Chương 18

HOÀN THIỆN

“Vậy anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện.” (Mt 5, 48)

1. Thường cố gắng tu sửa để nên hoàn thiện, thì là người hoàn thiện. (Thánh Bernardus)

Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb.

(Trích dịch từ tiếng Hoa trong "Cách ngôn thần học tu đức"

---------

http://www.vietcatholic.net

https://www.facebook.com/jmtaiby

http://www.nhantai.info

 

72. NHẠO NGƯỜI SAY BÍ TỈ

Có một người rất thích uống rượu, hơn nữa dù uống nhiều hay uống ít thì cũng đều say bí tỉ, bà vợ rất giận dữ.

Một lần nọ, ông ta lại đòi vợ đưa rượu ra uống, vợ bèn lấy nước ngâm sợi gai đổ trong bình rượu đưa cho ông ta uống, ông ta uống một lúc, rồi lại lắc tay rung đùi loạn lên.

Bà vợ chửi:

- “Uống nước ngâm sợi gai mà cũng say bí tỉ à?”

Ông ta cười lớn nói:

- “Thảo nào hôm nay ta uống cái gì mà cũng không say nổi?”

(Tiếu Đắc Hảo)

Suy tư 72:

Có người nghiện rượu nhưng khi không có rượu thì hít mùi dầu hôi (dầu lửa) cho đỡ nghiện; có người nghiện rượu dù không có uống rượu thì giọng nói vẫn cứ lè nhè như người say rượu, bởi vì rượu đã thấm sâu vào lục phủ ngũ tạng của họ rồi nên mới như vậy…

Một khi Lời Chúa đã khắc sâu trong tâm khảm của người Ki-tô hữu, thì ngôn hành của họ nhất nhất làm cho người khác mát lòng hả dạ, vì lời nói của họ đầy an ủi và hành động của họ đầy tinh thần phục vụ yêu thương.

Không ai thích người nghiện rượu, kể cả vợ con của họ, nhưng người Ki-tô hữu thì ai cũng thích, bởi vì họ biết dùng Lời Chúa đã khắc sâu trong lòng, đi đến và giúp đỡ những người đang nghiện rượu của chất men làm hại thân xác và tâm hồn của họ, và làm cho họ biết nhận ra có một thứ nên nghiện để được say mến hạnh phúc, đó chính là nghiện Lời Chúa.

Ai yêu thích nghe Lời Chúa thì đó là dấu hiệu của người được cứu rỗi, ai thực hành Lời Chúa thì người đó đích thực là môn đệ của Đức Chúa Giê-su, thật hạnh phúc dường nào cho người nào trở thành môn đệ của Ngài…

Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb.

(Dịch từ tiếng Hoa và viết suy tư)

---------

http://www.vietcatholic.net

https://www.facebook.com/jmtaiby

http://www.nhantai.info

 

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Mát-thêu.

Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng: “Không ai có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi Tiền Của được.

“Vì vậy Thầy bảo cho anh em biết : đừng lo lắng cho mạng sống: lấy gì mà ăn; cũng đừng lo lắng cho thân thể : lấy gì mà mặc. Mạng sống chẳng trọng hơn của ăn, và thân thể chẳng trọng hơn áo mặc sao? Hãy xem chim trời : chúng không gieo, không gặt, không thu tích vào kho; thế mà Cha anh em trên trời vẫn nuôi chúng. Anh em lại chẳng quý giá hơn chúng sao? Hỏi có ai trong anh em, nhờ lo lắng, mà kéo dài đời mình thêm được dù chỉ một gang tay? Còn về áo mặc cũng thế, lo lắng làm gì? Hãy ngắm xem hoa huệ ngoài đồng mọc lên thế nào: chúng không làm lụng, không kéo sợi; thế mà, Thầy bảo cho anh em biết: ngay cả vua Sa-lô-môn, dù vinh hoa tột bậc, cũng không mặc đẹp bằng một bông hoa ấy. Vậy nếu hoa cỏ ngoài đồng, nay còn, mai đã quẳng vào lò, mà Thiên Chúa còn mặc đẹp cho như thế, thì huống hồ là anh em, ôi những kẻ kém lòng tin! Vì thế, anh em đừng lo lắng tự hỏi: ta sẽ ăn gì, uống gì, hay mặc gì đây? Tất cả những thứ đó, dân ngoại vẫn tìm kiếm. Cha anh em trên trời thừa biết anh em cần tất cả những thứ đó. Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho. Vậy, anh em đừng lo lắng về ngày mai: ngày mai, cứ để ngày mai lo. Ngày nào có cái khổ của ngày ấy.

 

MÌNH MÁU CHÚA: ĂN NGƯỜI – CHO NGƯỜI ĂN

Mừng lễ Mình Máu Thánh Chúa năm nay trong bối cảnh thế giới đầy máu đổ từ Ukraine đến Israel, Iran…

Nước trần gian nhiều khi chủ trương giết người khác để mình được sống. Ngược lại, Nước Thiên Chúa thì chính Chúa Giêsu đã chịu chết, đã đổ máu mình để người khác được sống. Thế gian lăm le ăn thịt người. Còn Chúa Giêsu lại sẵn lòng để người ta ăn chính Thịt Máu Ngài.

1. Ăn người. Tại sao thế giới chiến tranh, xã hội tranh giành? Vì ai cũng muốn “ăn người”, ăn trên đầu trên cổ người khác. Xã hội Việt Nam đang sản sinh hàng ngàn tấn hàng giả từ thực phẩm bánh kẹo đến đường sữa, thuốc chữa bệnh. Tại sao? Vì người ta muốn ăn tiền, muốn biến người khác thành miếng mồi béo bở cho mình. Đó là lối sống của nước trần: giết người khác để mình sống.

