BÀI ĐỌC 1 Cv 5:12-16

Bài trích sách Công vụ Tông Đồ.

Hồi ấy, nhiều dấu lạ điềm thiêng được thực hiện trong dân, nhờ bàn tay các Tông Đồ.

Mọi tín hữu đều đồng tâm nhất trí, thường hội họp tại hành lang Sa-lô-môn. Không một ai khác dám nhập đoàn với họ. Nhưng dân thì lại ca tụng họ. Càng ngày càng có thêm nhiều người tin theo Chúa: cả đàn ông đàn bà rất đông.

Người ta còn khiêng cả những kẻ đau ốm ra tận đường phố đặt trên giường trên chõng, để khi ông Phê-rô đi qua, ít ra cái bóng của ông cũng phủ lên được một bệnh nhân nào đó.

Nhiều người từ các thành chung quanh Giê-ru-sa-lem cũng lũ lượt kéo đến, đem theo những kẻ ốm đau cùng những người bị thần ô uế ám, và tất cả đều được chữa lành.

Đó là Lời Chúa.

BÀI ĐỌC 2 Kh 1:9-11a,12-13,17-19

Bài trích sách Khải huyền của thánh Gio-an tông đồ.

Tôi là Gio-an, một người anh em của anh em, tôi cùng chia sẻ nỗi gian truân, cùng hưởng vương quốc và cùng kiên trì chịu đựng với anh em trong Đức Giê-su. Lúc ấy, tôi đang ở đảo gọi là Pát-mô, vì đã rao giảng Lời Thiên Chúa và lời chứng của Đức Giê-su. Tôi đã xuất thần vào ngày của Chúa và nghe đằng sau tôi có một tiếng lớn như thể tiếng kèn nói rằng: “Điều ngươi thấy, hãy ghi vào sách và gửi cho bảy Hội Thánh.”

Tôi quay lại để xem tiếng ai nói với tôi. Khi quay lại, tôi thấy bảy cây đèn vàng. Ở giữa các cây đèn, có ai giống như Con Người mình mặc áo chùng và ngang ngực có thắt đai bằng vàng. Lúc thấy Người, tôi ngã vật xuống dưới chân Người, như chết vậy. Người đặt tay hữu lên tôi và nói: “Đừng sợ! Ta là Đầu và là Cuối. Ta là Đấng Hằng Sống, Ta đã chết, và nay Ta sống đến muôn thuở muôn đời; Ta giữ chìa khoá của Tử thần và Âm phủ. Vậy ngươi hãy viết những gì đã thấy, những gì đang diễn ra và những gì sẽ xảy ra sau này.”

Đó là Lời Chúa.

TUNG HÔ TIN MỪNG Ga 20:29

Alleluia.Alleluia.

Chúa nói: Này anh Tô-ma, vì đã thấy Thầy, nên anh mới tin. Phúc thay những người không thấy mà tin.

Alleluia.

TIN MỪNG Ga 20:19-31

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Gio-an.

Vào chiều ngày thứ nhất trong tuần, nơi các môn đệ ở, các cửa đều đóng kín, vì các ông sợ người Do-thái. Đức Giê-su đến, đứng giữa các ông và nói: “Bình an cho anh em!”

Nói xong, Người cho các ông xem tay và cạnh sườn. Các môn đệ vui mừng vì được thấy Chúa. Người lại nói với các ông: “Bình an cho anh em! Như Chúa Cha đã sai Thầy, thì Thầy cũng sai anh em.”

Nói xong, Người thổi hơi vào các ông và bảo: “Anh em hãy nhận lấy Thánh Thần. Anh em tha tội cho ai, thì người ấy được tha; anh em cầm giữ ai, thì người ấy bị cầm giữ.”

Một người trong Nhóm Mười Hai, tên là Tô-ma, cũng gọi là Đi-đy-mô, không ở với các ông khi Đức Giê-su đến. Các môn đệ khác nói với ông: “Chúng tôi đã được thấy Chúa!”

Ông Tô-ma đáp: “Nếu tôi không thấy dấu đinh ở tay Người, nếu tôi không xỏ ngón tay vào lỗ đinh và không đặt bàn tay vào cạnh sườn Người, tôi chẳng có tin.”

Tám ngày sau, các môn đệ Đức Giê-su lại có mặt trong nhà, có cả ông Tô-ma ở đó với các ông. Các cửa đều đóng kín. Đức Giê-su đến, đứng giữa các ông và nói: “Bình an cho anh em.”

Rồi Người bảo ông Tô-ma: “Đặt ngón tay vào đây, và hãy nhìn xem tay Thầy. Đưa tay ra mà đặt vào cạnh sườn Thầy. Đừng cứng lòng nữa, nhưng hãy tin.”

Ông Tô-ma thưa Người: “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con!”

Đức Giê-su bảo: “Vì đã thấy Thầy, nên anh tin. Phúc thay những người không thấy mà tin!”

Đức Giê-su đã làm nhiều dấu lạ khác nữa trước mặt các môn đệ; nhưng những dấu lạ đó không được ghi chép trong sách này. Còn những điều đã được chép ở đây là để anh em tin rằng Đức Giê-su là Đấng Ki-tô, Con Thiên Chúa, và để anh em tin mà được sự sống nhờ danh Người.

Đó là Lời Chúa.

 

Hơn hai trăm ngàn người từ mọi tầng lớp đã đổ về quảng trường Thánh Phêrô và các khu vực lân cận vào sáng Thứ Bẩy, 26 Tháng Tư, để tạm biệt Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Thánh lễ an táng của ngài.

Buổi lễ long trọng và xúc động do Đức Hồng Y Giovanni Battista Re, niên trưởng Hồng Y Đoàn, chủ tế cùng khoảng 250 Hồng Y, Thượng phụ, Tổng giám mục, Giám mục, linh mục và tu sĩ tận hiến.

Trong bài giảng của mình, Đức Hồng Y Niên trưởng Hồng Y Đoàn đã đi sâu vào nhiều điểm nổi bật trong 12 năm đáng chú ý và sâu sắc của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Sứ vụ Phêrô, được đánh dấu bằng phong cách gần gũi với mọi người và sự tự phát trong các cử chỉ của ngài cho đến tận phút cuối, nhưng quan trọng nhất là tình yêu sâu sắc của ngài dành cho Giáo hội.

Mở đầu bài giảng, Đức Hồng Y nói:

Tại Quảng trường Thánh Phêrô uy nghiêm này, nơi Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã cử hành Thánh Thể rất nhiều lần và chủ trì các cuộc tụ họp lớn trong mười hai năm qua, chúng ta tụ họp với trái tim buồn bã trong lời cầu nguyện quanh hài cốt của ngài. Tuy nhiên, chúng ta được nâng đỡ bởi sự chắc chắn của đức tin, điều này bảo đảm với chúng ta rằng sự hiện hữu của con người không kết thúc trong ngôi mộ, mà là trong nhà của Chúa Cha, trong một cuộc sống hạnh phúc sẽ không bao giờ kết thúc.

Thay mặt cho Hồng Y đoàn, tôi xin chân thành cảm ơn sự hiện diện của tất cả các vị. Với lòng xúc động sâu sắc, tôi xin gửi lời chào trân trọng và lời cảm ơn chân thành đến các Nguyên thủ quốc gia, các vị lãnh đạo chính phủ và các Phái đoàn chính thức đã đến từ nhiều quốc gia để bày tỏ tình cảm, lòng tôn kính và sự kính trọng đối với Đức Thánh Cha quá cố của chúng ta.

Sự tuôn trào tình cảm mà chúng ta chứng kiến trong những ngày gần đây sau khi ngài từ giã cõi đời này vào cõi vĩnh hằng cho chúng ta thấy triều Giáo Hoàng sâu sắc của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chạm đến tâm trí và trái tim nhiều như thế nào.

Hình ảnh cuối cùng chúng ta có về ngài, hình ảnh sẽ còn in sâu trong ký ức của chúng ta, là hình ảnh của Chúa Nhật tuần trước, Chúa Nhật Phục Sinh, khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô, mặc dù có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, vẫn muốn ban phép lành cho chúng ta từ ban công của Đền Thờ Thánh Phêrô. Sau đó, ngài xuống Quảng trường này, và ngồi trên chiếc xe mui trần Popemobile, để chào đón đám đông tụ tập mừng Thánh lễ Phục sinh.

Với lời cầu nguyện của chúng ta, giờ đây chúng ta phó thác linh hồn Đức Giáo Hoàng kính yêu của chúng ta cho Chúa, để cầu xin Chúa ban cho Người hạnh phúc vĩnh cửu trong ánh mắt sáng ngời và vinh quang từ tình yêu bao la của Người.

