

Đức Hồng Y Robert Prevost đã trở thành giáo hoàng ngay sau khi chấp nhận cuộc bầu cử ngài tại Nhà nguyện Sistina và đã thực hiện chức vụ của mình kể từ đó. Tuy nhiên, Thánh lễ vào Chúa Nhật là sự khởi đầu trọng thể. Cho đến năm 1963, đó là lễ “đăng quang” của Đức Tân Giáo Hoàng, người sẽ được đội vương miện của giáo hoàng. Nghi lễ kéo dài năm giờ (!) vào năm 1958 đối với Thánh Gioan XXIII, nhưng đã được đơn giản hóa phần nào đối với Thánh Phaolô Đệ Lục vào năm 1963.

Chân phước Gioan Phaolô I đã từ chối đội vương miện vào năm 1978, và những vị kế nhiệm ngài cũng đã làm theo. Ngày nay, người Công Giáo không còn gọi là Lễ đăng quang Giáo Hoàng nữa nhưng gọi là lễ “Khai Mạc Sứ Vụ Mục Tử Toàn Thể Hội Thánh” và bao gồm việc trao dây pallium (biểu tượng phụng vụ của một tổng giám mục) và trao Nhẫn Ngư phủ.

Sau khi được trao tặng huy hiệu cho sứ vụ của ngài, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV sẽ nhận được “sự vâng phục” của một số “đại diện của dân Chúa”. Khoảnh khắc này đã được sử dụng một cách hiệu quả trong quá khứ. Năm 1978, Đức Gioan Phaolô II đã nói với người chủ trì nghi lễ rằng Thánh lễ phải kéo dài ba giờ — đó là thời gian mà đài truyền hình nhà nước Ba Lan đã phân bổ cho Thánh lễ, và ngài không muốn để lại bất cứ thời gian nào sau đó cho những lời tuyên truyền của cộng sản. Sau đó, mỗi Hồng Y sẽ cúi mình chào riêng. Bài giảng dài nhưng bao gồm những khoảnh khắc xúc động trong lịch sử khi Đức Gioan Phaolô ôm Chân phước Stefan Wyszynski, Hồng Y giáo chủ Ba Lan, và Đức Hồng Y trẻ tuổi Joseph Ratzinger của Munich.

Trong Thánh lễ đó, ngày 22 tháng 10 năm 1978, Đức Gioan Phaolô đã có bài giảng nổi tiếng nhất của thời đại truyền thông đại chúng: “Đừng sợ! Hãy mở rộng cánh cửa cho Chúa Kitô!” Sức mạnh của những lời này lớn đến mức ngày 22 tháng 10 hiện là ngày lễ của Đức Gioan Phaolô. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã tự phát thêm câu nói đặc trưng của Đức Gioan Phaolô vào bài diễn văn đầu tiên của ngài lúc hát kinh Regina Caeli.

Các bài giảng nhậm chức trong thời gian gần đây đã định hình nên các triều Giáo Hoàng sau này. Vì lý do đó, những lời của Đức Giáo Hoàng Lêô sẽ được xem xét một cách cẩn trọng.

Thánh Gioan XXIII

Năm 1958, Đức Giáo Hoàng Gioan đã có toàn bộ bài giảng của mình bằng tiếng Latinh, thông lệ vào thời đó cho những dịp trọng đại. Hôm đó là ngày 4 tháng 11, đúng ngày lễ thánh Charles Borromeo, ngày mà Đức Gioan XXIII đã viết một nghiên cứu nhiều tập trong tác phẩm học thuật của mình về lịch sử Giáo hội.

Gợi lên hình ảnh Người chăn chiên nhân lành, Đức Gioan XXIII đã chọn nhấn mạnh rằng Chúa Giêsu đã nói về “những con chiên không thuộc đàn chiên này”. Những động lực đại kết và truyền giáo sẽ định hình nên Công đồng Vatican II đã hiện diện trong bài giảng của ngài.

Vào đầu Công đồng, Đức Giáo Hoàng Gioan đã chào đón một nhóm các nhà lãnh đạo Do Thái đến Vatican. Vào một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong triều Giáo Hoàng của mình, ngài đã chào họ: “Tất cả chúng ta đều là con của cùng một Cha trên trời. … Tôi là Giuse, anh em của các bạn”.

Giuse — Giuseppe — là tên rửa tội của Đức Gioan XXIII.

Đức Gioan XXIII đã sử dụng cùng một cụm từ trong bài giảng nhậm chức của ngài:

“Giáo hoàng mới có thể được so sánh, qua những thăng trầm của cuộc đời, với người con trai của Tổ phụ Jacob, người đã đón tiếp anh em mình trong sự đau khổ tột cùng, thể hiện tình yêu thương và than khóc cho họ, nói rằng: ‘Tôi là Giuse, anh em của các người.’” (Sáng thế ký 45:4).

Thánh Phaolô Đệ Lục

Được trao vương miện vào ngày sau lễ trọng kính hai Thánh Phêrô và Phaolô năm 1963, Đức Phaolô Đệ Lục là giáo hoàng cuối cùng đội vương miện. Ngay sau đó, ngài đã cất nó sang một bên như một sự đơn giản hóa nghi lễ của giáo hoàng, chuyển từ ý tưởng về một cung điện hoàng gia sang ý tưởng về “nhà nguyện giáo hoàng” và “gia đình giáo hoàng”.

Đức Phaolô đã nói trong bài giảng nhậm chức của mình rằng ngài sẽ tiếp tục Công đồng Vatican II. Đó là thời điểm của hy vọng lớn lao, nhưng Đức Phaolô Đệ Lục đã có thể thấy những đám mây giông trên đường chân trời.

“Chúng ta sẽ bảo vệ Giáo hội Thánh khỏi những sai lầm về giáo lý và phong tục, những thứ bên trong và bên ngoài biên giới của Giáo hội đe dọa đến sự toàn vẹn của Giáo hội và che giấu vẻ đẹp của Giáo hội,” ngài đã thuyết giảng vào năm 1963, một chủ đề mà ngài thường nhắc lại, bao gồm trong bài giảng cuối cùng của ngài, cho Phêrô và Phaolô năm 1978.

Đức Phaolô Đệ Lục bắt đầu bằng tiếng Latinh, nhưng sau đó đã thuyết giảng các phần bằng tiếng Ý, tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Ba Lan và tiếng Nga, báo trước rằng ngài sẽ trở thành vị giáo hoàng hành hương đầu tiên, tận dụng lợi thế của việc đi lại bằng máy bay để đến mọi nơi trên thế giới.

Việc ngài nói một vài từ bằng tiếng Nga vào thời điểm đó thật xúc động — diễn ra chỉ tám tháng sau Cuộc khủng hoảng hỏa tiễn Cuba và chỉ hai tháng sau thông điệp cuối cùng của Đức Gioan XXIII, Pacem in Terris hay Hòa Bình Tại Thế.

Chân phước Gioan Phaolô I

Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô I tiếp nối Đức Phaolô Đệ Lục, bắt đầu bằng tiếng Latinh rồi chuyển sang các ngôn ngữ khác, mặc dù chỉ bằng tiếng Ý và tiếng Pháp. Ngài đã có một bài giảng rất ngắn trong dịp này, và gần một nửa bài giảng dành để chào đón những người có mặt; phần còn lại bao gồm những suy gẫm không đáng chú ý về chức vụ Phêrô.

Bài giảng, vô tình, báo hiệu triều Giáo Hoàng ngắn ngủi sắp tới.

Thánh Gioan Phaolô II

Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II không hề giảng bằng tiếng Latinh mà bằng tiếng Ý với các đoạn văn bằng nhiều ngôn ngữ khác — trong đó xúc động nhất là tiếng Ba Lan. Ngài cũng đã nói ngắn gọn bằng tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Tiệp, tiếng Nga, tiếng Ukraine và tiếng Lithuania.

Ngài thừa nhận rằng vị Giám mục mới của Rôma “là một người con của Ba Lan… nhưng từ thời điểm này, ngài cũng trở thành một người Rôma”.

Trong khi “Đừng sợ hãi” là phần nổi tiếng nhất của bài giảng, thì phần đó cũng chỉ ra chủ nghĩa nhân bản của Kitô giáo, vốn sẽ là chủ đề chính trong triều Giáo Hoàng lâu dài của Đức Gioan Phaolô.

“Đừng sợ hãi. Chúa Kitô biết ‘những gì trong con người.’ Chỉ mình Người biết điều đó. Ngày nay, con người thường không biết những gì bên trong mình, trong sâu thẳm tâm trí và trái tim mình.

Con người thường không chắc chắn về ý nghĩa cuộc sống của mình trên trái đất này. Họ bị tấn công bởi sự nghi ngờ, một sự nghi ngờ biến thành sự tuyệt vọng. Vì vậy, chúng tôi yêu cầu anh chị em, chúng tôi cầu xin anh chị em với sự khiêm nhường và tin tưởng, hãy để Chúa Kitô nói với con người. Chỉ mình Người có những lời ban sự sống, vâng, đó là những lời ban sự sống vĩnh cửu”.

Đây là một văn kiện hiếm hoi của Đức Gioan Phaolô không đề cập đến Gaudium et Spes, giáo huấn của Công đồng Vatican II rằng Chúa Giêsu Kitô cho con người biết ý nghĩa của việc trở thành con người trọn vẹn.

Đức Gioan Phaolô kết luận bằng chủ nghĩa nhân bản Kitô giáo đó: “Tôi cũng kêu gọi mọi người — mọi người (và với sự tôn kính như thế nào mà tông đồ của Chúa Kitô phải thốt ra từ này: ‘con người’!) — hãy cầu nguyện cho tôi!”

Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16

Mặc dù Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16 có thể nói được nhiều thứ tiếng, và có lẽ là vị giáo hoàng cuối cùng có thể điều hành các cuộc họp bằng tiếng Latinh, nhưng ngài đã đọc bài giảng nhậm chức hoàn toàn bằng tiếng Ý.

Trong một dấu hiệu chắc chắn về các ưu tiên của mình, Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16 bắt đầu bằng một bài học từ phụng vụ, hát Kinh cầu các thánh tại tang lễ của Đức Gioan Phaolô, tại Cơ Mật Viện và tại Thánh lễ Khai Mạc Sứ Vụ Giáo Hoàng. Sau đó, ngài ngay lập tức sử dụng một cụm từ mà ngài sẽ quay lại với lòng sùng kính ngày càng tăng, “những người bạn của Chúa”.

Tình bạn với Chúa sẽ là đề xuất liên tục của ngài với thế giới. Trong một bài suy tư sâu sắc và đẹp đẽ về kỷ niệm 60 năm ngày thụ phong, năm 2011 với tư cách là giáo hoàng, Đức Bênêđíctô bắt đầu bằng những lời trong nghi lễ thụ phong năm 1951: Tôi không còn gọi anh em là tôi tớ nữa, nhưng là bạn hữu (Ga 15:15).

Vào ngày 24 tháng 4 năm 2005, Đức Bênêđíctô đã dệt nên một bài suy tư phong phú về Kinh thánh về các biểu tượng phụng vụ của ngày này — dây pallium bằng len và chiếc nhẫn, biểu tượng của người chăn chiên và người đánh cá. Ngài đã dựa vào các nguồn giáo phụ để nhắc nhở chúng ta rằng đối với loài cá, lưới của người đánh cá là một mối đe dọa. Trong một đoạn văn minh họa Đức Bênêđíctô như nhà thuyết giáo giáo hoàng vĩ đại nhất kể từ thời các Giáo phụ, đã rao giảng:

Đây là những gì các Giáo phụ nói: đối với một con cá, được tạo ra để sống dưới nước, thì việc bị bắt khỏi biển, bị tách khỏi yếu tố quan trọng của nó để phục vụ như thức ăn cho con người là điều tai hại. Nhưng trong sứ mệnh của một người đánh cá, thì điều ngược lại mới đúng. Chúng ta đang sống trong sự xa lánh, trong vùng nước mặn của đau khổ và cái chết; trong biển bóng tối không có ánh sáng. Lưới của Tin mừng kéo chúng ta ra khỏi vùng nước chết chóc và đưa chúng ta vào sự huy hoàng của ánh sáng Thiên Chúa, vào cuộc sống đích thực.

Thật sự đúng: Khi chúng ta theo Chúa Kitô trong sứ mệnh trở thành những người đánh cá của con người, chúng ta phải đưa những người nam và nữ ra khỏi biển mặn với rất nhiều hình thức xa lánh và đến vùng đất của sự sống, vào ánh sáng của Thiên Chúa. Thật sự là như vậy: Mục đích của cuộc sống chúng ta là mặc khải Thiên Chúa cho con người. Và chỉ khi nào nhìn thấy Thiên Chúa thì cuộc sống mới thực sự bắt đầu. Chỉ khi chúng ta gặp được Thiên Chúa hằng sống trong Chúa Kitô, chúng ta mới biết cuộc sống là gì.

Chúng ta không phải là một sản phẩm ngẫu nhiên và vô nghĩa của quá trình tiến hóa. Mỗi người chúng ta là kết quả của một ý nghĩ của Thiên Chúa. Mỗi người chúng ta đều được mong muốn, mỗi người chúng ta đều được yêu thương, mỗi người chúng ta đều cần thiết. Không có gì đẹp hơn là được ngạc nhiên bởi Tin mừng, bởi cuộc gặp gỡ với Chúa Kitô. Không có gì đẹp hơn là biết Người và nói với người khác về tình bạn của chúng ta với Người.

Kết thúc bài giảng, Đức Bênêđíctô thừa nhận rằng ngài sẽ luôn là vị giáo hoàng đến sau “Đức Gioan Phaolô vĩ đại”, như ngài đã nói trong lần đầu tiên xuất hiện trên ban công của Đền Thờ Thánh Phêrô sau khi đắc cử.

Ngài đã quay lại với “Đừng sợ” năm 1978, nhưng đã đưa ra một cách diễn giải mới. Nó sẽ trở thành đoạn văn được trích dẫn nhiều nhất trong triều Giáo Hoàng của ngài:

Đừng sợ! Hãy mở rộng cánh cửa cho Chúa Kitô!’ Đức Gioan Phaolô cũng đang nói với mọi người, đặc biệt là những người trẻ. Có lẽ chúng ta đều sợ hãi theo một cách nào đó? Nếu chúng ta để Chúa Kitô bước vào cuộc sống của chúng ta trọn vẹn, nếu chúng ta mở lòng hoàn toàn với Người, thì chúng ta không sợ Người có thể lấy đi điều gì đó của chúng ta sao? Có lẽ chúng ta không sợ từ bỏ điều gì đó quan trọng, điều gì đó độc đáo, điều gì đó làm cho cuộc sống trở nên tươi đẹp sao? Khi đó, chúng ta không có nguy cơ bị suy yếu và mất đi sự tự do sao?

Và một lần nữa Đức Gioan Phaolô đã nói: Không! Nếu chúng ta để Chúa Kitô bước vào cuộc sống của mình, chúng ta không mất gì cả, không mất gì cả, hoàn toàn không mất gì cả những gì làm cho cuộc sống tự do, tươi đẹp và vĩ đại. Không! Chỉ trong tình bạn này, cánh cửa cuộc sống mới mở rộng. Chỉ trong tình bạn này, tiềm năng to lớn của sự tồn tại của con người mới thực sự được bộc lộ. Chỉ trong tình bạn này, chúng ta mới trải nghiệm được vẻ đẹp và sự giải thoát.

Và vì vậy, hôm nay, với sức mạnh to lớn và niềm tin lớn lao, trên cơ sở kinh nghiệm sống cá nhân lâu dài, tôi nói với các bạn, những người trẻ thân mến: Đừng sợ Chúa Kitô! Người không lấy đi điều gì cả, và Người ban cho các bạn mọi thứ. Khi chúng ta trao tặng bản thân mình cho Người, chúng ta sẽ nhận lại gấp trăm lần. Vâng, hãy mở, mở rộng cánh cửa đón Chúa Kitô — và bạn sẽ tìm thấy sự sống đích thực. Amen.

Bài giảng của Đức Bênêđíctô có lẽ sẽ là bài giảng Khai Mạc Sứ Vụ Giáo Hoàng đẹp nhất từng được đưa ra.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô

Vào ngày lễ trọng kính Thánh Giuse, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã Khai Mạc Sứ Vụ Giáo Hoàng của mình vào năm 2013. Ngài chủ yếu giảng về các bài đọc, xếp lễ Khai Mạc Sứ Vụ Giáo Hoàng xuống vị trí thứ hai. Đó sẽ là mô hình của ngài trong 12 năm tiếp theo, tập trung vào các bài đọc, trong khi chỉ đề cập thoáng qua về ý nghĩa của buổi cử hành, ví dụ, các vị thánh được tuyên thánh hoặc sự kiện đang được cử hành.

Đó là một bài giảng ngắn, khoảng 1,400 chữ, và đề cập đến vai trò của Thánh Giuse như custos hay “người bảo vệ”.

“Thánh Giuse thực hiện vai trò bảo vệ của ngài như thế nào?” Đức Phanxicô đã giảng. Vai trò đó chủ yếu là bảo vệ Chúa Giêsu và Mẹ Maria, và Thánh Giuse là hình mẫu của việc “luôn chú ý đến Thiên Chúa, cởi mở với các dấu hiệu về sự hiện diện của Thiên Chúa và tiếp thu các kế hoạch của Thiên Chúa, chứ không chỉ đơn thuần là kế hoạch của riêng mình”.

Sau đó, Đức Phanxicô đã phác thảo những chủ đề nổi bật trong triều Giáo Hoàng của ngài, cụ thể là bảo vệ những người dễ bị tổn thương và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, Đức Phanxicô cho biết: “Ơn gọi trở thành ‘người bảo vệ’ không chỉ liên quan đến riêng chúng ta, các Kitô hữu. Nó cũng có một chiều kích nhân bản, liên quan đến tất cả mọi người. Nó có nghĩa là bảo vệ toàn bộ tạo vật, vẻ đẹp của thế giới được tạo ra, như Sách Sáng thế đã nói với chúng ta và như Thánh Phanxicô thành Assisi đã chỉ cho chúng ta. Nó có nghĩa là tôn trọng từng tạo vật của Chúa và tôn trọng môi trường mà chúng ta đang sống. Nó có nghĩa là bảo vệ con người, thể hiện sự quan tâm yêu thương đối với từng người, đặc biệt là trẻ em, người già, những người đang cần sự giúp đỡ, những người thường là người cuối cùng chúng ta nghĩ đến”.

“Xin anh chị em vui lòng, tôi muốn yêu cầu tất cả những người có trách nhiệm trong đời sống kinh tế, chính trị và xã hội, và tất cả những người nam nữ có thiện chí: Chúng ta hãy trở thành ‘người bảo vệ’ tạo vật, người bảo vệ kế hoạch của Thiên Chúa được ghi khắc trong thiên nhiên, người bảo vệ lẫn nhau và môi trường”.

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV sẽ đến lượt ngài vào Chúa Nhật. Ngài sẽ nói gì? Nếu ngài noi gương những người tiền nhiệm của ngài, Giáo hội sẽ hiểu rõ những gì triều Giáo Hoàng của ngài sẽ mang lại.