2. Cho người ăn. Chúa Giêsu không dạy ăn người, mà bảo: “Chính anh em hãy cho họ ăn.” Chúa dạy hãy cho đi, hãy chăm lo cho người ta ăn. Không chỉ là bánh cá, Chúa còn trao chính Thịt Máu Ngài làm thần lương cho nhân loại như Thánh Phaolô thuật lại trong bài đọc 2. Chúa không cho người khác ăn đồ giả, mà cho ăn tình yêu thật là chính Ngài, để họ được sống đời đời. Đó là lối sống của nước Chúa – một thế giới không còn ai ăn ai, mà ai nấy đều biết chia nhau tấm bánh, cùng uống một chén yêu thương.

Thế nên, mừng lễ Mình Máu Thánh Chúa không chỉ là rước lễ sốt sắng, mà là sống Thánh Thể mỗi ngày: đừng ăn người – hãy cho người ăn. Đừng chỉ tìm lợi riêng – hãy bẻ mình ra cho người khác sống. Sống như thế thì Thánh Thể không chỉ nằm trên bàn thờ, mà hiện diện giữa đời sống hàng ngày. Lối sống Thánh Thể sẽ tạo nên một nhân loại không còn ăn thịt nhau, nhưng quảng đại yêu thương cho nhau ăn, và cùng nhau ăn Mình Máu Chúa Kitô, để tất cả sống hạnh phúc, sống đời đời. Amen.

 

LỄ MÌNH MÁU THÁNH ĐỨC CHÚA KI-TÔ

Tin mừng: Lc 9, 11b-17.

“Mọi người đều ăn, và được no nê”.

Bạn thân mến,

Hôm nay Giáo Hội long trọng mừng lễ kính Mình và Máu Thánh của Đức Chúa Giê-su, đây là một sự tôn vinh chúc tụng ngợi khen và cám tạ hồng ân mà Thiên Chúa đã ban cho nhân loại chúng ta, để khi chúng ta ăn và uống Máu Thịt Thánh này thì được sự sống đời đời. Trong tâm tình cảm tạ sâu sắc hồng ân này, tôi xin chia sẻ với bạn mấy điểm sau đây:

1. Lao động là cơm bánh nuôi thân xác.

Khoa học ngày càng phát triển, con người ngày càng hưởng thụ, và khi thân xác được no nê đầy đủ thì linh hồn lại thiếu thốn, đó là “quy luật” của xã hội thời hiện đại. Con người ta sống ở đời không ăn không uống thì thân xác chết dần mòn, do đó mà mọi người cần phải nổ lực làm việc để có cơm bánh nuôi sống thân mình và gia đình. Khoa học càng phát triển thì con người càng khó tìm việc làm cho mình, bởi vì khoa học đã thay thế rất nhiều công việc trong các lãnh vực, tuy nhiên lao động vẫn là nhân tố chính để khoa học tiến bộ.

Mồ hôi đổ xuống trên ruộng đồng của bác nông phu để những mảnh đất trở thành hạt lúa thơm ngon nuôi sống con người; mồ hôi đổ xuống trên những nhà máy của các anh chị công nhân đã làm cho khoa học trở nên cơm bánh nuôi sống mọi người; mồ hôi đổ xuống trên bục giảng với hơi thở bay màu bụi phấn của các thầy cô giáo, được biến thành cơm bánh nuôi sống họ và gia đình...

Lao động là để có cơm ăn áo mặc, lao động là để có của cải giúp người nghèo khó đó là ý muốn của Thiên Chúa khi Ngài nói với nguyên tổ chúng ta: “Hãy cai quản vũ trụ...” Đó cũng là điều mà Thánh Phao-lô tông đồ đã dạy: “Ai không làm thì đừng ăn”.

2. Hy sinh tận hiến làm nên Thánh Thể

Trước khi lìa thế gian để về ngự bên hữu Thiên Chúa, Đức Chúa Giê-su đã làm một cử chỉ yêu thương đầy khiêm tốn là rửa chân cho các môn đệ của mình, hành vi khiêm tốn này lột tả được tất cả yêu thương và hy sinh của Ngài với việc làm tiếp theo sau là lập bí tích Thánh Thể.

Bí tích Thánh Thể là bí tích Yêu Thương, là bí tích của hy sinh và tận hiến: Hy sinh thân xác mình làm giá cứu chuộc tội nhân là nhân loại chúng ta, tận hiến cho Đức Chúa Cha với tất cả sự phục tùng tín thác, để thân xác hy sinh ấy trở nên tấm bánh thiêng liêng nuôi sống linh hồn người tín hữu khi Đức Chúa Giê-su nói: “Tôi là bánh hằng sống từ trời xuống. Ai ăn bánh này, sẽ được sống muôn đời. Và bánh tôi sẽ ban tặng, chính là thịt tôi đây, để cho thế gian được sống” (Ga 6, 51). Và thật rõ ràng khi Đức Chúa Giê-su dạy các môn đệ: hãy yêu thương nhau như Ngài đã yêu thương các ông.

Yêu thương nhau tức là hy sinh và tận hiến cho nhau, mà cao đỉnh của tình yêu hy sinh tận hiến chính là chết cho người mình yêu, cũng có nghĩa là trở nên tấm bánh cho người yêu hưởng dùng, đó chính là ý nghĩa đích thực của ngày lễ Mình Máu Thánh Đức Chúa Giê-su hôm nay.

Bạn thân mến,

Mỗi lần chúng ta đi tham dự thánh lễ là chúng ta phải có tâm tình xác tín rằng: bánh miến và rượu nho trên bàn thờ ấy, cũng có những công lao vất vả mồ hôi của chúng ta góp vào, với tất cả những tâm tình hy sinh và yêu mến, nó sẽ trở nên Máu Thịt của Đức Chúa Giê-su Ki-tô nuôi sống linh hồn và thân xác của chúng ta ở trần gian này. Do đó mà mỗi người trong chúng ta phải hết sức kính trọng, yêu mến và khiêm cung khi lãnh nhận Mình và Máu Thánh của Đức Chúa Giê-su nơi tay của linh mục trao ban.