Chúng ta được soi sáng và hướng dẫn bởi đoạn Tin Mừng, trong đó chính tiếng nói của Chúa Kitô vang lên, hỏi vị Tông đồ đầu tiên: “Phêrô, con có yêu mến Thầy hơn những người này không?” Câu trả lời của Phêrô rất nhanh chóng và chân thành: “Lạy Chúa, Chúa biết mọi sự; Chúa biết con yêu mến Chúa!” Sau đó, Chúa Giêsu trao cho ông sứ mệnh lớn lao: “Hãy chăn dắt chiên của Thầy”. Đây sẽ là nhiệm vụ thường xuyên của Phêrô và những người kế vị, một sự phục vụ yêu thương theo bước chân Chúa Kitô, là Thầy và là Chúa chúng ta, Đấng “đến không phải để được phục vụ nhưng là để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người” (Mc 10:45).

Mặc dù yếu đuối và đau khổ vào lúc cuối đời, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chọn đi theo con đường tự hiến này cho đến ngày cuối cùng của cuộc đời trần thế. Ngài đã đi theo bước chân của Chúa, Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, Đấng yêu thương đàn chiên của mình đến mức hy sinh mạng sống vì đàn chiên. Và ngài đã làm như vậy với sức mạnh và sự thanh thản, gần gũi với đàn chiên của mình, Giáo hội của Chúa, ghi nhớ lời của Chúa Giêsu được Thánh Tông đồ Phaolô trích dẫn: “Cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20:35).

Khi Đức Hồng Y Bergoglio được Cơ Mật Viện bầu vào ngày 13 tháng 3 năm 2013 để kế nhiệm Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16, ngài đã có nhiều năm kinh nghiệm trong đời sống tu trì của Dòng Tên và trên hết, ngài đã được bồi đắp thêm kinh nghiệm qua hai mươi mốt năm mục vụ tại Tổng giáo phận Buenos Aires, đầu tiên là với tư cách là Giám Mục Phụ Tá, sau đó là Giám mục Phó và sau cùng là Tổng giám mục.

Quyết định lấy danh hiệu Phanxicô ngay lập tức cho thấy kế hoạch mục vụ và phong cách mà ngài muốn dựa vào để xây dựng triều Giáo Hoàng của mình, tìm kiếm cảm hứng từ tinh thần của Thánh Phanxicô thành Assisi.

Ngài vẫn giữ được tính khí và hình thức lãnh đạo mục vụ của mình, và qua tính cách kiên quyết của mình, ngài đã ngay lập tức tạo dấu ấn của mình trong việc cai quản Giáo hội. Ngài thiết lập mối liên hệ trực tiếp với các cá nhân và dân tộc, mong muốn gần gũi với mọi người, đặc biệt chú ý đến những người gặp khó khăn, hiến thân không giới hạn, đặc biệt là những người bị thiệt thòi, những người thấp kém nhất trong chúng ta. Ngài là một vị Giáo Hoàng giữa dân chúng, với trái tim rộng mở đối với mọi người. Ngài cũng là một vị Giáo Hoàng chú ý đến các dấu chỉ của thời đại và những gì Chúa Thánh Thần đang đánh thức trong Giáo hội.

Với vốn từ vựng và ngôn ngữ đặc trưng, giàu hình ảnh và ẩn dụ, ngài luôn tìm cách làm sáng tỏ các vấn đề của thời đại chúng ta bằng sự khôn ngoan của Phúc âm. Ngài đã làm như vậy bằng cách đưa ra một câu trả lời được hướng dẫn bởi ánh sáng đức tin và khuyến khích chúng ta sống như những người Kitô hữu giữa những thách thức và mâu thuẫn trong những năm gần đây, mà ngài thích mô tả là một “sự thay đổi mang tính thời đại”. Ngài có tính tự phát tuyệt vời và cách nói chuyện không chính thức với mọi người, ngay cả những người ở xa Giáo hội.

Giàu tình người ấm áp và nhạy cảm sâu sắc với những thách thức của xã hội ngày nay, Đức Giáo Hoàng Phanxicô thực sự chia sẻ những lo lắng, đau khổ và hy vọng của thời đại toàn cầu hóa này. Ngài đã trao tặng chính mình bằng cách an ủi và khích lệ chúng ta bằng một thông điệp có khả năng chạm đến trái tim mọi người một cách trực tiếp và ngay lập tức.

Sức thu hút của ngài về sự chào đón và lắng nghe, kết hợp với cách ứng xử phù hợp với sự nhạy cảm của thời đại ngày nay, đã chạm đến trái tim và tìm cách đánh thức lại sự nhạy cảm về đạo đức và tinh thần. Truyền giáo là nguyên tắc chỉ đạo của triều Giáo Hoàng của ngài. Với tầm nhìn truyền giáo rõ ràng, ngài đã truyền bá niềm vui của Phúc âm, đó là tiêu đề của Tông huấn đầu tiên của ngài, Evangelii gaudium. Đó là niềm vui lấp đầy trái tim của tất cả những ai phó thác mình cho Thiên Chúa với sự tin tưởng và hy vọng.

Sợi chỉ dẫn đường cho sứ mệnh của ngài cũng là niềm tin rằng Giáo hội là ngôi nhà cho tất cả mọi người, một ngôi nhà luôn mở cửa. Ngài thường sử dụng hình ảnh Giáo hội như một “bệnh viện dã chiến” sau một trận chiến mà nhiều người bị thương; một Giáo hội quyết tâm chăm sóc các vấn đề của con người và những nỗi lo lắng lớn lao đang xé nát thế giới đương đại; một Giáo hội có khả năng cúi mình trước mọi người, bất kể đức tin hay tình trạng của họ, và chữa lành vết thương của họ.

Những cử chỉ và lời kêu gọi của ngài dành cho người tị nạn và người di cư là vô số. Sự kiên trì của ngài nỗ lực làm việc vì người nghèo là không ngừng.

Điều đáng chú ý là chuyến đi đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Phanxicô là chuyến đi đến Lampedusa, một hòn đảo tượng trưng cho thảm kịch di cư, với hàng ngàn người chết đuối trên biển. Cũng tương tự như vậy là chuyến đi của ngài đến Lesbos, cùng với Đức Thượng phụ Đại kết và Đức Tổng Giám Mục Athens, cũng như việc cử hành Thánh lễ tại biên giới giữa Mễ Tây Cơ và Hoa Kỳ trong chuyến đi của ngài đến Mễ Tây Cơ.

Trong số 47 chuyến Tông du gian khổ của ngài, chuyến đến Iraq vào năm 2021, bất chấp mọi rủi ro, sẽ vẫn đặc biệt đáng nhớ. Chuyến Tông du khó khăn đó là liều thuốc xoa dịu vết thương hở của người dân Iraq, những người đã phải chịu đựng quá nhiều từ những hành động vô nhân đạo của ISIS. Đó cũng là một chuyến đi quan trọng cho cuộc đối thoại liên tôn, một chiều kích quan trọng khác trong công tác mục vụ của ngài. Với Chuyến Tông du năm 2024 đến bốn quốc gia ở Á Châu và Đại Dương Châu, Đức Giáo Hoàng đã đến được “vùng ngoại vi xa xôi nhất của thế giới”.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô luôn đặt Tin Mừng của lòng thương xót vào trung tâm, nhiều lần nhấn mạnh rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ cho chúng ta. Ngài luôn tha thứ, bất kể hoàn cảnh của người xin tha thứ và cách thế người ấy quay trở lại con đường đúng đắn có thể sẽ diễn ra như thế nào.

Ngài kêu gọi Năm Thánh Lòng Thương Xót đặc biệt để nhấn mạnh rằng lòng thương xót là “trọng tâm của Tin Mừng”.

Lòng thương xót và niềm vui của Tin Mừng là hai từ khóa đối với Đức Giáo Hoàng Phanxicô.

Ngược lại với cái mà ngài gọi là “nền văn hóa lãng phí”, ngài đã nói về nền văn hóa gặp gỡ và đoàn kết. Chủ đề về tình huynh đệ đã là nét xuyên suốt toàn bộ triều Giáo Hoàng của ngài với những giai điệu sống động. Trong Thông điệp Fratelli tutti, ngài muốn khơi dậy khát vọng về tình huynh đệ trên toàn thế giới, bởi vì tất cả chúng ta đều là con của cùng một Cha trên trời. Ngài thường nhắc nhở chúng ta một cách mạnh mẽ rằng tất cả chúng ta đều thuộc về cùng một gia đình nhân loại.

Năm 2019, trong chuyến công du tới Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ký Văn kiện về Tình huynh đệ nhân loại vì Hòa bình thế giới và sự Sống chung, nhắc lại tình phụ tử chung của Thiên Chúa. Trong Thông điệp Laudato si', khi nói với những người nam nữ trên khắp thế giới, ngài đã lưu ý đến bổn phận của chúng ta và trách nhiệm chung đối với ngôi nhà chung của chúng ta, ngài tuyên bố, “Không ai có thể được cứu rỗi một mình”.