 

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã cử hành Thánh lễ Khai Mạc Sứ Vụ Mục Tử Toàn Thể Hội Thánh vào lúc 10h sáng Chúa Nhật, 18 Tháng Năm, theo giờ địa phương, tức là 3h chiều cùng ngày theo giờ Việt Nam, trong thánh lễ đại trào tại Quảng trường Thánh Phêrô. Thánh lễ này sẽ đánh dấu sự khởi đầu chính thức của triều Giáo Hoàng của Đức Thánh Cha Lêô XIV, vị giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ.

Bài giảng của ngài gây ra một sự xúc động mạnh khi ngài tỏ lộ rằng chương trình nghị sự của ngài là cổ vũ sự hiệp nhất và tình yêu thương các tín hữu phải dành cho nhau và dành cho thế giới đau khổ của chúng ta.

Thưa các anh em Hồng Y, các anh em Giám mục và Linh mục, các vị Thẩm quyền và Thành viên của Ngoại giao Đoàn, cùng những người đã đến đây để tham dự Năm Thánh của các Hội đoàn, thưa tất cả anh chị em:

Tôi chào tất cả anh chị em với một trái tim tràn đầy lòng biết ơn khi bắt đầu sứ vụ được giao phó cho tôi. Thánh Augustinô đã viết: “Lạy Chúa, Chúa đã dựng nên chúng con cho Chúa, và trái tim chúng con luôn khắc khoải cho đến khi được nghỉ ngơi trong Chúa” (Tự thú, I: 1,1).

Trong những ngày này, chúng ta đã trải qua những cảm xúc mãnh liệt. Cái chết của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã lấp đầy trái tim chúng ta bằng nỗi buồn. Trong những giờ phút khó khăn đó, chúng ta cảm thấy giống như đám đông mà Phúc âm nói rằng “như bầy chiên không có người chăn” (Mt 9:36). Tuy nhiên, vào Chúa Nhật Phục sinh, chúng ta đã nhận được phép lành cuối cùng của ngài và, dưới ánh sáng của biến cố phục sinh, chúng ta đã trải qua những ngày tiếp theo trong niềm xác tín rằng Chúa không bao giờ bỏ rơi dân Người, nhưng quy tụ họ khi họ bị phân tán và bảo vệ họ “như người chăn chiên bảo vệ đàn chiên của mình” (Gr 31:10).

Trong tinh thần đức tin này, Hồng Y đoàn đã họp Cơ Mật Viện. Xuất thân từ nhiều hoàn cảnh và kinh nghiệm khác nhau, chúng tôi đặt vào tay Chúa ước muốn bầu lên Người kế vị mới của Thánh Phêrô, Giám mục Rôma, một mục tử có khả năng bảo tồn di sản phong phú của đức tin Kitô và đồng thời hướng đến tương lai, để đối mặt với những vấn nạn, những mối quan tâm và thách thức của thế giới ngày nay.

Nhờ lời cầu nguyện của anh chị em, chúng tôi có thể cảm nhận được sự hoạt động của Chúa Thánh Thần, Đấng có thể đưa chúng tôi vào sự hòa hợp, như những nhạc cụ, để dây đàn của trái tim chúng tôi có thể rung lên trong một giai điệu duy nhất. Tôi đã được chọn, không có bất kỳ công trạng nào của riêng tôi, và bây giờ, với sự sợ hãi và run rẩy, tôi đến với anh chị em như một người anh em, người mong muốn trở thành người phục vụ đức tin và niềm vui của anh chị em, đồng hành cùng anh chị em trên con đường tình yêu của Chúa, vì Người muốn tất cả chúng ta được hợp nhất trong một gia đình.

Tình yêu và sự hiệp nhất: đây là hai chiều kích của sứ mệnh mà Chúa Giêsu đã trao phó cho Phêrô. Chúng ta thấy điều này trong Tin Mừng hôm nay, dẫn chúng ta đến Biển hồ Galilê, nơi Chúa Giêsu bắt đầu sứ mệnh mà Người đã nhận được từ Chúa Cha: đó là trở thành “người đánh cá” của nhân loại để kéo họ lên khỏi dòng nước của sự dữ và sự chết. Khi đi dọc bờ biển, Người đã gọi Phêrô và các môn đệ đầu tiên khác, trở nên giống như Người, là “những người đánh cá người”.

Bây giờ, sau biến cố phục sinh, họ phải tiếp tục sứ mệnh này, thả lưới liên tục, mang hy vọng của Phúc Âm vào “mặt nước” của thế giới, vượt qua biển cả cuộc sống để tất cả mọi người có thể trải nghiệm được vòng tay ôm ấp của Thiên Chúa.

Làm sao Phêrô có thể thực hiện được nhiệm vụ này? Thưa: Phúc Âm cho chúng ta biết rằng điều đó chỉ có thể thực hiện được vì chính cuộc đời của thánh nhân đã được tình yêu vô hạn và vô điều kiện của Thiên Chúa chạm đến, ngay cả trong giờ phút Phêrô thất bại và chối Chúa. Vì lý do này, khi Chúa Giêsu nói với Phêrô, Phúc Âm sử dụng động từ tiếng Hy Lạp agapáo, ám chỉ tình yêu mà Thiên Chúa dành cho chúng ta, đến sự hiến dâng chính mình mà không giữ lại và không tính toán. Trong khi động từ được sử dụng trong câu trả lời của Phêrô mô tả tình yêu trong tình bạn mà chúng ta dành cho nhau.

Do đó, khi Chúa Giêsu hỏi Phêrô, “Simon, con ông Gioan, con có yêu mến Thầy hơn những người này không?” (Ga 21:16), Người đang ám chỉ đến tình yêu của Chúa Cha. Như thể Chúa Giêsu đã nói với Phêrô, “Chỉ khi con biết và trải nghiệm tình yêu này của Thiên Chúa, tình yêu không bao giờ mất đi, thì con mới có thể chăn dắt chiên con của Thầy. Chỉ trong tình yêu của Chúa Cha, con mới có thể yêu thương anh chị em mình bằng cùng một trọng lượng “nhiều hơn” đó, nghĩa là bằng cách hiến dâng mạng sống mình cho anh chị em mình.”

Như vậy, Phêrô được giao phó nhiệm vụ “yêu thương nhiều hơn” và hy sinh mạng sống mình cho đàn chiên. Sứ vụ của Phêrô được phân biệt chính xác bởi tình yêu hy sinh này, vì điều mà Giáo hội Rôma chủ trì trong đức ái và thẩm quyền thực sự của mình chính là đức ái của Chúa Kitô. Không bao giờ là vấn đề nắm bắt người khác bằng vũ lực, bằng tuyên truyền tôn giáo hoặc bằng quyền lực. Thay vào đó, luôn luôn và chỉ là vấn đề yêu thương như Chúa Giêsu đã yêu.

Chính Thánh Tông Đồ Phêrô đã nói với chúng ta rằng Chúa Giêsu “là tảng đá mà anh em là thợ xây loại bỏ, và đã trở nên đá tảng góc tường” (Cv 4:11). Hơn nữa, nếu tảng đá là Chúa Kitô, Phêrô phải chăn dắt đàn chiên mà không bao giờ khuất phục trước cám dỗ trở thành một kẻ độc đoán, thống trị những người được giao phó cho mình (x. 1 Pr 5:3). Ngược lại, ngài được kêu gọi phục vụ đức tin của anh chị em mình và đồng hành cùng họ, vì tất cả chúng ta đều là “những viên đá sống động” (1 Pr 2:5), được kêu gọi qua phép rửa tội để xây dựng ngôi nhà của Thiên Chúa trong sự hiệp thông huynh đệ, trong sự hòa hợp của Chúa Thánh Thần, trong sự chung sống của sự đa dạng. Theo lời của Thánh Augustinô: “Giáo hội bao gồm tất cả những ai hòa hợp với anh chị em mình và yêu thương người lân cận” (Bài giảng 359,9).

Anh chị em thân mến, tôi muốn rằng ước muốn lớn đầu tiên của chúng ta là một Giáo hội hiệp nhất, một dấu chỉ của sự hiệp nhất và hiệp thông, trở thành men cho một thế giới hòa giải. Trong thời đại này, chúng ta vẫn thấy quá nhiều bất hòa, quá nhiều vết thương do hận thù, bạo lực, định kiến, sợ khác biệt và một mô hình kinh tế khai thác tài nguyên của Trái đất và gạt những người nghèo nhất ra bên lề.

Về phần chúng tôi, chúng tôi muốn trở thành một chất men nhỏ của sự hiệp nhất, hiệp thông và tình huynh đệ trong thế giới. Chúng tôi muốn nói với thế giới, với sự khiêm nhường và niềm vui: Hãy nhìn lên Chúa Kitô! Hãy đến gần Người hơn! Hãy chào đón lời Người soi sáng và an ủi! Hãy lắng nghe lời Người đề nghị yêu thương và trở thành một gia đình của Người: trong một Chúa Kitô, chúng ta là một. Đây là con đường để cùng nhau bước theo, giữa chúng ta nhưng cũng với các giáo hội Kitô chị em của chúng ta, với những người theo các con đường tôn giáo khác, với những người đang tìm kiếm Thiên Chúa, với tất cả những người nam nữ thiện chí, để xây dựng một thế giới mới, nơi hòa bình ngự trị!

Đây là tinh thần truyền giáo phải thúc đẩy chúng ta; không khép mình trong những nhóm nhỏ của chúng ta, cũng không cảm thấy mình cao hơn thế giới. Chúng ta được kêu gọi trao tặng tình yêu của Thiên Chúa cho mọi người, để đạt được sự hiệp nhất không xóa bỏ sự khác biệt nhưng coi trọng lịch sử cá nhân của mỗi người và văn hóa xã hội và tôn giáo của mọi dân tộc.