Trong tâm tình ngày lễ hôm nay, tôi xin bạn hai điều:

- Với sản phẩm thành quả của lao động mà chúng ta đã làm ra, trước hết là để nuôi sống bản thân và gia đình, sau là xin anh chị em thay mặt Đức Chúa Giê-su vươn cánh tay nối dài của Ngài nơi chúng ta đến với những người nghèo khổ, đến các viện mồ côi, viện dưỡng lão.v.v.v... để giúp đỡ họ.

- Mỗi lần đi đến nhà thờ tham dự thánh lễ, xin anh chị em ý thức rằng: mình đang về nhà Cha để cùng với các anh chị em tín hữu khác tham dự tiệc Nước Trời, do đó tôi xin anh chị em đem theo mình nụ cười tươi vui, cái bắt tay thân thiện và lời hỏi thăm quan tâm nồng nhiệt đến với mọi người mà chúng ta gặp trên đường đi, hoặc là tại nhà thờ nơi mà chúng ta đang tham dự thánh lễ...

Xin Thiên Chúa chúc lành cho tất cả chúng ta.

Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb.

------------

http://www.vietcatholic.net

https://www.facebook.com/jmtaiby

http://www.nhantai.info

 

Theo VaticanNews, Đức Giáo Hoàng Leo XIV cảnh cáo rằng trí khôn nhân tạo đặt ra những câu hỏi cấp bách, không bao giờ được quên phẩm giá con người và không được can thiệp vào sự phát triển nhân bản và thần kinh của thanh thiếu niên và trẻ em.

Ngài đã đưa ra nhận xét trên trong thông điệp của mình gửi đến Hội nghị thường niên lần thứ hai tại Rome về Trí tuệ nhân tạo được công bố vào thứ Sáu.

Hội nghị diễn ra tại Điện Tông tòa, "một dấu hiệu rõ ràng cho thấy mong muốn của Giáo hội trong việc tham gia vào các cuộc thảo luận này, những cuộc thảo luận ảnh hưởng trực tiếp đến hiện tại và tương lai của gia đình nhân loại chúng ta".

Hội nghị này quy tụ các giám đốc điều hành cấp cao từ các công ty AI hàng đầu, cũng như các doanh nghiệp lớn triển khai AI, với các nhà hoạch định chính sách, học giả, nhà đạo đức học và luật sư để xem xét toàn diện những thách thức mà đạo đức và quản trị AI phải đối mặt.

Sự xuất hiện của AI tạo ra đánh dấu một thời điểm quan trọng trong quá trình tiến hóa của các định chế nhân bản. Các hệ thống AI hiện đưa ra (hoặc hỗ trợ) các quyết định liên quan đến hầu hết mọi lĩnh vực của đời sống công và tư, từ chăm sóc sức khỏe và giáo dục đến tài chính, luật pháp và quốc phòng. Tuy nhiên, việc đảm bảo sự liên kết của các công nghệ AI với các giá trị cơ bản của con người đặt ra những thách thức độc đáo về đạo đức và quản trị đối với doanh nghiệp và xã hội.

Hội nghị đưa vào cuộc thảo luận của mình Bản ghi chú về Đạo đức AI của Vatican vào tháng 1 năm 2025, Antiqua et Nova, trong đó ghi nhận "có sự đồng thuận rộng rãi rằng AI đánh dấu một giai đoạn mới và quan trọng trong sự tham gia của nhân loại vào công nghệ" nhưng khi "AI tiến triển nhanh chóng hướng tới những thành tựu lớn hơn, điều cực kỳ quan trọng là phải xem xét các hàm ý về nhân học và đạo đức của nó". Đồng thời, Hội nghị xem xét các vấn đề này trong bối cảnh ngày càng có sự đồng thuận rằng tốc độ và phạm vi hoàn cầu của đổi mới AI tạo ra những thách thức đáng kể cho bất cứ loại quy định nào.

Trong số các vấn đề được giải quyết trong hội nghị kéo dài hai ngày này là:

• Những thách thức và cơ hội mà các chủ tịch và giám đốc phải đối diện trong các mô hình quản trị doanh nghiệp và tạo ra sự giám sát hiệu quả cho các hội đồng quản trị phát triển hoặc sử dụng công nghệ AI;

• Những thách thức về đạo đức và kinh doanh mà các công ty phát triển và triển khai AI phải đối diện; và

• Những thách thức về kinh doanh và công nghệ của AI, bao gồm sự phát triển hoàn cầu mở rộng của AI và việc sử dụng AI trong mọi ngành công nghiệp.

Thông Điệp Của Đức Giáo Hoàng Lê-Ô Xiv Gửi Đến Những Người Tham Gia Hội Nghị Thường Niên Lần Thứ Hai Về Trí Tuệ Nhân Tạo, Đạo Đức Và Quản Trị Doanh Nghiệp

Nhân Hội nghị thường niên lần thứ hai về Trí tuệ nhân tạo tại Rome, tôi xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến những người tham dự. Sự hiện diện của các bạn chứng tỏ nhu cầu cấp thiết phải suy gẫm nghiêm túc và thảo luận liên tục về chiều kích đạo đức vốn có của AI, cũng như việc quản lý có trách nhiệm của AI. Về vấn đề này, tôi rất vui mừng khi ngày thứ hai của Hội nghị sẽ diễn ra tại Điện Tông tòa, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy mong muốn của Giáo hội trong việc tham gia vào các cuộc thảo luận này, những cuộc thảo luận có ảnh hưởng trực tiếp đến hiện tại và tương lai của gia đình nhân loại chúng ta.

Cùng với tiềm năng phi thường của nó trong việc mang lại lợi ích cho gia đình nhân loại, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra những câu hỏi sâu sắc hơn về việc sử dụng đúng đắn công nghệ như vậy để tạo ra một xã hội hoàn cầu công bằng và nhân bản hơn. Theo nghĩa này, mặc dù chắc chắn là một sản phẩm đặc biệt của thiên tài con người, AI "trên hết là một công cụ" (Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Diễn văn tại Phiên họp G7 về Trí tuệ nhân tạo, ngày 14 tháng 6 năm 2024). Theo định nghĩa, các công cụ này nhắc tới trí thông minh của con người đã tạo ra chúng và rút ra phần lớn sức mạnh đạo đức của chúng từ ý định của những cá nhân sử dụng chúng. Trong một số trường hợp, AI đã được sử dụng theo những cách tích cực và thực sự cao cả trong việc thúc đẩy sự bình đẳng hơn, nhưng cũng có khả thể sử dụng sai mục đích để đạt được lợi ích ích kỷ gây tổn hại đến người khác, hoặc tệ hơn gây ra xung đột và xâm lược.