Đối mặt với những cuộc chiến tranh dữ dội trong những năm gần đây, với nỗi kinh hoàng vô nhân đạo và vô số cái chết và sự tàn phá, Đức Thánh Cha Phanxicô không ngừng lên tiếng cầu xin hòa bình và kêu gọi lý trí và đàm phán trung thực để tìm ra các giải pháp khả thi. Ngài nhắc nhở rằng chiến tranh dẫn đến cái chết của con người và sự phá hủy nhà cửa, bệnh viện và trường học. Chiến tranh luôn khiến thế giới tồi tệ hơn trước: đó luôn là một thất bại đau đớn và bi thảm cho tất cả mọi người.

“Xây cầu chứ không phải xây tường” là lời khuyên mà ngài đã nhắc đi nhắc lại nhiều lần, và việc phục vụ đức tin của ngài với tư cách là Người kế vị Thánh Phêrô luôn gắn liền với việc phục vụ nhân loại trong mọi chiều kích. Hiệp nhất về mặt tinh thần với toàn thể Kitô giáo, chúng ta hiện diện đông đảo ở đây để cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô, để Thiên Chúa có thể chào đón ngài vào tình yêu bao la của Người.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô thường kết thúc các bài phát biểu và cuộc họp của mình bằng câu nói: “Đừng quên cầu nguyện cho tôi”.

Kính thưa Đức Giáo Hoàng Phanxicô, chúng con xin ngài cầu nguyện cho chúng con. Xin ngài ban phước cho Giáo Hội, ban phước cho Rôma và ban phước cho toàn thế giới từ thiên đàng như ngài đã làm vào Chúa Nhật tuần trước từ ban công của đền thờ này trong cái ôm cuối cùng dành cho toàn thể dân Chúa, nhưng cũng ôm lấy nhân loại đang tìm kiếm chân lý với một trái tim chân thành và giơ cao ngọn đuốc hy vọng.

 

CHỨNG THƯ [ROGITO] CHO VIỆC QUA ĐỜI ĐẠO ĐỨC CỦA Đức Thánh Cha PHANXICÔ
QUA ĐỜI, RỜI NGÔI VÀ CHÔN CẤT ĐỨC PHANXICÔ THUỘC KÝ ỨC THÁNH THIỆN

Như mọi người đã biết, trước khi quan tài của Đức Giáo Hoàng Phanxicô được đạy nắp, vị chưởng nghi của ngài đã long trọng đọc bản gọi là Rogito, chúng tôi xin dịch là chứng thư, nhưng cũng có nghĩa là thành tích. Nội dung là nhắc đến tiểu sử và các thành tựu trong thừa tác vụ Phêrô suốt trong 12 năm 1 tháng 8 ngày của ngài, Bản Rogito sẽ được đặt vào trong quan tài cùng với một số vật dụng thánh thiêng liên quan tới cố giáo hoàng.

Chúng tôi xin tạm dịch bản Rogito:



Với chúng ta, một người hành hương của hy vọng, một người hướng dẫn và bạn đồng hành trên hành trình hướng đến mục tiêu lớn lao mà chúng ta được kêu gọi, Thiên đàng, vào ngày 21 tháng 4 của Năm Thánh 2025, lúc 7:35 sáng, trong khi ánh sáng của Lễ Phục sinh chiếu sáng ngày thứ hai của Tuần Bát Nhật, Thứ Hai Phục sinh, Mục tử yêu dấu của Giáo hội Phanxicô đã từ thế giới này về với Chúa Cha. Toàn thể cộng đồng Kitô hữu, đặc biệt là người nghèo, đã ngợi khen Thiên Chúa vì món quà phục vụ đầy lòng can đảm và trung thành với Tin mừng và với Hiền Thê huyền nhiệm của Chúa Kitô.

Đức Phanxicô là vị Giáo hoàng thứ 266. Ký ức về ngài vẫn luôn ở trong lòng Giáo hội và toàn thể nhân loại.

Jorge Mario Bergoglio, được bầu làm Giáo hoàng vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, sinh ra tại Buenos Aires vào ngày 17 tháng 12 năm 1936, trong một gia đình di cư gốc Piedmont: cha ngài là Mario, một kế toán làm việc trên đường sắt, trong khi mẹ ngài, Regina Sivori, chăm sóc nhà cửa và việc học hành của năm người con. Sau khi tốt nghiệp với tấm bằng kỹ thuật viên hóa học, ngài đã chọn con đường trở thành linh mục, ban đầu vào chủng viện giáo phận và vào ngày 11 tháng 3 năm 1958, chuyển sang tập viện của Dòng Tên. Ngài học ngành nhân văn ở Chile và trở về Argentina năm 1963, tốt nghiệp ngành triết học tại trường Cao đẳng San Giuseppe ở San Miguel. Ngài là giáo sư văn học và tâm lý học tại Cao đẳng Immaculate Conception ở Santa Fé và tại Cao đẳng Salvador ở Buenos Aires. Ngài được thụ phong linh mục vào ngày 13 tháng 12 năm 1969 từ Đức Tổng Giám Mục Ramón José Castellano, và tuyên khấn trọn đời trong Dòng Tên vào ngày 22 tháng 4 năm 1973. Sau khi đảm nhiệm vai trò là giám đốc tập viện tại Villa Barilari ở San Miguel, giáo sư khoa thần học, cố vấn của tỉnh dòng Tên và hiệu trưởng trường Cao đẳng, ngày 31 tháng 7 năm 1973, ngài được bổ nhiệm làm giám tỉnh của Dòng Tên tại Argentina. Sau năm 1986, ngài dành một vài năm ở Đức để hoàn thành luận án tiến sĩ và khi trở về Argentina, Đức Hồng Y Antonio Quarracino muốn ngài trở thành cộng sự thân cận của mình. Ngày 20 tháng 5 năm 1992, Đức Gioan Phaolô II bổ nhiệm ngài làm Giám mục hiệu tòa Auca và Giám Mục Phụ Tá Buenos Aires. Ngài chọn Miserando atque eligendo làm khẩu hiệu giám mục của mình và chèn IHS Christogram, biểu tượng của Dòng Tên, vào huy hiệu của mình. Ngày 3 tháng 6 năm 1997, ngài được thăng chức Tổng giám mục Phó Buenos Aires và sau khi Đức Hồng Y Quarracino qua đời, ngài kế nhiệm vào ngày 28 tháng 2 năm 1998 với tư cách là Tổng giám mục, Giáo chủ Argentina, Đấng bản quyền cho các tín hữu nghi lễ Đông phương cư trú tại đất nước này và Hiệu trưởng của Đại học Công Giáo. Đức Gioan Phaolô II đã phong ngài làm Hồng Y trong công nghị ngày 21 tháng 2 năm 2001, với tước hiệu là San Roberto Bellarmino. Tháng 10 năm sau, ngài là phó tổng báo cáo viên tại Đại hội đồng thường kỳ lần thứ mười của Thượng hội đồng giám mục.

Ngài là một vị mục tử giản dị và được nhiều người yêu mến trong Tổng giáo phận của mình, nơi ngài đi khắp nơi, thậm chí bằng tàu điện ngầm và xe buýt. Ngài sống trong một căn hộ và tự nấu bữa tối vì ngài cảm thấy mình như một người bình thường.

Ngài được các Hồng Y họp tại Mật nghị bầu làm Giáo hoàng sau khi Đức Benedict XVI từ chức vào ngày 13 tháng 3 năm 2013 và lấy tên là Phanxicô, vì theo gương thánh Assisi, ngài muốn hướng đến những người nghèo nhất trên thế giới trước hết. Từ loggia ban phước lành, ngài tự giới thiệu bằng những lời sau: “Anh chị em thân mến, chào buổi tối! Và bây giờ, chúng ta hãy bắt đầu cuộc hành trình này: Giám mục và mọi người. Con đường này của Giáo hội Rôma, là con đường chủ trì trong đức ái trên tất cả các Giáo hội. Một cuộc hành trình của tình huynh đệ, của tình yêu, của sự tin tưởng giữa chúng ta." Và sau khi cúi đầu, ngài nói: "Tôi xin anh chị em hãy cầu xin Chúa ban phước lành cho tôi: lời cầu nguyện của mọi người, xin Chúa ban phước lành cho Đức Giám Mục của họ." Ngày 19 tháng 3, lễ trọng kính Thánh Giuse, ngài chính thức bắt đầu sứ vụ Phêrô.

Luôn quan tâm đến những người thấp hèn nhất và bị xã hội ruồng bỏ, ngay sau khi đắc cử, Đức Phanxicô đã chọn sống tại Domus Sanctae Marthae, vì ngài không thể sống thiếu sự tiếp xúc với mọi người, và từ Thứ Năm Tuần Thánh đầu tiên, ngài muốn cử hành Thánh lễ Tiệc Ly bên ngoài Vatican, mỗi lần đến các nhà tù, trung tâm tiếp nhận người khuyết tật hoặc người nghiện ma túy. Ngài khuyến khích các linh mục luôn sẵn sàng ban bí tích lòng thương xót, phải can đảm rời khỏi phòng thánh để đi tìm kiếm những con chiên lạc và luôn mở cửa nhà thờ để chào đón những ai mong muốn gặp gỡ Thiên Chúa Cha.