Anh chị em thân mến, đây là giờ yêu thương! Trọng tâm của Tin Mừng là tình yêu của Thiên Chúa làm cho chúng ta trở thành anh chị em với nhau. Cùng với vị tiền nhiệm của tôi là Đức Lêô XIII, hôm nay chúng ta có thể tự hỏi: Nếu tiêu chuẩn này “thống trị thế giới, thì chẳng lẽ mọi xung đột lại không chấm dứt và hòa bình không trở lại sao?” (Rerum Novarum – Tân Sự, 21).

Với ánh sáng và sức mạnh của Chúa Thánh Thần, chúng ta hãy xây dựng một Giáo hội được thành lập trên tình yêu của Thiên Chúa, một dấu chỉ của sự hiệp nhất, một Giáo hội truyền giáo mở rộng vòng tay với thế giới, công bố lời Chúa, để cho lịch sử làm cho mình “bất an”, và trở thành men hòa hợp cho nhân loại. Cùng nhau, như một dân tộc, như anh chị em, chúng ta hãy tiến về phía Thiên Chúa và yêu thương nhau.

---

Source:Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice Vaticana

CELEBRAZIONE EUCARISTICA PER L’INIZIO DEL MINISTERO PETRINO DEL VESCOVO DI ROMA LEONE XIV CAPPELLA PAPALE OMELIA DEL SANTO PADRE LEONE XIV

 

1. Ukraine phá hủy trực thăng ‘Alligator’ trị giá 16 triệu đô la của Nga trong cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa

Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Chúa Nhật, 18 Tháng Năm, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết một trực thăng tấn công của Nga đã bị máy bay điều khiển từ xa của Ukraine bắn hạ một ngày trước đó, hôm Thứ Bẩy, 17 Tháng Năm.

Lực lượng tác chiến đặc biệt của Ukraine cho biết họ đã tấn công thành công vào chiếc trực thăng Ka-52 “Alligator” của Nga, trị giá ước tính 16 triệu đô la, trên lãnh thổ Ukraine, đồng thời đăng tải đoạn video ghi lại cảnh tấn công.

Ukraine đã sử dụng máy bay điều khiển từ xa với hiệu quả đáng kể ở tiền tuyến, khiến Nga phải đối mặt với tổn thất lớn về quân lính và thiết bị. Cuộc tấn công vào một chiếc trực thăng của Nga càng chứng minh thêm những khả năng này.

Đơn vị Bombus Balista của Lực lượng tác chiến đặc biệt Ukraine cho biết họ đã thực hiện một cuộc tấn công thành công vào một trực thăng tấn công Ka-52 “Alligator” của Nga bằng máy bay điều khiển từ xa góc nhìn thứ nhất.

Một video được đăng trên mạng xã hội dường như cho thấy máy bay điều khiển từ xa nhắm vào trực thăng khi nó đang tuần tra chiến đấu trên lãnh thổ Ukraine.

Đại Úy Yusov mô tả đây là một cuộc tấn công có tính toán nhằm làm suy yếu thêm các tài sản trên không của Nga.

Vào tháng 5 năm 2024, lực lượng Ukraine đã bắn hạ một trực thăng Ka-52 “Alligator” của Nga. Vào ngày 7 tháng 2 năm nay, một chiếc Ka-52 khác cùng phi hành đoàn đã bị bắn hạ bởi một MANPADS (Hệ thống phòng không di động) phóng từ vai gần Avdiivka ở khu vực Donetsk, theo United24 Media của Ukraine.

Theo các báo cáo, hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa do Lực lượng tác chiến đặc biệt Ukraine phóng đã tấn công vào các tài sản quân sự có giá trị cao khác của Nga, bao gồm hệ thống hỏa tiễn đất đối không Buk-M3 trị giá 45 triệu đô la của Nga vào tháng 5 và hệ thống hỏa tiễn phóng hàng loạt Uragan hiếm gặp, United 24 Media đưa tin.

Hôm Thứ Bẩy, 17 Tháng Năm, máy bay điều khiển từ xa của lực lượng an ninh Ukraine đã tấn công một kho đạn dược do Lữ đoàn Phòng thủ Bờ biển số 126 của Nga sử dụng ở phía Nam Bán đảo Crimea, gây ra một vụ nổ lớn và hỏa hoạn.

Kho vũ khí này nằm gần một xa lộ quan trọng giữa Simferopol và Alushta trên bán đảo bị tạm chiếm, là nơi chứa thiết bị quân sự, đạn dược và cơ sở lưu trữ nhiên liệu.

Đơn vị Bombus Balista của Lực lượng tác chiến đặc biệt Ukraine: “Ka-52 đã cố gắng tuần tra chiến đấu trên các cánh đồng của Ukraine, nhưng không lường trước được sự hiện diện của nhóm máy bay điều khiển từ xa chiến thuật 'Bombus' của chúng tôi.”

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tuyên bố vào tháng 4 rằng nước ông sẽ đẩy mạnh sản xuất máy bay điều khiển từ xa tầm xa và hệ thống robot mặt đất.

Chiến dịch máy bay điều khiển từ xa của Ukraine nhắm vào các cơ sở quân sự của Nga vẫn tiếp tục diễn ra và sau cuộc tấn công vào Crimea, Cơ quan An ninh Ukraine nói với tờ Kyiv Independent rằng “những nỗ lực nhằm làm suy yếu năng lực quân sự của (Nga) sẽ tiếp tục”.

[Newsweek: Ukraine Destroys $16M Russian 'Alligator' Helicopter in Drone Strike]

2. Điện Cẩm Linh xác nhận Tổng thống Trump sẽ nói chuyện với Putin vào ngày 19 tháng 5 để thúc đẩy chấm dứt ‘cuộc tắm máu’

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông sẽ nói chuyện qua điện thoại với Putin vào thứ Hai lúc 10 giờ sáng theo giờ Miền Đông Hoa Kỳ. Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov xác nhận với hãng thông tấn nhà nước TASS của Nga vào ngày 17 tháng 5 rằng công tác chuẩn bị cho cuộc gọi đang được tiến hành.

Bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5 kết thúc mà không đạt được đột phá nào, và Nga một lần nữa đưa ra những yêu cầu toàn diện, bao gồm việc Ukraine phải chấp nhận quy chế trung lập, từ bỏ yêu cầu bồi thường chiến tranh từ Mạc Tư Khoa và thừa nhận việc mất Crimea cùng bốn khu vực bị tạm chiếm mà không có khu vực nào thuộc quyền kiểm soát hoàn toàn của Nga.

“Những người tham gia cuộc gọi sẽ kêu gọi chấm dứt ‘cuộc tắm máu’ đang giết chết trung bình hơn 5.000 binh lính Nga và Ukraine mỗi tuần, cũng như chấm dứt hoạt động tấn công”, ông viết trên Truth Social.

“Sau đó, tôi sẽ nói chuyện với Tổng thống Zelenskiy của Ukraine và sau đó với nhiều thành viên khác nhau của NATO,” ông nói thêm. “Hy vọng đó sẽ là một ngày hiệu quả, một lệnh ngừng bắn sẽ diễn ra và cuộc chiến rất bạo lực này — một cuộc chiến không bao giờ nên xảy ra — sẽ kết thúc. Chúa phù hộ tất cả chúng ta!!!”

Sau chuyến đi Trung Đông, Tổng thống Trump trả lời phỏng vấn với Bret Baier của Fox News được công bố ngày 16 tháng 5 rằng ông tin Putin đã sẵn sàng đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, nhưng cảnh báo rằng nếu đàm phán thất bại, chính quyền của ông sẽ tiến hành trừng phạt Mạc Tư Khoa.

“Thành thật mà nói, tôi sẽ áp đặt lệnh trừng phạt, nếu chúng ta không đạt được thỏa thuận”, Tổng thống Trump nói.

Tổng thống Trump cho biết ông tin rằng sẽ không thể có thỏa thuận nào nếu không có sự tham gia của ông và bày tỏ kế hoạch sớm gặp Putin, đồng thời nói thêm: “Tôi có mối quan hệ rất tốt với Putin”.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã có cuộc điện đàm vào ngày 17 tháng 5, được cho là do Hoa Kỳ khởi xướng, để thảo luận về quan hệ song phương và các cuộc đàm phán hòa bình gần đây tại Istanbul, truyền thông nhà nước Nga đưa tin.

Lavrov hoan nghênh những gì ông gọi là vai trò “mang tính xây dựng” của Washington trong việc khuyến khích Kyiv chấp nhận đề xuất của Putin về việc nối lại các cuộc đàm phán. Rubio được cho là đã ca ngợi cuộc trao đổi tù binh chiến tranh 1.000 đổi 1.000 và những nỗ lực đang diễn ra để xác định các điều khoản ngừng bắn.

[Kyiv Independent: Trump to talk to Putin on May 19 in push to end 'bloodbath']

3. Merz của Đức thề sẽ xây dựng quân đội mạnh nhất Âu Châu

Đức sẽ đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn cho vấn đề quốc phòng của Âu Châu bằng cách xây dựng quân đội mạnh nhất Liên Hiệp Âu Châu, Thủ tướng bảo thủ Friedrich Merz cho biết trong bài phát biểu bao quát tại Bundestag.

“Chính phủ liên bang sẽ cung cấp mọi nguồn lực tài chính mà Bundeswehr cần để trở thành quân đội chính quy mạnh nhất Âu Châu,” Merz cho biết. “Điều này hoàn toàn phù hợp với quốc gia đông dân nhất và mạnh nhất về kinh tế ở Âu Châu. Bạn bè và đối tác của chúng tôi cũng mong đợi điều này từ chúng tôi, và hơn thế nữa, họ thực sự đang đòi hỏi điều đó.”