Về phần mình, Giáo hội muốn đóng góp vào một cuộc thảo luận thanh thản và có hiểu biết về những câu hỏi cấp bách này bằng cách nhấn mạnh trên hết là cần phải cân nhắc những hậu quả của AI theo quan điểm "phát triển toàn diện của con người và xã hội con người" (Ghi chú Antiqua et Nova, 6). Điều này đòi hỏi phải tính đến phúc lợi của con người không chỉ về mặt vật chất mà còn về mặt trí thức và tinh thần; nghĩa là bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người và tôn trọng sự giàu có và đa dạng về văn hóa và tinh thần của các dân tộc trên thế giới. Cuối cùng, lợi ích hoặc rủi ro của AI phải được đánh giá chính xác theo tiêu chuẩn đạo đức cao hơn này.

Đáng buồn thay, như cố Giáo hoàng Phanxicô đã chỉ ra, xã hội của chúng ta ngày nay đang trải qua một "sự mất mát nhất định, hoặc ít nhất là sự lu mờ, trong ý thức về bản chất của con người", và điều này đến lượt nó thách thức tất cả chúng ta phải suy gẫm sâu sắc hơn về bản chất thực sự và tính độc đáo của phẩm giá con người chung của chúng ta (Bài phát biểu tại Phiên họp G7 về Trí tuệ nhân tạo, ngày 14 tháng 6 năm 2024). AI, đặc biệt là AI tạo sinh [generative AI], đã mở ra những chân trời mới ở nhiều cấp độ khác nhau, bao gồm cả việc tăng cường nghiên cứu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và khám phá khoa học, nhưng cũng đặt ra những câu hỏi đáng lo ngại về những hậu quả có thể xảy ra đối với sự cởi mở của nhân loại đối với chân lý và vẻ đẹp, đối với khả năng đặc biệt của chúng ta trong việc nắm bắt và chế biến [process] thực tại. Việc thừa nhận và tôn trọng những gì đặc trưng riêng biệt của con người là điều cần thiết để thảo luận về bất cứ khuôn khổ đạo đức đầy đủ nào cho việc quản lý AI.

Tôi chắc chắn rằng tất cả chúng ta đều quan tâm đến trẻ em và thanh thiếu niên, cũng như những hậu quả có thể xảy ra khi sử dụng AI đối với sự phát triển trí tuệ và thần kinh của các em. Chúng ta cần giúp đỡ chứ không phải cản trở thanh thiếu niên trong hành trình hướng tới sự trưởng thành và trách nhiệm thực sự. Các em là hy vọng của chúng ta cho tương lai, và phúc lợi của xã hội phụ thuộc vào việc các em được trao khả năng phát triển những năng khiếu và năng lực do Thiên Chúa ban tặng, cũng như đáp ứng nhu cầu của thời đại và nhu cầu của người khác bằng tinh thần tự do và đại lượng. Chưa có thế hệ nào có thể tiếp cận nhanh chóng lượng thông tin hiện có thông qua AI như vậy. Nhưng một lần nữa, việc tiếp cận dữ liệu — dù rộng lớn đến đâu — không được nhầm lẫn với trí thông minh, điều này nhất thiết "bao gồm sự cởi mở của con người đối với những câu hỏi cuối cùng của cuộc sống và phản ảnh định hướng hướng tới Chân lý và Thiện hảo" (Antiqua et Nova, số 29). Cuối cùng, trí tuệ đích thực liên quan nhiều hơn đến việc nhận ra ý nghĩa thực sự của cuộc sống, hơn là tính khả dụng của dữ liệu.

Theo quan điểm này, các bạn thân mến, tôi bày tỏ hy vọng rằng các cuộc thảo luận của các bạn cũng sẽ xem xét AI trong bối cảnh học nghề liên thế hệ cần thiết sẽ cho phép những người trẻ tuổi tích hợp chân lý vào đời sống đạo đức và tinh thần của họ, do đó thông tri cho các quyết định chín chắn của họ và mở ra con đường hướng tới một thế giới liên đới và hợp nhất hơn (xem ibid., 28). Nhiệm vụ được giao cho các bạn không dễ dàng, nhưng đó là một nhiệm vụ có tầm quan trọng sống còn. Khi cảm ơn các bạn vì những nỗ lực của các bạn hiện tại và trong tương lai, tôi chân thành cầu xin những phước lành thần thiêng khôn ngoan, niềm vui và hòa bình xuống trên các bạn và gia đình các bạn.

Từ Điện Vatican, ngày 17 tháng 6 năm 2025

LEO PP. XIV

 

Tạp chí Aleteia, xuất bản ngày 19/06/25, cho hay: Đức Giáo Hoàng Leo XIV nói với một phóng viên của hãng tin Ý RAI, sau khi đến thăm Đài phát thanh Vatican “Chúng ta hãy cùng nhau tìm kiếm giải pháp” cho hòa bình.

“Chúng ta hãy cùng nhau tìm kiếm giải pháp; có rất nhiều người vô tội đang phải chết”, Đức Giáo Hoàng Leo XIV nói trong một cuộc phỏng vấn ngắn với Rai, đài truyền hình công cộng của Ý. Cuộc trao đổi diễn ra vào cuối buổi sáng ngày 19 tháng 6 năm 2025, sau chuyến thăm của Đức Giáo Hoàng đến vùng đất biệt lập Santa Maria di Galeria, phía bắc Rome.