Ngài đã thực hiện thừa tác vụ Phêrô với lòng tận tụy không biết mệt mỏi để ủng hộ đối thoại với người Hồi giáo và với đại diện của các tôn giáo khác, đôi khi triệu tập họ trong các buổi cầu nguyện và ký các tuyên bố chung ủng hộ sự hòa hợp giữa các thành viên của các tín ngưỡng khác nhau, chẳng hạn như Văn kiện về Tình huynh đệ nhân loại được ký vào ngày 4 tháng 2 năm 2019 tại Abu Dhabi với nhà lãnh đạo Sunni al-Tayyeb. Tình yêu của ngài dành cho người nghèo, người già và trẻ em đã thúc đẩy ngài bắt đầu Ngày Thế giới vì Người nghèo, Ông Bà và Con Cháu. Ngài cũng là người thiết lập ngày Chúa Nhật Lời Chúa.

Hơn bất cứ vị tiền nhiệm nào, ngài đã mở rộng Hồng Y đoàn, triệu tập mười Công nghị, trong đó ngài phong cho 163 Hồng Y, trong đó có 133 vị là cử tri và 30 vị không phải cử tri, đến từ 73 quốc gia, 23 quốc gia trong số đó chưa từng có Hồng Y. Ngài đã triệu tập 5 Phiên họp của Thượng Hội đồng Giám mục, 3 phiên họp chung thông thường dành riêng cho gia đình, người trẻ và tính đồng nghị, một phiên họp đặc biệt nữa về gia đình và một phiên họp đặc biệt dành cho Khu vực Pan-Amazon.

Ngài đã nhiều lần lên tiếng bảo vệ người vô tội. Khi đại dịch Covid-19 lan rộng, vào tối ngày 27 tháng 3 năm 2020, ngài muốn cầu nguyện một mình tại Quảng trường Thánh Phêrô, nơi có hàng cột tượng trưng cho thành phố Rome và thế giới, cho nhân loại đang sợ hãi và đau khổ vì căn bệnh chưa rõ nguyên nhân. Những năm cuối triều đại giáo hoàng của ngài được đánh dấu bằng nhiều lời kêu gọi hòa bình, phản đối Chiến tranh thế giới thứ ba đang diễn ra từng phần ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở Ukraine, cũng như ở Palestine, Israel, Lebanon và Myanmar.

Sau khi nhập viện vào ngày 4 tháng 7 năm 2021, kéo dài mười ngày, để phẫu thuật tại Bệnh viện Policlinico Agostino Gemelli, Đức Phanxicô đã quay lại cùng bệnh viện vào ngày 14 tháng 2 năm 2025 để nằm viện 38 ngày do bị viêm phổi cả hai bên. Khi trở về Vatican, ngài đã dành những tuần cuối đời tại Casa Santa Marta, cống hiến hết mình cho đến phút cuối cùng và vẫn nhiệt thành với thừa tác vụ Phêrô, mặc dù ngài vẫn chưa hoàn toàn bình phục. Vào Chúa Nhật Phục Sinh, ngày 20 tháng 4 năm 2025, ngài đã hiện ra lần cuối tại loggia của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô để ban phép lành trọng thể Urbi et Orbi.

Huấn quyền tín lý của Đức Giáo Hoàng Phanxicô rất phong phú. Là chứng nhân của phong cách tỉnh táo và khiêm nhường, dựa trên sự cởi mở với công việc truyền giáo, lòng can đảm và lòng thương xót tông đồ, cẩn thận tránh nguy cơ tự tham chiếu và tính thế tục về mặt tâm linh trong Giáo hội, Đức Giáo Hoàng đã đề xuất chương trình tông đồ của mình trong tông huấn Evangelii gaudium (24 tháng 11 năm 2013). Trong số các văn kiện chính có 4 Thông điệp: Lumen fidei (29 tháng 6 năm 2013) đề cập đến chủ đề đức tin vào Thiên Chúa, Laudato si’ (24 tháng 5 năm 2015) đề cập đến vấn đề sinh thái và trách nhiệm của loài người trong cuộc khủng hoảng khí hậu, Fratelli tutti (3 tháng 10 năm 2020) về tình huynh đệ và tình bạn xã hội của con người, Dilexit nos (24 tháng 10 năm 2024) về lòng sùng kính Trái tim chí thánh của Chúa Giêsu. Ngài đã ban hành 7 Tông huấn, 39 Hiến chế Tông đồ, nhiều Tông thư trong đó phần lớn dưới dạng Tự sắc (Motu Proprio), 2 Sắc lệnh công bố các Năm Thánh, ngoài các Bài giáo lý được đề xuất trong các Buổi tiếp kiến chung và các bài phát biểu được tuyên bố ở nhiều nơi trên thế giới. Sau khi thành lập các Ban Truyền thông và Kinh tế, và các Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống và Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, ngài đã cải tổ Giáo triều Rôma bằng cách ban hành Tông hiến Praedicate Evangelium (ngày 19 tháng 3 năm 2022). Nó đã sửa đổi quy trình chuẩn mực đối với các nguyên nhân tuyên bố hôn nhân vô hiệu trong CCEO và CIC (M.P. Mitis et misericors Iesus và Mitis Iudex Dominus Iesus) và làm cho luật pháp nghiêm khắc hơn đối với các tội ác do đại diện của giáo sĩ phạm phải đối với trẻ vị thành niên hoặc người dễ bị tổn thương (M.P. Vos estis lux mundi).

Đức Phanxicô đã để lại cho mọi người một chứng tá tuyệt vời về lòng nhân đạo, về cuộc sống thánh thiện và về tình phụ tử phổ quát.

Thân xác Phanxicô
Đã sống 88 năm 4 tháng 4 ngày
Đã cai trị Giáo hội 12 năm 1 tháng 8 ngay

Thưa Đức Thánh Cha, cầu chúc Đức Thánh Cha luôn sống trong Chúa Kitô!

(Những người chứng kiến các cử hành và lễ chôn cất…)

……………

 

1. Sĩ quan quân đội cao cấp của Nga thiệt mạng trong vụ đánh bom xe gần Mạc Tư Khoa

Một sĩ quan quân đội cao cấp của Nga đã thiệt mạng trong một vụ nổ xe hơi xảy ra hôm thứ sáu tại khu vực Mạc Tư Khoa, chính quyền Nga xác nhận.

Nạn nhân được xác định là Yaroslav Moskalik, 59 tuổi, phó cục trưởng Cục Tác chiến Trung ương của Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga.

“Theo thông tin hiện có, vụ nổ xảy ra do một thiết bị nổ tự chế có chứa các thành phần phá hoại”, Trung Tướng Igor Krasnov, Tổng Công Tố Nga, cho biết trong một tuyên bố, đồng thời nói thêm rằng họ đã mở một cuộc điều tra hình sự về vụ giết người này.

Theo chính quyền, vụ nổ xảy ra vào khoảng 10:40 sáng giờ địa phương tại Balashikha, một thành phố ngay bên ngoài Mạc Tư Khoa, khi Moskalik đi ngang qua một chiếc xe Volkswagen Golf đỗ gần nơi ở của anh ta.

Các video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy một chiếc xe hơi phát nổ và bốc cháy bên ngoài một khu chung cư, tạo ra một luồng khói dày đặc lên không trung.

Vụ nổ xảy ra vài giờ sau khi đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Steve Witkoff, đến Mạc Tư Khoa để tham gia vòng đàm phán ngoại giao cao cấp mới. Witkoff dự kiến sẽ gặp Putin để thảo luận về các nỗ lực chấm dứt chiến tranh ở Ukraine và khôi phục quan hệ song phương giữa Mạc Tư Khoa và Washington.

Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022, một số quan chức quân sự cao cấp của Nga đã bị tấn công và thiệt mạng trong các cuộc tấn công mà Điện Cẩm Linh đổ lỗi cho các điệp viên Ukraine.

[Politico: Senior Russian military officer killed in car bomb near Moscow]

2. Trung Tướng Igor Krasnov, Tổng Công Tố Nga, xác nhận Tướng cao cấp của Nga thiệt mạng trong vụ đánh bom xe gần Mạc Tư Khoa trong cuộc họp giữa Witkoff và Putin

Sáng Thứ Bẩy, 26 Tháng Tư, Trung Tướng Igor Krasnov, Tổng Công Tố Nga, rằng một vị tướng cao cấp của Nga đã thiệt mạng trong một vụ nổ ở Mạc Tư Khoa.

Theo truyền thông nhà nước Nga, một chiếc xe hơi đã phát nổ trong sân của một tòa nhà dân cư ở thành phố Balashikha, tỉnh Mạc Tư Khoa, Nga, khiến một người thiệt mạng.

Ủy ban điều tra Nga sau đó xác định người đã khuất là Trung tướng Yaroslav Moskalik, phó tổng cục trưởng tổng cục tác chiến của quân đội Nga.