Các bình luận được đưa ra sau khi Merz dẫn đầu một bước ngoặt lịch sử về chính sách tài khóa của Đức, bao gồm việc nới lỏng mạnh mẽ phanh nợ theo hiến pháp của đất nước để có khả năng mở khóa hàng trăm tỷ euro tiền vay cho quốc phòng. Số tiền đó cũng có thể được sử dụng để tài trợ cho hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Merz cho biết mục đích của việc tăng cường quân đội là để ngăn chặn hành vi xâm lược.

“Mục tiêu của chúng tôi là một đất nước, một nước Đức và một Âu Châu đoàn kết mạnh mẽ đến mức chúng ta không bao giờ phải sử dụng đến vũ khí”, tân thủ tướng nói thêm.

Cùng lúc đó, Merz tuyên bố rằng Đức - nhà cung cấp viện trợ quân sự lớn thứ hai của Ukraine sau Hoa Kỳ - sẽ tiếp tục ủng hộ Kyiv. “Không được có bất kỳ nghi ngờ nào về lập trường của chúng tôi”, ông nói. “Cụ thể là, vô điều kiện đứng về phía người Ukraine”.

Merz cũng cho biết Đức “rất quan ngại về mối quan hệ ngày càng gần gũi giữa Bắc Kinh và Mạc Tư Khoa” và Berlin sẽ đưa ra lý lẽ mạnh mẽ để Trung Quốc đóng vai trò trong việc giải quyết cuộc chiến ở Ukraine.

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine toàn diện vào năm 2022, Đức đã tăng mạnh chi tiêu quân sự, mặc dù quân đội của nước này - được gọi là Bundeswehr - vẫn rất cần đầu tư sau nhiều năm giải trừ quân bị và thắt lưng buộc bụng sau Chiến tranh Lạnh.

Đối với Merz, việc thực hiện lời hứa xây dựng quân đội thông thường lớn nhất Âu Châu sẽ không dễ dàng. Tướng Carsten Breuer, chỉ huy quân sự hàng đầu của Đức, đã phát biểu trước khán giả tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức vào tháng 4 rằng Đức cần thêm 100.000 quân “càng nhanh càng tốt”.

Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực tuyển quân được tăng cường, quân số vẫn giữ nguyên ở mức khoảng 182.000 vì nhiều thanh niên ở Đức trốn tránh nghĩa vụ quân sự.

Trong nửa sau bài phát biểu, Merz cam kết sẽ cải tổ nền kinh tế đang gặp khó khăn do xuất khẩu của Đức, vốn đã suy thoái trong hai năm liên tiếp, bằng cách cải cách bộ máy quan liêu của đất nước và khuyến khích đầu tư và tinh thần kinh doanh.

[Politico: Germany’s Merz vows to build Europe’s strongest army]

4. Thủ tướng Ba Lan Tusk đổ lỗi cho tin tặc Nga về các cuộc tấn công mạng trước cuộc bầu cử tổng thống

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết tin tặc Nga đã nhắm vào các trang web của các đảng trong liên minh cầm quyền của ông chỉ hai ngày trước cuộc bầu cử tổng thống nước này, AP đưa tin hôm Thứ Bẩy, 17 Tháng Năm.

Thủ tướng Tusk cho biết các cuộc tấn công mạng nhắm vào trang web của đảng Nền tảng Công dân của ông, cũng như trang web của các đối tác liên minh là Đảng Cánh tả và Đảng Nhân dân Ba Lan, gọi tắt là PSL.

“Hai ngày trước cuộc bầu cử, một nhóm tin tặc Nga hoạt động trên Telegram đã tấn công các trang web của Civic Platform,” Thủ tướng Tusk viết trên nền tảng xã hội X. “Các dịch vụ của chúng tôi đang tiến hành các hoạt động chuyên sâu. Cuộc tấn công vẫn đang tiếp diễn.”

Người dẫn đầu trong cuộc bỏ phiếu vào Chúa Nhật là Thị trưởng Warsaw Rafal Trzaskowski, một thành viên cao cấp của Đảng Civic Platform.

Chính quyền Ba Lan cũng đang điều tra các quảng cáo chính trị trả phí trên Facebook mà một viện nghiên cứu nhà nước đánh dấu là có thể can thiệp vào cuộc bầu cử. Mạng máy tính nghiên cứu và học thuật quốc gia, được biết đến với tên viết tắt tiếng Ba Lan là NASK, cho biết họ đã báo cáo các quảng cáo gây hiểu lầm cho Meta, công ty sở hữu Facebook, và các quảng cáo đã bị xóa.

“ Các tài khoản quảng cáo liên quan đến chiến dịch đã chi nhiều tiền cho nội dung chính trị hơn bất kỳ ủy ban bầu cử nào trong bảy ngày qua”, đồng thời tuyên bố rằng các hành động này “có mục đích bề ngoài là ủng hộ một trong các ứng cử viên và làm mất uy tín của những người khác”.

Ba Lan đã phải đối mặt với sự gia tăng các cuộc tấn công mạng trong những năm gần đây. Vào cuối năm 2024, các quan chức đã báo cáo có tới 1.000 sự việc mạng hàng ngày được cho là do các tác nhân Nga và Belarus thực hiện. Các nhà chức trách đã liên kết các cuộc tấn công với sự hỗ trợ của Ba Lan cho Ukraine trong bối cảnh cuộc xâm lược toàn diện của Nga.

Vào tháng 9 năm 2024, chính phủ Ba Lan cáo buộc Nga và Belarus tống tiền thông tin, tống tiền các cá nhân và tổ chức, và tiến hành “chiến tranh mạng trên thực tế”.

Mạng lưới báo chí điều tra EBU đưa tin vào tháng Giêng, trích dẫn lời 20 quan chức chính phủ, quân đội và tình báo từ 10 quốc gia, các hoạt động hỗn hợp của Nga ở Âu Châu đang trở nên thường xuyên và hung hăng hơn, đặc biệt là kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.

Vào tháng 3, Ukraine và Âu Châu đã ký một biên bản ghi nhớ nhằm hỗ trợ nghiên cứu chung, đổi mới sáng tạo và các dự án do Liên Hiệp Âu Châu tài trợ trong các dự án an ninh mạng xuyên biên giới.

[Kyiv Independent: Polish PM Tusk blames Russian hackers for cyberattacks ahead of presidential election]

5. Rubio cho biết Vatican có thể tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình, ca ngợi vai trò của Tòa thánh trong cuộc chiến tranh Ukraine

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio phát biểu vào ngày 17 tháng 5 rằng Vatican có thể là nơi diễn ra các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai giữa Ukraine và Nga.

Phát biểu với các phóng viên tại Rôma trước cuộc gặp với Hồng Y Matteo Zuppi, người đại diện của Vatican về vấn đề Ukraine, Rubio cho biết ông sẽ thảo luận về “tình hình các cuộc đàm phán, những cập nhật sau ngày hôm qua (thứ sáu) và con đường phía trước”, theo hãng tin Associated Press.

Khi được hỏi liệu Vatican có thể đóng vai trò là người môi giới hòa bình hay không, Rubio trả lời: “Tôi sẽ không gọi đó là người môi giới, nhưng chắc chắn là vậy — tôi nghĩ đó là nơi mà cả hai bên đều cảm thấy thoải mái khi đến”.

“Vì vậy, chúng ta sẽ nói về tất cả những điều đó và rõ ràng là luôn biết ơn Vatican vì đã sẵn lòng đóng vai trò xây dựng và tích cực này.”

Rubio cũng đã gặp gỡ các nhà ngoại giao hàng đầu của Vatican, bao gồm Ngoại trưởng và Ngoại trưởng. Trong cuộc họp tại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Rôma, Rubio đã cảm ơn Zuppi vì những nỗ lực nhân đạo của Tòa thánh, bao gồm tạo điều kiện trao đổi tù nhân và hỗ trợ trẻ em Ukraine trở về. Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Tammy Bruce cho biết Rubio “nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục hợp tác dưới sự lãnh đạo mới của Giáo hoàng Lêô XIV.”

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, người Mỹ đầu tiên lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo, đã cam kết sẽ đích thân “nỗ lực hết sức để hòa bình này có thể thành công”. Trong bài phát biểu đầu tiên vào Chúa Nhật với tư cách là giáo hoàng, ngài đã nhắc lại lời kêu gọi hòa bình của người tiền nhiệm, kêu gọi tất cả các bên theo đuổi “một nền hòa bình đích thực, công bằng và lâu dài”. Đức Giáo Hoàng cũng đã gặp gỡ những người Công Giáo theo nghi lễ Đông phương, bao gồm Đức Tổng Giám Mục Sviatoslav Shevchuk, là nhà lãnh đạo của Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Đông phương, và kêu gọi đàm phán trực tiếp giữa các bên tham chiến.

Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, cho biết Tòa thánh vẫn sẵn sàng tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp. “Chúng tôi luôn nói, nhắc lại với cả hai bên rằng chúng tôi sẵn sàng phục vụ các bạn, với tất cả sự thận trọng cần thiết”, ngài nói, theo Associated Press. Đức Hồng Y Parolin gọi sự thất bại của các cuộc đàm phán Istanbul ngày 16 tháng 5 để đạt được lệnh ngừng bắn là “thảm kịch”.

Cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul giữa phái đoàn Ukraine và Nga kéo dài chưa đầy hai giờ mà không đạt được đột phá. Ukraine đã đề xuất lệnh ngừng bắn ngay lập tức, trao đổi tù binh chiến tranh toàn diện và một cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và Putin.

Tuy nhiên, Nga một lần nữa đưa ra những yêu cầu toàn diện, bao gồm việc Ukraine phải chấp nhận quy chế trung lập, từ bỏ yêu cầu bồi thường chiến tranh từ Mạc Tư Khoa và thừa nhận mất Crimea cùng bốn vùng bị tạm chiếm mà không vùng nào trong số đó thuộc quyền kiểm soát hoàn toàn của Nga.