Cuộc phỏng vấn này, kéo dài chưa đầy hai phút và được phát sóng trên bản tin, là cuộc phỏng vấn đầu tiên của Đức Giáo Hoàng kể từ khi được bầu vào ngày 8 tháng 5 năm 2025.

“Tôi muốn nhắc lại lời kêu gọi hòa bình của tôi”

Được một nhóm các nhà báo chờ đợi tại lối ra của khu vực Vatican, Đức Giáo Hoàng đã được hỏi về tình hình địa chính trị hoàn cầu, điều mà ngài tự phát mô tả là “thực sự đáng lo ngại”.

“Tôi cố gắng theo dõi những gì đang xảy ra ở rất nhiều nơi trên thế giới”, ngài nói, đặc biệt là Trung Đông, đồng thời nhấn mạnh rằng các vấn đề “không chỉ giới hạn ở khu vực đó”.

Đức Giáo Hoàng nhắc lại “lời kêu gọi hòa bình” của ngài, thúc giục “mọi nỗ lực để tránh sử dụng vũ khí” và khuyến khích sử dụng “các công cụ ngoại giao”.

“Chúng ta hãy cùng nhau tìm kiếm giải pháp; có rất nhiều người vô tội đang phải chết”, ngài nhấn mạnh.

Đài phát thanh Vatican và năng lượng mặt trời

Đức Giáo Hoàng Leo XIV cũng cho biết chuyến đi của ngài đến vùng ngoại ô Rome là “một cơ hội tuyệt vời để ra khỏi thành phố một chút” vào ngày lễ của Vatican này — Lễ Mình Máu Thánh Chúa Kitô.

Khi người phỏng vấn yêu cầu ngài xác nhận báo cáo rằng ngài đã nghe Đài phát thanh Vatican trên sóng ngắn khi còn là một nhà truyền giáo ở Peru, ngài thừa nhận rằng điều đó là đúng. Tuy nhiên, ngài nói thêm, Đài phát thanh Vatican cũng đã đồng hành cùng ngài trong những chuyến đi vòng quanh thế giới với tư cách là bề trên của Dòng thánh Augustinô. Ngài mô tả nó gần như một cách hoài niệm như "một dịch vụ quan trọng" luôn cung cấp cho ngài cả tin tức lẫn những thông điệp đẹp đẽ.

Đức Giáo Hoàng đã đề cập đến dự án nhà máy điện quang hiện đang được phát triển trên vùng đất rộng gần 1050 mẫu Anh này thuộc về Vatican, nhiều lần nhắc đến sự nhấn mạnh của Đức Giáo Hoàng Phanxicô về trách nhiệm sinh thái. Ngài giải thích rằng Tòa thánh vẫn phải đạt được thỏa thuận với chính phủ Ý, nhưng cho biết dự án này, sẽ cung cấp điện cho đài phát thanh và toàn bộ lãnh thổ Vatican, có thể là "một ví dụ rất quan trọng" về cam kết của Giáo hội đối với môi trường, nhắc lại tính cấp thiết của biến đổi khí hậu.

 

Daniel Esparza, trên Aleteia xuất bản ngày 20/06/25, cho hay: Một cuốn Phim sẽ được phát hành lúc 5:00 chiều theo giờ Rome trên các nền tảng truyền thông của Vatican bằng tiếng Tây Ban Nha, tiếng Anh và tiếng Ý, bao gồm kênh YouTube Vatican News.

Vào ngày 20 tháng 6 năm 2025, phương tiện truyền thông của Vatican sẽ phát hành một bộ phim tài liệu mới có tựa đề León de Perú, nêu bật những năm tháng truyền giáo của Đức Giáo Hoàng Leo XIV — trước đây là Robert Francis Prevost — tại Peru. Ra mắt chỉ hơn sáu tuần sau khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của ngài, bộ phim cung cấp cái nhìn sâu sắc kịp thời về hành trình mục vụ và xã hội đã định hình nên vị giáo hoàng tương lai.

Bộ phim tài liệu theo dấu chân của Đức Cha Prevost qua nhiều thành phố của Peru, bao gồm Chulucanas, Trujillo, Lima, Callao và Chiclayo. ĐC Prevost tham gia sứ mệnh của Dòng Augustinô tại Peru vào năm 1985, ba năm sau khi thụ phong. Ngài đã trở lại Illinois trong một năm vào năm 1987, và sau đó trở lại Peru vào năm 1988. Ngài đã lãnh đạo chủng viện Augustinô tại đó và vào năm 2014, được bổ nhiệm làm giám quản tông tòa của Chiclayo. Ngài tiếp tục phục vụ với tư cách là một giám mục Peru cho đến khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô gọi ngài đến Vatican vào đầu năm 2023.

Người xem sẽ được nghe từ nhiều nhân chứng kể lại sự tham gia sâu sắc của ngài vào đời sống cộng đồng và cam kết lâu dài của ngài đối với những người mà ngài phục vụ. Lời chứng của họ, được đan xen vào bộ phim, vẽ nên bức chân dung sống động về một con người được đánh dấu bằng lòng trắc ẩn, sự khiêm nhường và ý thức truyền giáo không mệt mỏi.

Được sản xuất bởi Ban biên tập của Bộ Truyền thông Vatican, León de Perú là sự hợp tác giữa các nhà báo Salvatore Cernuzio, Felipe Herrera-Espaliat và Jaime Vizcaíno Haro.

Bộ phim sẽ được phát hành lúc 5:00 chiều theo giờ Rome trên các nền tảng truyền thông của Vatican bằng tiếng Tây Ban Nha, tiếng Anh và tiếng Ý, bao gồm cả kênh YouTube của Vatican News.

Một buổi chiếu trước sẽ diễn ra lúc 4:00 chiều tại Vatican Filmoteca dành cho các nhà báo được công nhận, cung cấp cái nhìn đầu tiên về câu chuyện của bộ phim tài liệu và cách miêu tả những năm tháng đào tạo của Đức Giáo Hoàng Leo XIV.