“Theo dữ liệu hiện có, vụ nổ xảy ra do một thiết bị nổ tự chế phát nổ”, thông cáo cho biết thêm.

Một vụ án hình sự đã được mở. Ukraine chưa bình luận về vụ tấn công.

Sự việc xảy ra khi Đặc phái viên Hoa Kỳ Steve Witkoff đến Mạc Tư Khoa vào đầu ngày để gặp Putin.

Có rất ít thông tin công khai về Moskalik. Ông được liệt kê là thành viên của phái đoàn Nga trong các cuộc đàm phán theo Định dạng Normandy năm 2015, được thành lập để tìm ra giải pháp cho cuộc chiến của Nga ở miền đông Ukraine.

Đài phát thanh Âu Châu Tự do/Đài phát thanh Liberty đưa tin rằng Moskalik cũng tham gia cuộc họp cao cấp của Bộ tứ Normandy năm 2019, cũng như các cuộc đàm phán với nhà độc tài Syria Bashar al-Assad một năm trước đó, người đã bị lật đổ.

Mặc dù Ukraine chưa chính thức liên quan đến vụ đánh bom xe gần đây, nhưng trước đây Kyiv đã tấn công vào các quan chức Nga đóng vai trò chủ chốt trong cuộc xâm lược toàn diện của Nga.

Igor Kirillov, nhà lãnh đạo lực lượng phòng thủ bức xạ, hóa học và sinh học của Quân đội Nga, đã thiệt mạng trong một vụ nổ tại một khu dân cư ở Mạc Tư Khoa vào tháng 12 năm 2024, một nguồn tin trong Cơ quan An ninh Ukraine nói với tờ Kyiv Independent.

Mikhail Shatsky, một chuyên gia người Nga tham gia vào quá trình hiện đại hóa hỏa tiễn tấn công Ukraine, đã bị bắn chết gần Mạc Tư Khoa vào ngày 12 tháng 12, một nguồn tin từ Lực lượng Quốc phòng nói với tờ Kyiv Independent.

Aleksey Kolomeitsev, một đại tá người Nga chuyên đào tạo các chuyên gia về cách sử dụng máy bay điều khiển từ xa tấn công, đã thiệt mạng tại thành phố Kolomna thuộc tỉnh Mạc Tư Khoa, cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR đưa tin vào ngày 28 tháng 9.

[Kyiv Independent: High-ranking Russian general killed in car bombing near Moscow amid Witkoff-Putin meeting]

3. NATO coi Nga là ‘mối đe dọa lâu dài’, Rutte nói

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết liên minh này đồng ý rằng Nga là “mối đe dọa lâu dài” đối với an ninh Âu Châu-Đại Tây Dương sau chuyến thăm Tòa Bạch Ốc của ông vào ngày 24 tháng 4.

Rutte đã gặp Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Washington vào ngày 24 tháng 4 trong bối cảnh Hoa Kỳ đang tăng cường nỗ lực để đạt được một thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt cuộc chiến của Nga với Ukraine. Rutte được cho là sẽ sử dụng chuyến thăm của mình để thúc giục Hoa Kỳ không gây áp lực buộc Ukraine chấp nhận một thỏa thuận hòa bình có lợi cho Mạc Tư Khoa.

Rutte nhấn mạnh rằng tất cả các thành viên NATO đều đồng ý rằng Nga là mối đe dọa cho an ninh khu vực.

Vào ngày 24 tháng 4, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Sergei Shoigu đe dọa rằng Nga có thể sử dụng “các biện pháp bất đối xứng”, bao gồm cả vũ khí hạt nhân, chống lại Âu Châu để đáp trả “những hành động không thân thiện”.

“Trong NATO, tất cả chúng ta đều đồng ý rằng Nga là mối đe dọa lâu dài đối với lãnh thổ NATO, đối với toàn bộ lãnh thổ Âu Châu-Đại Tây Dương,” Rutte cho biết.

Rutte cho biết Ukraine có những nỗ lực phi thường nhằm đạt được thỏa thuận hòa bình và kêu gọi Mạc Tư Khoa nỗ lực đi đến thỏa thuận.

“Người Ukraine thực sự đang chơi rất hay, và tôi nghĩ rằng quả bóng rõ ràng đang ở trong tay người Nga.”

Sau khi nói chuyện với Tổng thống Trump, Rutte cho biết “có điều gì đó dành cho Nga” trong một thỏa thuận hòa bình tiềm năng.

Theo báo cáo, Hoa Kỳ có thể công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea và công nhận trên thực tế việc Mạc Tư Khoa xâm lược bất hợp pháp các tỉnh Luhansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia như một phần của thỏa thuận hòa bình.

Ukraine sẽ bị cấm gia nhập NATO, nhưng vẫn được phép theo đuổi tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu. Các lệnh trừng phạt áp đặt đối với Nga kể từ năm 2014 sẽ được dỡ bỏ và Hoa Kỳ và Nga sẽ theo đuổi hợp tác năng lượng và kinh tế sâu sắc hơn.

Mạc Tư Khoa đã cho thấy dấu hiệu không muốn tiến tới thỏa thuận hòa bình với Ukraine. Chính quyền Nga đã liệt kê các yêu cầu tối đa trong các cuộc đàm phán ngừng bắn với Ukraine và Hoa Kỳ

Ukraine đã đồng ý với lệnh ngừng bắn toàn diện trong 30 ngày do Hoa Kỳ đề xuất, tuyên bố vào ngày 11 tháng 3 rằng Kyiv đã sẵn sàng nếu Nga cũng đồng ý với các điều khoản. Cho đến nay, Mạc Tư Khoa đã từ chối.

Vào ngày 23 tháng 4, Tổng thống Zelenskiy tái khẳng định rằng Ukraine nhấn mạnh vào “lệnh ngừng bắn ngay lập tức, toàn diện và vô điều kiện”.

“Đó là đề xuất do Hoa Kỳ đưa ra vào ngày 11 tháng 3 năm nay — và nó hoàn toàn hợp lý,” Tổng thống Zelenskiy cho biết.

Ngày 23 tháng 4, Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance cho biết Hoa Kỳ đã đưa ra “một đề xuất rất rõ ràng” cho Ukraine và Nga về một thỏa thuận hòa bình.

[Politico: NATO views Russia as a 'long-term threat,' Rutte says]

4. Tổng thống Trump nói Crimea sẽ ‘ở lại với Nga’

Crimea đã thuộc về Nga vào năm 2014 và sẽ vẫn thuộc về Nga, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Time được công bố vào thứ sáu.

“Crimea sẽ vẫn thuộc về Nga,” Tổng thống Trump nói với tạp chí và nói thêm rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy “hiểu điều đó.”

“Mọi người đều hiểu rằng nó đã ở bên họ từ lâu rồi. Nó đã ở bên họ từ lâu trước khi Tổng thống Trump xuất hiện”, Tổng thống Hoa Kỳ cho biết.

“Đây là cuộc chiến không bao giờ nên xảy ra. Tôi gọi đó là cuộc chiến không bao giờ nên xảy ra”, Tổng thống Trump nói.

Đầu tuần này, Tổng thống Trump đã chỉ trích Tổng thống Zelenskiy vì từ chối công nhận Crimea là của Nga, tuyên bố Ukraine đáng lẽ phải chiến đấu vì Crimea vào năm 2014 và đổ lỗi cho Tổng thống Zelenskiy kéo dài chiến tranh.

“Vâng, Crimea đã về tay người Nga. Nó đã được trao cho họ bởi Barack Hussein Obama, chứ không phải bởi tôi,” Tổng thống Trump nói trong cuộc phỏng vấn với Time. “Với những điều đã nói, liệu họ có thể lấy lại được nó không? … người Nga đã có tàu ngầm của họ ở đó từ rất lâu trước bất kỳ giai đoạn nào mà chúng ta đang nói đến, trong nhiều năm. Phần lớn người ở Crimea nói tiếng Nga,” ông nói.

“ Điều này không phải do Tổng thống Trump đưa ra,” ông nói. “Liệu nó có bị lấy đi khỏi tôi như nó bị lấy đi khỏi Obama không? Không, điều đó sẽ không xảy ra,” Tổng thống Trump nói với Time, tuyên bố rằng nếu ông là tổng thống vào năm 2014, Nga sẽ không bao giờ chiếm Crimea.

Năm 2014, trước khi tranh cử tổng thống Hoa Kỳ, Tổng thống Trump đã ca ngợi cuộc xâm lược Ukraine đầu tiên của Putin là “rất thông minh”. Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, Tổng thống Trump cho biết Putin đã “làm một công việc tuyệt vời khi nắm quyền”.

“Bạn hãy nhìn vào những gì ông ấy đang làm. Và thật thông minh,” Tổng thống Trump nói với Fox. “Khi bạn nhìn thấy các cuộc bạo loạn ở một quốc gia vì họ đang làm tổn thương người Nga, được rồi, 'Chúng ta sẽ đi và chiếm lấy nó.' Và ông ấy thực sự đi từng bước một, và bạn phải dành cho ông ấy rất nhiều lời khen ngợi,” Tổng thống Trump nói.