[Kyiv Independent: Rubio says Vatican could host peace talks, praises Holy See’s role in Ukraine war]

6. Tổng thống Zelenskiy cáo buộc Putin quá ‘sợ hãi’ khi các cuộc đàm phán hòa bình bắt đầu

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cáo buộc Putin quá “sợ” không dám tham gia các cuộc đàm phán hòa bình trực tiếp tại Istanbul khi các cuộc đàm phán trực tiếp nổ ra với cáo buộc rằng Nga đưa ra “những yêu cầu không thể chấp nhận được”.

Hai bên đã gặp nhau trong cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên sau hơn ba năm, mặc dù kỳ vọng đã giảm xuống sau khi phía Nga cử một phái đoàn cấp rất thấp. Ukraine muốn ngừng bắn hoàn toàn và ngay lập tức như một bước đầu tiên hướng tới hòa bình.

Hãng thông tấn nhà nước TASS đưa tin, Vladimir Medinsky, trợ lý của Putin và là nhà lãnh đạo phái đoàn Nga, cho biết ông hài lòng với các cuộc đàm phán.

Medinsky cho biết một cuộc trao đổi tù nhân đã được thống nhất và cả hai bên sẽ trình bày viễn cảnh về lệnh ngừng bắn, sau đó các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục. Ông cho biết Ukraine cũng đã yêu cầu một cuộc gặp giữa Putin và Tổng thống Zelenskiy.

Tổng thống Zelenskiy, phát biểu tại một cuộc họp của các nhà lãnh đạo Âu Châu ở Albania, cho biết Istanbul đã mang đến “một cơ hội thực sự để thực hiện những bước đi quan trọng hướng tới việc chấm dứt cuộc chiến này, nếu Putin không sợ đến Thổ Nhĩ Kỳ”.

Ông nói thêm rằng đó “không chỉ là một cuộc họp, mà là để giải quyết mọi vấn đề quan trọng”. Tuy nhiên, Tổng thống Zelenskiy cho biết Putin “không đồng ý bất cứ điều gì”.

Một quan chức cao cấp giấu tên của Ukraine tham dự cuộc đàm phán hòa bình diễn ra tại Istanbul hôm thứ sáu đã cáo buộc Mạc Tư Khoa đưa ra “những yêu cầu không thể chấp nhận được” mà trước đó chưa từng được thảo luận, hãng tin Associated Press đưa tin.

Điều này bao gồm lời kêu gọi lực lượng Kyiv rút khỏi các vùng lãnh thổ rộng lớn mà họ kiểm soát và thực hiện lệnh ngừng bắn hoàn toàn.

Vị quan chức này cho biết có vẻ như phái đoàn Nga “cố tình muốn đưa ra những điều không thể đạt được để có thể rời khỏi cuộc họp hôm nay mà không đạt được kết quả nào”.

Ông cho biết phía Ukraine khẳng định lại rằng họ vẫn tập trung vào việc đạt được tiến triển thực sự - lệnh ngừng bắn ngay lập tức và con đường dẫn đến ngoại giao thực chất, “giống như Hoa Kỳ, các đối tác Âu Châu và các nước khác đã đề xuất”, vị quan chức này nói thêm.

Một nguồn tin ngoại giao Ukraine khác, cũng giấu tên, nói với Reuters rằng “Những yêu cầu của Nga xa rời thực tế và vượt xa mọi thứ đã được thảo luận trước đó”.

Nguồn tin nói với Reuters rằng: “Chúng bao gồm tối hậu thư yêu cầu Ukraine rút khỏi lãnh thổ của mình để ngừng bắn và các điều kiện không mang tính xây dựng và không có sự khởi đầu khác”.

Tổng thống Zelenskiy, và Thủ tướng Vương Quốc Anh Starmer nói chuyện với Tổng thống Trump

Thủ tướng Anh Keir Starmer, người có mặt tại Albania cùng Tổng thống Zelenskiy, cho biết họ đã gọi điện cho Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump “để thảo luận về những diễn biến trong các cuộc đàm phán ngày hôm nay”.

“Và lập trường của Nga rõ ràng là không thể chấp nhận được, và không phải là lần đầu tiên”, Starmer nói với các phóng viên. “Vì vậy, sau cuộc gặp với Tổng thống Zelenskiy và cuộc gọi đó với Tổng thống Trump, chúng tôi hiện đang thống nhất chặt chẽ các phản ứng của mình và sẽ tiếp tục làm như vậy”.

[Newsweek: Zelensky Calls Putin 'Afraid' as Peace Talks Erupt]

7. Thủ tướng Canada Carney tái khẳng định sự ủng hộ đối với Ukraine trong cuộc gặp đầu tiên với Tổng thống Zelenskiy

Thủ tướng Canada Mark Carney tái khẳng định “sự ủng hộ kiên định và không lay chuyển” của đất nước ông đối với Ukraine trong cuộc gặp với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, diễn ra vào ngày 17 tháng 5 tại Rôma.

Văn phòng Tổng thống đưa tin đây là cuộc gặp đầu tiên giữa Tổng thống Zelenskiy và Carney và là một trong số nhiều cuộc gặp cao cấp tại thủ đô nước Ý, nơi các nhà lãnh đạo thế giới tụ họp để tham dự Thánh lễ nhậm chức của Giáo hoàng Lêô XIV.

Trong cuộc gặp, thủ tướng Canada đã bày tỏ sự ngưỡng mộ của mình đối với Ukraine và người dân nước này.

“Chúng tôi ngưỡng mộ những gì ngài đang làm. Chúng tôi ngưỡng mộ cam kết của ngài đối với hòa bình, điều mà ngài đã thể hiện một lần nữa trong tuần này. Và tôi xin nhấn mạnh rằng không thể có hòa bình nếu không có sự ủng hộ và tham gia đầy đủ của Ukraine – và ngài có sự ủng hộ tuyệt đối của chúng tôi,” Carney nói.

Sau cuộc gặp, Tổng thống Zelenskiy đã bày tỏ lòng biết ơn đối với sự ủng hộ của Canada về X. “Chúng tôi thực sự coi trọng việc Canada là một người bạn thực sự của Ukraine,” Tổng thống Zelenskiy viết.

Tổng thống Zelenskiy cũng chia sẻ thông tin chi tiết về những nội dung đã thảo luận trong cuộc họp, nêu rõ các điều kiện cần thiết cho một nền hòa bình lâu dài ở Ukraine.

“ Chúng tôi đã thảo luận về những gì cần thiết để đưa một nền hòa bình lâu dài đến gần hơn. Ưu tiên chính là gây áp lực lên Nga theo cách buộc phải có những bước đi thực sự hướng tới chấm dứt chiến tranh”, ông viết.

Chỉ một ngày trước đó, vào ngày 16 tháng 5, các đại biểu Ukraine và Nga đã gặp nhau tại Istanbul để đàm phán hòa bình, nhưng chỉ nói chuyện chưa đầy hai giờ mà không đạt được đột phá nào.

Tổng thống Zelenskiy nhấn mạnh sự cần thiết phải áp dụng thêm các lệnh trừng phạt đối với Nga cũng như hợp tác quốc phòng giữa Ukraine và các đồng minh.

“Chúng tôi đã thảo luận chi tiết về các biện pháp trừng phạt nào có thể có hiệu quả — bao gồm các biện pháp trừng phạt thứ cấp, các biện pháp liên quan đến năng lượng và các biện pháp trừng phạt đối với hạm đội ngầm. Chúng tôi cũng thảo luận về hợp tác quốc phòng và sự phát triển của Liên minh những người sẵn sàng.”

Carney xác nhận lời mời của Tổng thống Zelenskiy tới Hội nghị thượng đỉnh Nhóm bảy nước (G7) vào tháng 6, sẽ do Canada đăng cai với tư cách là chủ tịch G7 hiện tại. Tổng thống Zelenskiy cũng mời Carney đến thăm Ukraine, viết rằng ông mong muốn được “chào đón Thủ tướng đến Ukraine”.

[Kyiv Independent: Canadian PM Carney reaffirms support for Ukraine in first meeting with Zelensky]

8. Cựu đại sứ Ukraine cho biết bà đã từ chức vì chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump

Bridget Brink, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, cho biết bà đã từ chức vào tháng 4 vì không đồng tình với đường lối của Tổng thống Trump đối với cuộc chiến.

Trong một bài xã luận được công bố vào thứ sáu trên tờ Detroit Free Press, Brink chỉ trích chính quyền vì gây áp lực với Ukraine thay vì đối đầu với Nga. Mặc dù bà tôn trọng thẩm quyền của tổng thống về chính sách đối ngoại, bà không thể ủng hộ một chiến lược “gây áp lực lên nạn nhân thay vì kẻ xâm lược”.

Brink, người đã phục vụ tại Kyiv từ tháng 5 năm 2022, cho biết việc từ chức là nhiệm vụ của bà. “Hòa bình bằng mọi giá không phải là hòa bình chút nào — đó là sự xoa dịu”, bà viết.

Tướng Gregory Guillot, nhà lãnh đạo Bộ Tư lệnh phía Bắc Hoa Kỳ, gọi tắt là USNORTHCOM và Bộ Tư lệnh Phòng thủ Không gian Bắc Mỹ, gọi tắt là NORAD đã đưa ra cảnh báo cho Ủy ban Quân lực Thượng viện Hoa Kỳ về hậu quả của chính sách ve vãn Putin.

Guillot cho biết hơn ba năm sau khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu, có “một số khả năng” khiến cuộc chiến có thể leo thang thành xung đột quân sự trực tiếp với Hoa Kỳ. Ve vãn Putin là duy trì và tạo điều kiện phát triển khả năng đó của Nga, và chung cuộc điều đó sẽ dẫn đến một cuộc xung đột quân sự trực tiếp với Hoa Kỳ.