Việc Vatican chuyển sang sản xuất bộ phim tài liệu này ngay từ đầu triều đại của Đức Giáo Hoàng Leo cho thấy mong muốn đào sâu hiểu biết của công chúng về nguồn gốc của ngài — không chỉ với tư cách là một nhà lãnh đạo Giáo hội mà còn là một người phục vụ người dân. Vào thời điểm Giáo hội được kêu gọi đổi mới sự gần gũi của mình với những người bị thiệt thòi và bị lãng quên, León de Perú nhắc nhở khán giả về sức mạnh biến đổi của sứ mệnh được sống một cách chân thực.

 

Daniel Esparza, trên tạp chí Aleteia xuất bản ngày 20/06/25, nhận định rằng: Những thách thức này không thể chỉ được giải quyết bởi các nhà khoa học: "Cần có một liên minh hoàn cầu gồm các bên liên quan... để bảo vệ quyền tìm kiếm và nói lên chân lý khoa học."

Trong một tuyên bố mới được công bố, Viện Hàn lâm Khoa học Giáo hoàng (PAS) đã gióng lên hồi chuông cảnh cáo về cái điều họ gọi là "cuộc tấn công có cấu trúc" vào khoa học và sự thật trên toàn thế giới. Được công bố vào ngày 16 tháng 6 từ Thành phố Vatican, tài liệu này cảnh cáo về những nỗ lực ngày càng gia tăng nhằm đàn áp, bóp méo hoặc chính trị hóa kiến thức khoa học — những mối đe dọa vượt qua biên giới quốc gia và hệ thống chính trị.

Tuyên bố có tựa đề Bảo vệ Tự do Khoa học và Ngăn chặn Sự bóp méo Sự thật Khoa học, lên án một mô hình can thiệp chính trị, thông tin sai lệch và sự ngờ vực của công chúng gây nguy hiểm cho mọi thứ, từ ứng phó với đại dịch đến giảm thiểu biến đổi khí hậu.

"Đây không chỉ là một cuộc khủng hoảng truyền thông — mà là một cuộc tấn công có cấu trúc vào các giá trị và định chế vốn biến khoa học thành trụ cột của sự tiến bộ của con người", các tác giả viết.

Những người ký tên bao gồm Hồng Y Peter Turkson và những người đoạt giải Nobel như Steven Chu và Frances H. Arnold. Họ chỉ trích các chính phủ làm im lặng các nhà khoa học, các nền tảng truyền thông xã hội khuếch đại sự sai trái và các hệ thống kinh tế ưu tiên lợi nhuận hơn lợi ích công cộng.

"Các nhà khoa học bị quấy rối, bị gạt ra ngoài lề hoặc bị đe dọa bản thân vì công việc của họ", tuyên bố lưu ý.

Trong số các nguyên nhân gốc rễ, PAS xác định sáu lực lượng có mối liên hệ với nhau: (1) sử dụng sai dữ liệu chính trị, (2) phân cực ý thức hệ, (3) doanh nghiệp nắm giữ nghiên cứu, (4) thông tin sai lệch kỹ thuật số, (5) thiếu hiểu biết khoa học và (6) kiểm duyệt của nhà nước.

Theo lập luận của PAS, những lực lượng này đang làm xói mòn khả năng phân biệt sự thật với ý thức hệ của công chúng.

Phản hồi

Để phản hồi, Viện Hàn lâm phác thảo lời kêu gọi hành động hoàn cầu. Viện kêu gọi các chính phủ bảo vệ tính độc lập của nghiên cứu, các nhà khoa học tương tác với công chúng và các công ty truyền thông hạn chế thông tin sai lệch.

Các nhà lãnh đạo tôn giáo cũng được kêu gọi kết nối đức tin và lý trí, khẳng định di sản của Giáo hội là hỗ trợ khoa học "như một lực lượng vì điều tốt đẹp".

Các dịnh chế giáo dục được yêu cầu làm nhiều hơn là giảng dạy sự thật — họ phải thúc đẩy tư duy phản biện, sự tò mò và trách nhiệm đạo đức.

Tuyên bố nhấn mạnh rằng "Tự do khoa học và bảo vệ sự thật khoa học là điều cần thiết cho sự phát triển của con người".

PAS cảnh cáo rằng các nhà khoa học không thể tự mình giải quyết những thách thức này. “Cần có một liên minh hoàn cầu gồm các bên liên quan… để bảo vệ quyền tìm kiếm và nói lên sự thật khoa học”.

Được thành lập vào năm 1603 và được Giáo hoàng Piô XI tái lập vào năm 1936, Viện Hàn lâm Khoa học Giáo hoàng bao gồm các học giả của mọi tôn giáo lớn — và không tôn giáo nào. Sứ mệnh của viện là hỗ trợ khoa học thúc đẩy phẩm giá của con người và lợi ích chung.

 

1. Tổng thống Trump sẽ đưa ra quyết định về Iran trong vòng hai tuần

“Iran có tất cả những gì cần thiết để đạt được vũ khí hạt nhân,” Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết. “Tất cả những gì họ cần là một quyết định từ nhà lãnh đạo tối cao để thực hiện điều đó.”

Tổng thống Trump đã đặt ra thời hạn hai tuần để quyết định liệu Hoa Kỳ có tấn công Iran hay không.

Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết hôm Thứ Năm, 19 Tháng Sáu, khi đọc tuyên bố của tổng thống với các phóng viên: “Dựa trên thực tế là có khả năng đáng kể các cuộc đàm phán có thể diễn ra hoặc không diễn ra trong tương lai gần, tôi sẽ đưa ra quyết định có nên xúc tiến hay không trong vòng hai tuần tới”.

Leavitt giải thích rằng từ “xúc tiến” mà Tổng thống Trump nói có nghĩa là tấn công Iran.

Leavitt cho biết Tổng thống Trump muốn giải pháp ngoại giao, nhưng tổng thống — sau khi tham khảo ý kiến với Hội đồng An ninh Quốc gia — đang cân nhắc can thiệp quân sự của Hoa Kỳ để ngăn Iran có được vũ khí hạt nhân, theo báo cáo gần đây của POLITICO. Hoa Kỳ là quốc gia duy nhất có năng lực quân sự để phá hủy chương trình hạt nhân của Iran.