Tuần trước, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã đưa ra một đề xuất hòa bình bao gồm việc công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga như một bước tiến tới hòa bình, một quan chức quen thuộc với các cuộc đàm phán đã nói với POLITICO. Tổng thống Trump đã thúc đẩy Ukraine nhượng bộ để “đạt được thỏa thuận hòa bình trong vòng 100 ngày nhậm chức”, tức là vào tuần tới, vị quan chức này cho biết, phát biểu với điều kiện giấu tên.

Hoa Kỳ vẫn chưa xác nhận khía cạnh đó của đề xuất ngừng bắn.

“Không ai yêu cầu Tổng thống Zelenskiy công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga,” Tổng thống Trump viết trên Truth Social vào thứ Tư. “Nhưng nếu ông ấy muốn Crimea, tại sao họ không chiến đấu vì nó cách đây mười một năm khi nó được trao trả cho Nga mà không cần bắn một phát súng nào?”

Tuyên bố của Tổng thống Trump đã bị cộng đồng người Tatar ở Crimea, người bản địa ở Crimea, chỉ trích. Vào tháng 2 năm 2014, họ đã đụng độ với quân đội Nga bí mật ở Simferopol trong các cuộc biểu tình lớn, trong khi quân đội Ukraine bị quân đội Nga chặn lại tại các căn cứ của họ ở Crimea.

“Mejlis của người Tatar ở Crimea tuyên bố rằng cách hợp pháp duy nhất để chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine, thiết lập hòa bình công bằng và được bảo đảm trong khu vực, là giải phóng Crimea và các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm khác của Ukraine và khôi phục toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine trong phạm vi biên giới được quốc tế công nhận”, Mejlis cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Năm.

Cơ quan đại diện của người Tatar Crimea lưu vong cho biết thêm: “Bất kỳ lựa chọn nào khác đều đe dọa đến hậu quả là sự đau khổ của người dân, bao gồm cả người Tatar bản địa ở Crimea, do các quyền cơ bản của họ bị vi phạm, có thể lên đến mức thảm khốc”.

[Politico: Trump says Crimea to ‘stay with Russia’]

5. Von der Leyen hy vọng sẽ gặp Tổng thống Trump tại lễ tang của Đức Giáo Hoàng

Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen muốn nói chuyện với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bên lề lễ tang của Đức Thánh Cha Phanxicô vào thứ Bảy.

Mặc dù hiện tại không có cuộc gặp nào với Tổng thống Trump trong chương trình nghị sự, nhưng một phát ngôn viên của Ủy ban đã nói với Brussels Playbook của POLITICO rằng bất kỳ cơ hội nào để nói chuyện với các nhà lãnh đạo thế giới quan trọng đều sẽ “bị nắm bắt”.

Von der Leyen vẫn chưa có cuộc gặp nào với Tổng thống Trump kể từ khi ông trở lại Tòa Bạch Ốc vào đầu năm nay, ngay cả khi tổng thống Hoa Kỳ áp thuế lên các sản phẩm Âu Châu trong cuộc chiến thương mại toàn cầu.

Đức Thánh Cha Phanxicô, người đã qua đời vào thứ Hai, sẽ được an táng trong thánh lễ tại Quảng trường Thánh Phêrô ở Thành phố Vatican. Lễ tưởng niệm, nơi sẽ thu hút các nguyên thủ quốc gia và các quan chức cao cấp từ khắp nơi trên thế giới, là một cơ hội hiếm có cho các cuộc họp không chính thức giữa các nhà lãnh đạo quốc gia.

Hôm thứ Tư, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ có “nhiều cuộc họp” khi ở Rôma.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy trả lời các phóng viên hôm thứ Ba rằng ông muốn có cơ hội nói chuyện với Tổng thống Trump bên lề lễ tang, trong khi nhóm của tổng thống Hoa Kỳ đang đàm phán với Nga về tương lai của Ukraine.

[Politico: Von der Leyen hopes for Trump meeting at pope’s funeral]

6. Tổng thống Trump cho biết có thể gặp Tổng thống Zelenskiy tại tang lễ của Đức Thánh Cha Phanxicô ở Rôma

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết vào ngày 25 tháng 4 rằng ông có thể gặp Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tại Rôma vào ngày 26 tháng 4 trong lễ tang của Đức Thánh Cha Phanxicô.

Hai nhà lãnh đạo đã không gặp nhau trực tiếp kể từ cuộc họp căng thẳng vào tháng 2 tại Phòng Bầu dục, nơi Tổng thống Trump và Phó Tổng thống JD Vance chỉ trích Tổng thống Zelenskiy vì những gì họ gọi là sự thiếu biết ơn đối với sự ủng hộ của Mỹ trong cuộc chiến chống lại Nga của Ukraine.

Vatican sẽ sắp xếp chỗ ngồi cho các phái đoàn tại tang lễ theo thứ tự bảng chữ cái tiếng Pháp, nghĩa là Tổng thống Trump và Tổng thống Zelenskiy sẽ không ngồi gần nhau trong suốt buổi lễ.

Ngày 25 tháng 4, Tổng thống Zelenskiy cho biết việc ông có tham dự hay không vẫn chưa chắc chắn do có các cuộc họp quân sự khẩn cấp tại Kyiv, bao gồm các vấn đề chưa được giải quyết sau cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga vào ngày 24 tháng 4 khiến 12 người thiệt mạng và 87 người bị thương.

“Nếu tôi không có thời gian, Ukraine sẽ được đại diện ở mức độ phù hợp. Ngoại trưởng Andrii Sybiha và Đệ nhất phu nhân Olena Zelenska sẽ có mặt ở đó,” Tổng thống Zelenskiy nói với các phóng viên.

Sau khi Đức Giáo Hoàng qua đời, Tổng thống Zelenskiy cho biết: “Chúng tôi đau buồn cùng với những người Công Giáo và tất cả các Kitô hữu đã tìm đến Đức Thánh Cha Phanxicô để được hỗ trợ về mặt tinh thần.”

Lần gần nhất Tổng thống gặp Đức Thánh Cha Phanxicô là vào ngày 11 tháng 10 năm 2024, trong chuyến thăm chính thức tới Vatican.

Ông tặng Đức Giáo Hoàng một bức tranh sơn dầu có tựa đề Thảm sát Bucha — Câu chuyện về Marichka, ám chỉ một trong những tội ác khét tiếng nhất do quân đội Nga gây ra trong giai đoạn đầu của cuộc xâm lược.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhiều lần kêu gọi hòa bình trong suốt cuộc chiến, mặc dù một số phát biểu của ông - đặc biệt là những phát biểu coi trọng sự đau khổ của cả hai bên - đã gây ra phản ứng dữ dội ở Ukraine.

Vào ngày 15 tháng 12 năm 2024, ông gọi Nga và Ukraine là “anh em”, gây ra sự chỉ trích vì hạ thấp trách nhiệm của Nga trong cuộc chiến.

Nhận xét của Tổng thống Trump về cuộc gặp tiềm năng được đưa ra trong bối cảnh chính quyền của ông đang gia tăng áp lực để ngừng bắn trong cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine.

Đầu tuần này, ông đã cảnh báo rằng Washington có thể rút khỏi các nỗ lực hòa bình nếu không sớm đạt được tiến triển. Trong khi Kyiv đã chấp nhận lệnh ngừng bắn 30 ngày do Hoa Kỳ đề xuất được đưa ra vào tháng 3, Mạc Tư Khoa vẫn tiếp tục bác bỏ đề xuất này và tiếp tục các hoạt động tấn công của mình.

[Kyiv Independent: Possible meeting with Zelensky at Pope Francis' funeral in Rome, Trump says]

7. Nhà lãnh đạo cơ quan tình báo Ukraine thề trả thù cho cuộc tấn công của Nga vào Kyiv

Ukraine muốn trả đũa “quái vật” Nga vì vụ tấn công hỏa tiễn lớn vào Kyiv khiến ít nhất 12 người thiệt mạng và 90 người bị thương trong tuần này, giám đốc tình báo Kyrylo Budanov cho biết hôm thứ sáu.

“Cờ ở thủ đô hiện đã được hạ xuống để tang, nhưng cuộc đấu tranh vũ trang của chúng tôi vẫn tiếp tục — chúng tôi mạnh mẽ và chúng tôi sẽ bảo đảm rằng Nga sẽ phải nhận được sự trừng phạt thích đáng”, Budanov, nhà lãnh đạo Cục Tình báo Quân đội Ukraine, còn được gọi là HUR, cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Sáu.

Kyiv đang để tang, với cờ rủ khắp thủ đô. Vào sáng sớm thứ năm, Nga đã tấn công Kyiv và chín khu vực khác của Ukraine bằng hơn 150 hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa.