Một vị Tướng khác của Âu Châu, Đô đốc Rob Bauer, nhận định rằng VLADIMIR Putin có thể phát động một cuộc tấn công trực tiếp vào NATO vào năm 2027 vì chính sách ve vãn hiện nay của Hoa Kỳ cho phép ông ta xây dựng lại quân đội trong thời gian ngừng bắn. Đô đốc Rob Bauer là Chủ tịch thứ 33 của Ủy ban Quân sự NATO từ tháng 6 năm 2021 đến Tháng Giêng năm 2025. Trước đây ông từng giữ chức Tổng tư lệnh Quân Đội Hòa Lan.

[Newsweek: Former Ukraine ambassador says she resigned over Trump's foreign policy]

9. Đặc phái viên NATO của Mỹ cho biết Hoa Kỳ sẽ bắt đầu đàm phán về việc cắt giảm quân ở Âu Châu vào cuối năm nay

Hoa Kỳ có kế hoạch bắt đầu thảo luận với các đồng minh Âu Châu vào cuối năm nay về việc giảm sự hiện diện quân sự của mình trên lục địa này, Đại sứ Hoa Kỳ tại NATO Matthew Whitaker cho biết vào ngày 16 tháng 5.

Phát biểu tại một hội nghị an ninh ở Estonia, Whitaker xác nhận rằng mặc dù chưa có quyết định nào được đưa ra, chính quyền Tổng thống Trump đang chuẩn bị thực hiện các kế hoạch đã được cân nhắc từ lâu.

“Chưa có gì được xác định”, Whitaker trả lời câu hỏi về các báo cáo rằng Washington đang cân nhắc rút quân, Reuters đưa tin. “Nhưng ngay khi chúng tôi làm vậy, chúng tôi sẽ có những cuộc thảo luận này trong cấu trúc của NATO”. Ông nói thêm rằng các cuộc đàm phán sẽ diễn ra sau hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague vào tháng 6. “Chắc chắn sẽ là sau hội nghị thượng đỉnh, vào thời điểm nào đó trong năm, chúng tôi sẽ bắt đầu những cuộc thảo luận đó... Tất cả các đồng minh của chúng tôi đều sẵn sàng thực hiện điều đó”.

Whitaker nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ sẽ phối hợp chặt chẽ với các đồng minh để tránh tạo ra khoảng cách an ninh. “Hoa Kỳ đã mong muốn (giảm quân ở Âu Châu) hơn 30 năm, Tổng thống Trump vừa nói, đủ rồi, điều này sẽ xảy ra và nó sẽ xảy ra ngay bây giờ”, ông nói. “Điều này sẽ diễn ra theo trật tự, nhưng chúng ta sẽ không còn kiên nhẫn để trì hoãn trong tình hình này nữa... Chúng ta chỉ cần giải quyết hậu quả thực tế”.

Vào tháng 2, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã nói với các đồng minh NATO rằng “thực tế chiến lược khắc nghiệt ngăn cản Hoa Kỳ tập trung chủ yếu vào an ninh của Âu Châu”. Các báo cáo của tờ Atlantic vào tháng 3 tiết lộ rằng Hegseth và Phó Tổng thống JD Vance đã chỉ trích chi tiêu quốc phòng của Âu Châu trong một cuộc trò chuyện riêng tư, với việc Hegseth được cho là đã bày tỏ “sự ghê tởm của mình đối với việc Âu Châu ăn bám”.

Trong khi viễn cảnh cắt giảm quân đội Hoa Kỳ làm dấy lên mối lo ngại trong số các đồng minh Âu Châu, Whitaker đã trấn an các đối tác NATO rằng Washington vẫn cam kết với liên minh.

“Hoa Kỳ sẽ vẫn ở trong liên minh này, và chúng tôi sẽ là một người bạn tuyệt vời và một đồng minh tuyệt vời”, ông nói. Whitaker cũng cảnh báo Liên minh Âu Châu về việc loại trừ các công ty ngoài Liên Hiệp Âu Châu khỏi hoạt động mua sắm quốc phòng, lập luận rằng những động thái như vậy sẽ làm suy yếu khả năng tương tác của NATO, làm chậm quá trình tái vũ trang của Âu Châu, làm tăng chi phí và kìm hãm sự đổi mới.

[Kyiv Independent: US to begin talks on troop reductions in Europe later this year, America’s NATO envoy says]

10. Các nhà lãnh đạo Âu Châu cảnh báo Gaza sẽ phải đối mặt với nạn đói trừ khi Israel cho phép viện trợ ‘ngay lập tức’

Hàng ngàn người dân Gaza có thể chết đói “nếu không có hành động ngay lập tức”, các nhà lãnh đạo của bảy quốc gia Âu Châu đã cảnh báo vào thứ sáu trong lời kêu gọi gửi tới Israel.

Thủ tướng Pedro Sánchez của Tây Ban Nha, thay mặt cho Iceland, Ireland, Luxembourg, Malta, Na Uy, Slovenia và Tây Ban Nha đã kêu gọi Israel ngừng các cuộc tấn công mới vào Dải Gaza và cho phép các cơ quan viện trợ quốc tế tiếp cận trở lại.

“Chúng tôi sẽ không im lặng trước thảm họa nhân đạo do con người gây ra đang diễn ra trước mắt chúng tôi ở Gaza”, các nhà lãnh đạo cho biết. “Hơn 50.000 người đàn ông, phụ nữ và trẻ em đã mất mạng. Nhiều người nữa có thể chết đói trong những ngày và tuần tới nếu không có hành động ngay lập tức”.

Đầu tuần này, Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hiệp Quốc đã cảnh báo rằng 470.000 người dân Gaza “đang phải đối mặt với nạn đói thảm khốc” vì hành động cắt đứt dòng viện trợ của Israel kể từ ngày 2 tháng 3. Chương trình này cho biết hơn 116.000 tấn lương thực viện trợ đang bị chặn lại.

Israel không phản hồi ngay lập tức tuyên bố của các nhà lãnh đạo, nhưng trước đó đã lập luận rằng họ cần những con đường mới để chuyển viện trợ lương thực cho người dân Gaza mà không có nguy cơ bị các chiến binh Hamas tịch thu và bán.

Israel được cho là đã bắt đầu xây dựng các trung tâm cung cấp viện trợ mới dưới sự kiểm soát của quân đội. Ngoại trưởng Israel, Gideon Sa'ar, cho biết đường lối được Hoa Kỳ hậu thuẫn này sẽ ngăn chặn việc đánh cắp các chuyến hàng viện trợ trong tương lai, tuyên bố: “Hamas không được hưởng lợi từ nó nữa!”

Trong tuyên bố hôm thứ Sáu, bảy nhà lãnh đạo Âu Châu — Kristrún Frostadóttir của Iceland, Micheál Martin của Ireland, Luc Frieden của Luxembourg, Robert Abela của Malta, Jonas Gahr Støre của Na Uy, Robert Golob của Slovenia và Pedro Sánchez của Tây Ban Nha — cho biết Israel dường như ngày càng quyết tâm buộc người Palestine phải rời khỏi một số khu vực ở Bờ Tây cũng như Dải Gaza.

Họ trích dẫn “bạo lực của người định cư gia tăng, việc mở rộng các thị trấn bất hợp pháp và tăng cường các hoạt động quân sự của Israel”.

“Việc cưỡng bức di dời hoặc trục xuất người dân Palestine, bằng bất kỳ cách nào, đều không thể chấp nhận được và sẽ cấu thành hành vi vi phạm luật pháp quốc tế”, các nhà lãnh đạo cho biết. “Chúng tôi bác bỏ bất kỳ kế hoạch hoặc nỗ lực thay đổi nhân khẩu học nào như vậy. Chúng tôi phải chịu trách nhiệm ngăn chặn sự tàn phá này”.

Năm ngoái, Ireland, Na Uy và Tây Ban Nha đã đơn phương quyết định công nhận nhà nước Palestine. Israel đã phản ứng một phần bằng cách đóng cửa đại sứ quán tại Dublin và trục xuất các nhà ngoại giao Na Uy.

[Kyiv Independent: Gaza faces starvation unless Israel allows ‘immediate’ aid, European leaders warn]

11. Kế hoạch hòa bình của Ông Donald Trump tại Ukraine bị Putin ném đá

Một nghị sĩ đối lập Ukraine chia sẻ với Newsweek rằng những nỗ lực của Ông Donald Trump nhằm đưa Putin đến bàn đàm phán để chấm dứt cuộc chiến mà ông phát động đã thất bại.

Kira Rudik cho biết Tổng thống Trump phải sử dụng lệnh trừng phạt, cung cấp thêm vũ khí cho Ukraine và đe dọa tịch thu tài sản của Nga để gây áp lực với Putin sau khi Điện Cẩm Linh tuyên bố sẽ không tham dự các cuộc hội đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.

John Hardie từ Quỹ Bảo vệ Dân chủ, gọi tắt là FDD nói với Newsweek rằng Tổng thống Trump đã đưa ra những củ cà rốt trước mặt Putin, “giờ đã đến lúc thêm một số roi vọt”.

Tổng thống Trump cho biết sẽ không có tiến triển nào cho đến khi ông nói chuyện trực tiếp với Putin sau khi nhà lãnh đạo Nga một lần nữa coi thường kế hoạch chấm dứt chiến tranh của chính quyền Hoa Kỳ.

Những bình luận của Tổng thống Trump đánh dấu chương mới nhất trong nỗ lực của ông nhằm đưa cả hai bên xích lại gần nhau, nhưng chúng đã khiến Putin phớt lờ đề xuất của Washington, được Kyiv hậu thuẫn, về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày như một con đường dẫn đến hòa bình lâu dài.