“Iran có tất cả những gì cần thiết để đạt được vũ khí hạt nhân,” Leavitt nói. “Tất cả những gì họ cần là một quyết định từ nhà lãnh đạo tối cao để làm điều đó, và sẽ mất một vài tuần để hoàn thành việc sản xuất vũ khí đó, điều này tất nhiên sẽ gây ra mối đe dọa sống còn không chỉ đối với Israel, mà còn đối với Hoa Kỳ và toàn thế giới.”

Những bình luận này được đưa ra sau một tuần căng thẳng gia tăng trong cuộc xung đột kéo dài hàng thập niên giữa Israel và Iran. Khi Iran và Israel ném hỏa tiễn vào nhau, Tổng thống Trump đã rời khỏi hội nghị G7 sớm và đã triệu tập nhiều cuộc họp tại Phòng Tình hình.

Cuộc xung đột đã chia rẽ liên minh của Tổng thống Trump, gây ra rạn nứt giữa phe theo chủ nghĩa cô lập và phe diều hâu từ lâu đã tìm cách làm tê liệt Iran. Leavitt cho biết Tổng thống Trump từ lâu vẫn duy trì lập trường rằng Hoa Kỳ nên can thiệp để ngăn Iran có được vũ khí hạt nhân và trích dẫn bình luận của ông về vấn đề này từ hơn một thập niên trước.

“Tổng thống đã nói rõ rằng ông luôn muốn theo đuổi ngoại giao, nhưng hãy tin tôi, tổng thống không ngại sử dụng sức mạnh khi cần thiết,” Leavitt nói. “Và Iran và toàn thế giới nên biết rằng quân đội Hoa Kỳ là lực lượng chiến đấu mạnh nhất và nguy hiểm nhất trên thế giới, và chúng tôi có những khả năng mà không quốc gia nào khác trên hành tinh này sở hữu.”

Leavitt từ chối trả lời liệu tổng thống có muốn thay đổi chế độ ở Iran hay không, đây là mục tiêu của những người theo đường lối cứng rắn như Thượng nghị sĩ Lindsey Graham và là ranh giới đỏ đối với những người theo chủ nghĩa cô lập MAGA.

Câu hỏi đang được đặt ra là liệu Tổng thống Trump có điều động máy bay ném bom tàng hình B-2 của Hoa Kỳ, được trang bị bom phá hầm trú ẩn kiên cố, để nhắm vào cơ sở hạt nhân Fordow của Iran hay không. Cơ sở này, được xây dựng dưới một ngọn núi cách Tehran khoảng 161 km, không chịu bất kỳ thiệt hại nào trong các cuộc không kích của Israel trên khắp đất nước, các nhà quan sát cho biết.

Máy bay B-2 mang theo bom GBU-57/B nặng 13.600 kg, còn được gọi là Máy bay xuyên phá vũ khí hạng nặng, được coi là lựa chọn khả thi duy nhất để tấn công địa điểm này.

Lập luận của Israel là Hoa Kỳ phải giúp Israel phá hủy các cơ sở hạt nhân như Fordow của Iran, hoặc là lật đổ chế độ hiện nay. Nếu không một khi Iran hồi phục lại được, khả năng rất cao là Ayatollah Ali Khamenei sẽ không ngần ngại tấn công Israel bằng những thứ ông ta đã có được từ các cơ sở hạt nhân này.

[Politico: Trump to make a decision on Iran within two weeks]

2. Iran ra lệnh cho các quan chức từ bỏ các thiết bị kết nối

Bộ chỉ huy mạng của Iran đã ra lệnh cho các quan chức cao cấp và nhóm an ninh tránh xa các thiết bị công nghệ thông tin được kết nối với mạng viễn thông vì lo ngại các phương pháp tấn công kỹ thuật số từ Israel.

Tin tức này được hãng thông tấn Fars, một hãng thông tấn trực thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, đưa tin.

Israel và Iran đã đụng độ quân sự kể từ khi Israel phát động Chiến dịch “Rising Lion” hay “Sư Tử Trỗi Dậy” vào thứ sáu tuần trước, nhắm vào năng lực hạt nhân của Tehran. Các vụ nổ đã được báo cáo vào thứ ba tại Tel Aviv và Giêrusalem, khi phương tiện truyền thông nhà nước Iran tuyên bố một làn sóng hỏa tiễn mới đã được phóng về phía Israel.

Lukasz Olejnik, nghiên cứu viên cao cấp thỉnh giảng của Khoa Nghiên cứu Chiến tranh tại King's College Luân Đôn, cho biết quyết định của Iran tránh sử dụng bộ kết nối cho thấy “mối quan ngại sâu sắc” rằng các thiết bị thông thường có thể bị hack và can thiệp. “Điều này cho thấy Tehran lo sợ đối phương có thể sử dụng các thiết bị kết nối để theo dõi, chặn hoặc thậm chí tấn công vào các quan chức chủ chốt”, ông nói.

Israel đã sử dụng các thiết bị kết nối để giết người trong quá khứ. Tháng 9 năm ngoái, họ đã sử dụng máy nhắn tin nổ để tấn công các mục tiêu của Hezbollah, làm bị thương gần 3.000 người — một cuộc tấn công tinh vi và được dàn dựng cẩn thận trong đó các cơ quan an ninh Israel tấn công nhóm khủng bố có trụ sở tại Li Băng bằng cách đồng thời kích hoạt một lượng nhỏ thuốc nổ được giấu trong hàng ngàn thiết bị cầm tay đã được sửa đổi phân phối cho các điệp viên Hezbollah.

“Israel chắc chắn là một siêu cường mạng”, Matt Pearl, cựu giám đốc công nghệ mới nổi tại Hội đồng An ninh Quốc gia trong chính quyền Tổng thống Biden, cho biết. “Theo nhiều cách, tôi sẽ xếp Israel vào loại Hoa Kỳ hoặc, mặc dù nhỏ hơn, chỉ xét về năng lực tổng thể của nước này”.