Cơ quan Tình trạng Khẩn cấp Nhà nước Ukraine đã kết thúc hoạt động tìm kiếm và cứu nạn tại đống đổ nát của một tòa nhà dân cư ở quận Sviatoshynskyi của Kyiv, nơi bị trúng hỏa tiễn trực tiếp, khiến nhiều người thiệt mạng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết Nga có thể đã sử dụng hỏa tiễn đạn đạo do Bắc Hàn chế tạo trong cuộc tấn công.

Ông nói thêm: “Không quốc gia nào trên thế giới nên đơn độc trước những mối đe dọa như vậy”, đồng thời kêu gọi các đồng minh gia tăng áp lực đối với Nga.

Yêu cầu này được đưa ra khi nhóm của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cố gắng làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn với Nga, trong đó có việc Ukraine từ bỏ một phần lãnh thổ của mình cho Điện Cẩm Linh. Tổng thống Trump mô tả các cuộc không kích ở Kyiv là “Không cần thiết và thời điểm rất tệ”, và yêu cầu “Vladimir” “DỪNG LẠI!”

Tổng thống Trump cũng đáp trả những lời chỉ trích rằng ông chỉ gây áp lực lên Kyiv chứ không phải Mạc Tư Khoa, buộc nước này phải nhượng lãnh thổ cho Nga và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, trong khi không đưa ra bất kỳ bảo đảm an ninh nào.

“Chúng tôi đang gây rất nhiều áp lực lên Nga và Nga biết điều đó. Nếu không, ông ấy đã không nói chuyện ngay bây giờ”, Tổng thống Trump nói với các phóng viên vào thứ năm.

Nhưng Kyiv không tin rằng Tổng thống Trump đang gây áp lực một cách bình đẳng hoặc công bằng.

Một quan chức Ukraine am hiểu về các cuộc đàm phán chia sẻ với POLITICO với điều kiện giấu tên để thảo luận về một vấn đề nhạy cảm rằng: “Ông ấy vội vã và thúc đẩy vì muốn đạt được thỏa thuận vào đúng ngày kỷ niệm 100 ngày nhậm chức”.

“Vấn đề là người Mỹ nói điều gì đó công khai và gây áp lực lên Ukraine, nhưng họ không nói trực tiếp chính xác những gì họ muốn. Họ muốn nói đến những vùng lãnh thổ nào? Họ không nói trực tiếp”, vị quan chức này nói thêm.

[Politico: Ukraine’s spy chief vows revenge for Russian strike on Kyiv]

8. Rubio, Witkoff được cho là đã bất đồng quan điểm về việc nới lỏng lệnh trừng phạt Nga; chính quyền Tổng thống Trump phủ nhận

Các quan chức chính quyền Tổng thống Trump đang tranh luận về khả năng dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 của Nga và các tài sản năng lượng khác như một phần của nỗ lực hòa bình ở Ukraine, Politico đưa tin vào ngày 23 tháng 4, trích dẫn năm nguồn tin giấu tên.

Đặc phái viên Steve Witkoff, người sẽ gặp Putin tại Mạc Tư Khoa trong cuộc họp thứ tư của họ vào ngày 25 tháng 4, được cho là đã thúc đẩy ý tưởng này. Ý tưởng này “không nhận được nhiều sự ủng hộ tại Tòa Bạch Ốc” và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã phản đối, Politico đưa tin.

Các quan chức Hoa Kỳ đã bác bỏ câu chuyện của Politico.

“Điều này hoàn toàn sai. Cả Steve Witkoff và tôi đều chưa có bất kỳ cuộc thảo luận nào về việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nga như một phần của thỏa thuận với Ukraine,” Rubio nói trên X.

Tin tức này xuất hiện trong bối cảnh Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang tìm cách làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình nhanh chóng ở Ukraine, cảnh báo rằng ông có thể từ bỏ nỗ lực này trừ khi sớm đạt được tiến triển thực chất.

Đề xuất hòa bình mới nhất của Washington được cho là bao gồm việc Hoa Kỳ công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea và phát triển hợp tác kinh tế và năng lượng chặt chẽ hơn với Nga.

Đề xuất nới lỏng lệnh trừng phạt năng lượng của Witkoff cũng bị Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgun, nhà lãnh đạo Hội đồng thống trị năng lượng Tòa Bạch Ốc và muốn thúc đẩy doanh số bán khí đốt tự nhiên hóa lỏng, gọi tắt là LNG của Hoa Kỳ, phản đối, Politico đưa tin.

Việc khởi động lại đường ống Nord Stream 2, nơi một trong những đường ống bị hư hại trong vụ nổ không rõ nguyên nhân ở Biển Baltic năm 2022, cũng sẽ yêu cầu các nước Liên Hiệp Âu Châu tiếp tục mua khí đốt của Nga.

Liên Hiệp Âu Châu đặt mục tiêu cai nghiện nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2027 để ứng phó với cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào Ukraine.

Rubio trước đây đã nói rằng Hoa Kỳ sẽ duy trì lệnh trừng phạt đối với Nga cho đến khi đạt được thỏa thuận hòa bình, nhưng cho biết việc giảm nhẹ có thể sẽ là một phần của giải pháp cuối cùng. Do đó, thỏa thuận cuối cùng sẽ phải bao gồm Liên Hiệp Âu Châu, nơi cũng đã áp dụng lệnh trừng phạt mở rộng đối với Mạc Tư Khoa, ông lưu ý.

[Kyiv Independent: Rubio, Witkoff reportedly clash over easing Russia sanctions; Trump admin denies]

9. Ngoại trưởng Nga cho biết đất nước của ông ‘sẵn sàng đạt được thỏa thuận’ về Ukraine

Nga cho biết họ vẫn để ngỏ khả năng đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Ukraine sau khi tiến hành cuộc ném bom chết người vào Kyiv. Cuộc tấn công này đã khiến Tổng thống Trump chỉ trích Nga gay gắt.

Ngoại trưởng Sergey Lavrov cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng ông đồng ý với khẳng định gần đây của Tổng thống Trump rằng có thể đạt được thỏa thuận nếu các bên trong cuộc xung đột sẵn sàng nhượng bộ.

Theo Tổng thống Trump, nhượng bộ lớn nhất của Nga là đồng ý không chiếm toàn bộ Ukraine. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng Nga không chiếm toàn bộ Ukraine không phải là thiện chí của Nga, mà là do Nga không có khả năng đó. Chỉ một vài thị trấn nhỏ ở Donbas đã mất hơn 3 năm và hơn nửa triệu quân thì nói chi đến chuyện chiếm cả nước Ukraine.

Lavrov nói trong một phần của cuộc phỏng vấn với chương trình “Face the Nation” của CBS, được công bố hôm thứ năm, rằng “Tổng thống Hoa Kỳ tin tưởng, và tôi nghĩ là đúng, rằng chúng ta đang đi đúng hướng,” “Tuyên bố của tổng thống đề cập đến một thỏa thuận và chúng tôi sẵn sàng đạt được thỏa thuận.”

Trong cuộc phỏng vấn, dự kiến sẽ được phát sóng đầy đủ vào Chúa Nhật, Lavrov cho biết vẫn còn nhiều vấn đề cần được giải quyết, mặc dù ông không đưa ra thông tin chi tiết. “Vẫn còn một số điểm cụ thể, các yếu tố của vấn đề này cần được tinh chỉnh”, ông nói

Cuộc tấn công của Nga vào Kyiv vào sáng sớm thứ năm, một trong những cuộc tấn công trên không lớn nhất vào thủ đô Ukraine trong nhiều tháng, đã giết chết ít nhất 12 người và làm bị thương hơn 70 người. Tổng thống Trump đã nhắc đến tên của Putin trong một phản ứng giận dữ.

“Tôi không hài lòng với các cuộc tấn công của Nga vào KYIV”, Tổng thống Trump viết trên Truth Social. “Không cần thiết và thời điểm rất tệ. Vladimir, DỪNG LẠI! Mỗi tuần có 5000 binh lính tử trận. Hãy HOÀN THÀNH Thỏa thuận Hòa bình!”

Tổng thống Trump có xu hướng chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nhiều hơn. Tổng thống Zelenskiy đã phản đối mạnh mẽ những lời đề nghị nước này đồng ý nhượng lại Crimea, nơi đã bị lực lượng Nga chiếm giữ vào năm 2014.

Tổng thống Trump nói với các phóng viên hôm thứ Năm rằng ông không nghĩ Nga là trở ngại cho hòa bình, và bày tỏ sự tin tưởng rằng cả Ukraine và Nga đều đang tìm cách đạt được thỏa thuận. Tổng thống Trump đã nhiều lần nói rằng Tổng thống Zelenskiy không nắm giữ các lá bài. “Chúng tôi sẽ làm tốt nhất có thể khi làm việc với Ukraine”, Tổng thống Trump nói. “Nhưng họ đã mất rất nhiều lãnh thổ”.