Mặc dù không nói rõ ông sẽ đích thân tham dự, nhưng tuần trước Putin đã bất ngờ kêu gọi đàm phán với Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ để khởi động lại các cuộc đàm phán năm 2022 nhằm chấm dứt chiến tranh.

Sau động thái thúc đẩy của Tổng thống Trump, Tổng thống Zelenskiy đáp trả bằng cách nói rằng ông sẽ ở Thổ Nhĩ Kỳ để chờ Putin, thách thức nhà lãnh đạo Nga, người mà sự vắng mặt sẽ cho thấy ông là trở ngại cho thỏa thuận mà tổng thống Hoa Kỳ rất mong muốn.

Nhưng do Putin không xuất hiện, Tổng thống Zelenskiy tuyên bố ông sẽ không tham dự với các viên chức cấp rất thấp của Nga, những người không có bất cứ quyền quyết định nào.

Vào thứ năm, Tổng thống Trump đã hạ thấp sự vắng mặt của Putin tại Istanbul khi nói rằng, “Tại sao ông ấy phải đi nếu tôi không đi?” Trước đó, ông đã ám chỉ rằng ông có thể tham gia các cuộc đàm phán vào thứ sáu nếu đạt được tiến triển.

Rudik, lãnh đạo đảng Holos, nói với Newsweek rằng sự từ chối của Putin cho thấy Tổng thống Trump cần phải sử dụng các phương pháp khác để đưa nhà lãnh đạo Nga vào bàn đàm phán. Bao gồm tịch thu tài sản của Nga và ủng hộ các lệnh trừng phạt mà các nhà lãnh đạo Âu Châu đã đồng ý sau cuộc họp ở Kyiv vào cuối tuần trước.

Các lệnh trừng phạt nhắm vào lĩnh vực ngân hàng, tài chính và “đội tàu ngầm” vận chuyển nhiên liệu hóa thạch vi phạm lệnh trừng phạt của Mạc Tư Khoa.

Hardie, phó giám đốc chương trình Nga tại FDD, cho biết Putin phải đối mặt với hậu quả của việc kéo dài các cuộc đàm phán hòa bình.

Hardie nói với Newsweek rằng nếu Nga một lần nữa từ chối lệnh ngừng bắn ở Istanbul, Hoa Kỳ nên cùng các đồng minh Âu Á Châup đặt các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn, đặc biệt là nhắm vào doanh thu từ dầu mỏ của Nga.

Chính quyền Tổng thống Trump cũng cần thuyết phục Điện Cẩm Linh rằng họ sẽ không thể giành thêm lãnh thổ đáng kể hoặc đàm phán đòn bẩy thông qua các biện pháp quân sự. Viện trợ quân sự của Hoa Kỳ đang giảm dần sẽ được cảm nhận trong những tháng tới, có khả năng củng cố vị thế của Nga và khiến Putin thậm chí còn ít sẵn sàng thỏa hiệp hơn.

Hardie cho biết: “Tổng thống Trump sẽ khôn ngoan khi yêu cầu Quốc hội ngay bây giờ về một 'Gói đòn bẩy Ukraine' để bảo đảm viện trợ của Hoa Kỳ có thể tiếp tục”.

Bốn tháng kể từ khi Tổng thống Trump trở lại Tòa Bạch Ốc đã có nhiều tranh cãi, hứa hẹn và đe dọa, nhưng dường như không có nhiều tiến triển trong việc đạt được lệnh ngừng bắn hoặc kế hoạch hòa bình dài hạn.

Cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Putin vào ngày 12 tháng 2 diễn ra sáu ngày sau đó với các cuộc hội đàm tại Saudi Arabia có sự tham gia của Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio, trong đó Ukraine không được mời.

Hy vọng rằng Tổng thống Trump, Phó Tổng thống JD Vance và Tổng thống Zelenskiy có thể đạt được thỏa thuận về khoáng sản đã tan thành mây khói vào ngày 28 tháng 2 sau một cuộc tranh cãi tại Tòa Bạch Ốc.

Sau đó, vào tháng 3, ngoại giao con thoi do Hoa Kỳ dẫn đầu đã chứng kiến các quan chức Hoa Kỳ và Ukraine gặp nhau tại Saudi Arabia. Các quan chức Hoa Kỳ đã đưa ra một kế hoạch ngừng bắn trong 30 ngày, mà Kyiv đã đồng ý, nhưng Putin đã bác bỏ nó vì ông đã thêm các điều khoản bổ sung.

Putin cũng đã gặp đặc phái viên của Tổng thống Trump, Steve Witkoff tại Mạc Tư Khoa, người đã hội đàm với ông thêm hai lần nữa vào tháng 4.

Vào ngày 18 tháng 3, một đề xuất tạm dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng đã được đưa ra. Cả hai bên đều đồng ý nhưng sau đó lại cáo buộc nhau vi phạm.

Kyiv không coi trọng lệnh ngừng bắn đơn phương do Putin tuyên bố trong kỳ nghỉ lễ Phục sinh, hay 30 giờ, và lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng (ba ngày) ngày 9 tháng 5.

Tuần trước, các nhà lãnh đạo Âu Châu họp tại Kyiv đã đe dọa sẽ trừng phạt Nga nếu nước này không tuân thủ lệnh ngừng bắn 30 ngày bắt đầu từ ngày 12 tháng 5. Putin đề xuất tái khởi động các cuộc đàm phán trực tiếp với Ukraine tại Istanbul vào ngày 15 tháng 5, nhưng đã bác bỏ lệnh ngừng bắn 30 ngày và sau đó là lời thách thức gặp mặt trực tiếp của Tổng thống Zelenskiy.

[Newsweek: Donald Trump Ukraine Peace Plan Stonewalled by Putin]

12. ‘Đây là thời điểm của Thổ Nhĩ Kỳ’ - Tổng thống Trump tuyên bố sẽ trừng phạt Mạc Tư Khoa nếu các cuộc đàm phán hòa bình thất bại, nói rằng Putin ‘mệt mỏi’ vì chiến tranh

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông vẫn tin Putin sẵn sàng đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, nhưng cảnh báo rằng nếu các cuộc đàm phán thất bại, chính quyền của ông sẽ tiến hành trừng phạt Mạc Tư Khoa.

“Thành thật mà nói, tôi sẽ áp đặt lệnh trừng phạt, nếu chúng ta không đạt được thỏa thuận,” Tổng thống Trump nói “Đây là thời điểm Thổ Nhĩ Kỳ, chúng ta đang nói về Istanbul, và chúng ta sẽ xem điều gì sẽ xảy ra. Điều này sẽ đè bẹp Nga vì họ đang gặp khó khăn về kinh tế, giá dầu đang thấp.”

Bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5 kết thúc mà không đạt được đột phá nào, và Nga một lần nữa đưa ra những yêu cầu toàn diện, bao gồm việc Ukraine phải chấp nhận quy chế trung lập, từ bỏ yêu cầu bồi thường chiến tranh từ Mạc Tư Khoa và thừa nhận việc mất Crimea cùng bốn khu vực bị tạm chiếm mà không có khu vực nào thuộc quyền kiểm soát hoàn toàn của Nga.

Các nhà lãnh đạo Âu Châu, những người đã phối hợp với Washington để gây áp lực với Điện Cẩm Linh, đã lên tiếng bày tỏ sự thất vọng với lập trường của Nga và sự bối rối về những tín hiệu thay đổi của Tổng thống Trump trong những tuần gần đây. Trong khi Hoa Kỳ và Âu Châu dường như thống nhất trong việc thúc đẩy lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày, Tổng thống Trump kể từ đó đã nhấn mạnh đến nhu cầu phải có sự tham gia trực tiếp với Putin và không cam kết về các lệnh trừng phạt mới.

“Tôi luôn cảm thấy không thể có cuộc họp nào mà không có tôi vì tôi không nghĩ rằng một thỏa thuận sẽ được thông qua... Có rất nhiều sự thù hận ở cả hai bên”, Tổng thống Trump nói, nhắc lại rằng ông có ý định sớm gặp Putin. “Tôi có mối quan hệ rất tốt với Putin. Tôi nghĩ chúng tôi sẽ đạt được một thỏa thuận. Chúng tôi phải gặp nhau, và tôi nghĩ chúng tôi có thể sẽ lên lịch cho nó”.

Ông cũng tuyên bố rằng Putin đã sẵn sàng đàm phán. “Putin đang ở bàn đàm phán”, Tổng thống Trump nói, mặc dù ông không có mặt trực tiếp trong các cuộc đàm phán. “Ông ấy muốn cuộc họp này... Tôi nghĩ Putin đã chán ngấy với toàn bộ chuyện này. Và ông ấy trông không ổn, và ông ấy muốn trông ổn”.

Khi được hỏi liệu Putin có phải là trở ngại chính cho hòa bình hay không, Tổng thống Trump thay vào đó lại chỉ vào Tổng thống Volodymyr Zelenskiy. “Nhìn này, tôi đã có một phiên họp thực sự khó khăn với Tổng thống Zelenskiy. Ông ấy không làm cho mọi chuyện dễ dàng và tôi luôn nói rằng ông ấy không có quân bài để chiến thắng... bạn đang phải đối phó với một đội quân hùng hậu”, ông nói.

Ukraine tiếp tục nhấn mạnh lệnh ngừng bắn, được Hoa Kỳ và Âu Châu ủng hộ, nói rằng phải dừng chiến tranh tích cực trước khi có thể có bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình thực sự nào. Cho đến nay, Nga đã từ chối lệnh ngừng bắn bốn lần — vào ngày 11 tháng 3, ngày 25 tháng 3, ngày 11 tháng 5 và lần gần đây nhất là vào ngày 16 tháng 5 tại Istanbul.

[Kyiv Independent: 'This is turkey time' — Trump vows sanctions on Moscow if peace talks fail, says Putin is 'tired' of war]