[Politico: Russian foreign minister says his country is ‘ready to reach a deal’ on Ukraine]

10. Shmyhal cho biết Ukraine và Hoa Kỳ sẽ bắt đầu làm việc về khu vực thương mại tự do

Ukraine và Hoa Kỳ đã đồng ý bắt đầu xây dựng khu vực thương mại tự do giữa hai nước, Thủ tướng Denys Shmyhal cho biết vào ngày 23 tháng 4 sau cuộc gặp với Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent tại Washington.

Ukraine và Hoa Kỳ đã khởi động các cuộc đàm phán ban đầu về khu vực thương mại tự do vào năm 2021. Trước đó, Shmyhal cho biết Kyiv muốn thúc đẩy thương mại song phương và một thỏa thuận với Hoa Kỳ cho phép “mọi thứ ngoại trừ các trường hợp ngoại lệ cố định”.

Thương mại của Ukraine với Hoa Kỳ đã giảm trong những năm gần đây, với chỉ 874 triệu đô la xuất khẩu và 3,4 tỷ đô la nhập khẩu từ Hoa Kỳ vào năm ngoái. Nhưng hiệu ứng lan tỏa có thể là một cuộc chiến thương mại toàn cầu cũng ảnh hưởng đến Ukraine, Oleksandra Myronenko từ Trung tâm Chiến lược Kinh tế, gọi tắt là CES tại Kyiv, nói với tờ Kyiv Independent.

Đầu tháng 4, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa của Ukraine, ngoại trừ các sản phẩm kim loại vốn đã phải chịu mức thuế 25% vào tháng 3.

Theo Shmyhal, các bên cũng thảo luận về “các khía cạnh chính trị quan trọng” của thỏa thuận khoáng sản trong tương lai đã được tranh luận từ lâu giữa Kyiv và Washington, được tái khẳng định trong một bản ghi nhớ mới được ký kết. Các chi tiết thêm về các cuộc đàm phán đang diễn ra dự kiến sẽ được công bố vào ngày 26 tháng 4.

Thủ tướng cho biết: “Chính phủ Ukraine chắc chắn ủng hộ việc ký kết thỏa thuận về quan hệ đối tác kinh tế giữa nhân dân Hoa Kỳ và Ukraine và việc thành lập Quỹ đầu tư tái thiết”.

Shmyhal cũng kêu gọi Hoa Kỳ tăng cường lệnh trừng phạt năng lượng đối với Nga do việc xâm lược Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Tờ Politico đưa tin vào ngày 23 tháng 4, trích dẫn nguồn tin giấu tên, rằng chính quyền Tổng thống Trump đang thảo luận về khả năng dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 của Nga và các tài sản năng lượng khác của Nga tại Âu Châu.

[Kyiv Independent: Ukraine, US to start working on free trade zone, Shmyhal says]

11. Ukraine, các đồng minh đang làm việc về các bảo đảm an ninh có khả năng tương tự như Điều 5 của NATO, Tổng thống Zelenskiy nói

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết vào ngày 25 tháng 4, Ukraine và các đồng minh đang nỗ lực bảo đảm an ninh nhằm “bảo vệ các nước NATO theo Điều 5”.

Các quan chức Hoa Kỳ, Anh, Đức, Pháp và Ukraine đã họp tại Luân Đôn vào ngày 23 tháng 4. Một bản sao của đề xuất hòa bình được các quan chức Ukraine và Âu Châu đưa cho Hoa Kỳ vào đầu tuần này kêu gọi một “thỏa thuận giống như Điều 5” của NATO được Hoa Kỳ hậu thuẫn

Tổng thống Zelenskiy cho biết Ukraine và các đồng minh đã thảo luận về các bảo đảm an ninh tại cuộc họp ở Luân Đôn vào ngày 23 tháng 4.

“ Đã có những đề xuất hoặc tầm nhìn của Mỹ, một nhóm ở Luân Đôn đã làm việc về vấn đề này, bao gồm các đồng nghiệp của chúng tôi từ Âu Châu và Hoa Kỳ,” Tổng thống Zelenskiy nói với các nhà báo.

Tổng thống Zelenskiy làm rõ rằng Ukraine và Âu Châu không đề xuất áp dụng Điều 5 để bảo vệ NATO, nhưng các bảo đảm an ninh phản ánh sự bảo vệ mà điều này mang lại.

“Không phải bản thân Điều 5, mà cụ thể là các lực lượng đó và sự bảo vệ mà Điều 5 dành cho các nước NATO”, ông nói.

Tổng thống Zelenskiy cho biết nếu Ukraine không nhận được sự ủng hộ để gia nhập NATO, “thì lúc này chúng tôi cần sự bảo đảm về an ninh”.

Tổng thống lưu ý, “đây là những đề xuất và phản hồi của chúng tôi đối với những đề xuất này”, chứ không phải là những bảo đảm an ninh cuối cùng.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết Ukraine có thể bị cấm gia nhập NATO như một phần của thỏa thuận hòa bình tiềm năng nhằm chấm dứt chiến tranh với Nga.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni phát biểu vào ngày 19 tháng 3, “Việc mở rộng Điều 5 của NATO sang Ukraine có vẻ là đề xuất đơn giản và hiệu quả nhất, cũng vì nó sẽ giúp ngăn chặn một sự đe dọa tiềm tàng”.

Bà nói: “Nếu Nga không có kế hoạch xâm lược các nước láng giềng một lần nữa thì không rõ tại sao họ lại không chấp nhận các bảo đảm an ninh chỉ mang tính phòng thủ”.

[Kyiv Independent: Ukraine, allies working on security guarantees potentially similar to NATO Article 5, Zelensky says]

12. Tổ chức Tổng thống Trump đang bán mũ 2028

Cửa hàng trực tuyến của Trump Organization hiện đang bán sản phẩm “Tổng thống Trump 2028”, dấu hiệu mới nhất — dù có vẻ phù phiếm — cho thấy tổng thống muốn tranh cử nhiệm kỳ thứ ba.

Eric Trump, con trai của Tổng thống Trump, đã đăng một bức ảnh trên Instagram story của mình đội chiếc mũ “Tổng thống Trump 2028”, được bán với giá 50 đô la. Trong một bài đăng trên mạng xã hội, hoạt động chính trị của Tổng thống Trump cũng quảng cáo chiếc mũ này.

Việc tranh cử nhiệm kỳ thứ ba tại Tòa Bạch Ốc sẽ vi phạm Tu chính án thứ 22 của Hiến pháp, trong đó nêu rõ “không ai được bầu vào chức vụ Tổng thống quá hai lần”.

Điều đó không ngăn cản những nhân vật nổi tiếng của MAGA nói rằng tổng thống nên thử tái tranh cử. Người dẫn chương trình podcast của MAGA, Steve Bannon, đã nói trong bài phát biểu vào tháng 12 rằng “Có lẽ chúng ta sẽ làm lại vào năm 28?”

Vào tháng 3, khi được Kristen Welker của NBC hỏi, Tổng thống Trump đã từ chối loại trừ khả năng tái tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, nói rằng “có nhiều phương pháp” để làm như vậy.

“ Bạn biết đấy, chúng tôi rất được ưa chuộng,” Tổng thống Trump nói vào thời điểm đó. “Và bạn biết đấy, rất nhiều người muốn tôi làm điều đó. Nhưng, ý tôi là, về cơ bản tôi nói với họ, chúng tôi còn một chặng đường dài phải đi, bạn biết đấy, vẫn còn rất sớm trong chính quyền.”

Trên trang web Trump Store, mô tả về chiếc mũ cho người mua biết họ có thể “nói lên tuyên bố” bằng cách đội chiếc mũ, đây là một thay đổi so với phiên bản trước đó. Chiếc áo sơ mi — được Eric Trump quảng cáo trên X vài giờ sau chiếc mũ — có dòng chữ “Tổng thống Trump 2028”, một lời kêu gọi công khai hơn nhằm tạo ra một ngoại lệ để Tổng thống Trump tái tranh cử.

Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Trump đưa ra ý tưởng này. Trong bài phát biểu vào tháng 5 năm 2024 trước Hiệp hội Súng trường Quốc gia trước chiến thắng vào tháng 11, ông đã chỉ ra bốn chiến thắng trong cuộc bầu cử của Tổng thống Franklin D. Roosevelt, diễn ra trước khi Tu chính án thứ 22 được phê chuẩn vào những năm 1950.

“Bạn biết đấy, Franklin D. Roosevelt, 16 năm — gần 16 năm — ông ấy đã có bốn nhiệm kỳ. Tôi không biết, chúng ta sẽ được coi là ba nhiệm kỳ? Hay hai nhiệm kỳ?” Tổng thống Trump nói lúc đó.

Tuy nhiên, có những lúc ông đã bác bỏ ý tưởng này. Ông nói với tạp chí Time vào tháng 4 năm 2024 rằng ông không muốn ra tranh cử nữa.

“Tôi sẽ không ủng hộ điều đó chút nào. Tôi dự định sẽ phục vụ bốn năm và làm tốt công việc của mình,” ông nói với Time.

[Politico: Trump Organization is selling 2028 hats]