Cả Iran và Israel đều là những thế lực an ninh mạng hùng mạnh. Các chuyên gia cho biết các hoạt động gián điệp và phá hoại mạng thường diễn ra trong bối cảnh xung đột quân sự trực tiếp.

Tel Aviv có một nhóm nhân tài mạng lành nghề và mối quan hệ chặt chẽ giữa chính phủ và khu vực tư nhân. Thành phố này cũng được coi là có năng lực mạng mạnh hơn và công nghệ tiên tiến, cho phép thực hiện các cuộc tấn công kỹ thuật số tinh vi hơn.

Trong khi Iran được coi là một thế lực đối thủ lớn của các nước phương Tây — cùng với Trung Quốc, Bắc Hàn và Nga — thì các hoạt động mạng của nước này chủ yếu tập trung vào hoạt động do thám hơn là phá hoại.

Chương trình hạt nhân của Iran cũng là mục tiêu của một trong những hoạt động tấn công mạng khét tiếng nhất trong lịch sử: Hoa Kỳ và Israel được cho là đứng sau cuộc tấn công bằng nhu liệu độc hại Stuxnet gây thiệt hại đáng kể cho nỗ lực hạt nhân của nước này vào năm 2010.

[Politico: Iran orders officials to ditch connected devices]

3. Mối đe dọa Iran gây ra cuộc chạy đua bảo vệ người Mỹ ở nước ngoài

Hoa Kỳ đang tăng cường nỗ lực bảo vệ người Mỹ trên toàn thế giới khi Tổng thống Trump cân nhắc can thiệp vào cuộc xung đột giữa Israel và Iran.

Các hành động này diễn ra trong bối cảnh nhà lãnh đạo Hồi giáo Iran cảnh báo về “thiệt hại không thể khắc phục” nếu Washington tham gia vào cuộc không kích ngày càng leo thang nhằm phá hủy tham vọng hạt nhân của Iran.

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Israel đã bắt đầu di tản những người Mỹ muốn rời khỏi đất nước, trong khi các nhà ngoại giao Hoa Kỳ ở Trung Đông và những nơi khác đã tăng cường các giao thức an ninh. Ngũ Giác Đài cũng đã gửi tàu chiến, chiến đấu cơ và các tài sản quân sự khác để bảo vệ quân đội Hoa Kỳ trong khu vực.

Dana Stroul, cựu quan chức Ngũ Giác Đài cao cấp trong chính quyền Tổng thống Biden, cho biết: “Mọi thứ bạn đang thấy là tín hiệu cho thấy chính quyền Tổng thống Trump đang nghiêm chỉnh xem xét mối đe dọa này như thế nào”. “Đó là dấu hiệu cho thấy họ nghĩ rằng điều này có thể trở nên rủi ro và nghiêm trọng hơn trong những ngày và tuần tới”.

Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khamenei hôm thứ Tư đã cảnh báo Hoa Kỳ không nên can thiệp vào cuộc xung đột mới nhất, bắt đầu vào tuần trước khi Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran và giết chết một số quan chức cao cấp có liên quan đến quân đội của nước này. Khamenei cũng nói rằng Iran sẽ không bao giờ đầu hàng — một phản ứng rõ ràng đối với yêu cầu “ĐẦU HÀNG VÔ ĐIỀU KIỆN!” trên mạng xã hội của Tổng thống Trump.

Khamenei cho biết: “Bất kỳ sự can thiệp quân sự nào của Hoa Kỳ chắc chắn sẽ đi kèm với thiệt hại không thể khắc phục được”. Theo các bản tin truyền thông trong khu vực, Khamenei cũng nói rằng “Những kẻ dám yêu cầu ta đầu hàng vô điều kiện là những kẻ chán sống.”

Bất chấp các cuộc đàm phán hạt nhân đã được lên kế hoạch giữa Hoa Kỳ và Iran vào cuối tuần trước, Israel đã thực hiện các cuộc tấn công vì các quan chức nghi ngờ rằng sẽ không đạt được thỏa thuận. Bây giờ, Tổng thống Trump đang cân nhắc xem có nên cung cấp cho Israel những quả bom mà họ cần để phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran nằm sâu dưới lòng đất hay không.

Khi được các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc hỏi vào thứ Tư về việc Khamenei từ chối từ bỏ, Tổng thống Trump dường như không hề nao núng, trả lời bằng câu “chúc may mắn”.

Vào chiều thứ Tư, Tổng thống Trump từ chối trả lời các phóng viên rằng liệu ông đã đưa ra quyết định cuối cùng về việc tham chiến hay chưa - khiến người Mỹ ở Trung Đông tiếp tục lo lắng về khả năng Iran trả đũa.

Khi khả năng Israel tấn công Iran tăng lên, một số đại sứ quán Hoa Kỳ trong khu vực đã rút nhân viên. Các giao thức an ninh cũng trở nên nghiêm ngặt bất thường tại các cơ sở ngoại giao này, với việc phải kiểm đếm nhân viên hàng ngày, một viên chức Hoa Kỳ trong khu vực cho biết. Người này, giống như những người khác được đề cập trong câu chuyện này, được cấp quyền ẩn danh vì họ không được phép công khai nói về vấn đề này.

[Politico: Trump’s Iran threats set off scramble to protect Americans abroad]

4. Á Căn Đình cho biết đã phát hiện ra mạng lưới gián điệp Nga có liên quan đến nhóm của trùm Wagner Yevgeny Prigozhin

Hôm Thứ Năm, 19 Tháng Sáu, Phát ngôn nhân của tổng thống Á Căn Đình Manuel Adorni, trích dẫn nguồn tin tình báo trong nước, cho biết Á Căn Đình đã phát hiện ra một hoạt động tình báo của Nga nhằm phát tán thông tin sai lệch có lợi cho Điện Cẩm Linh và gây ảnh hưởng đến dư luận.

Theo các nhà chức trách, mạng lưới La Compania, được cho là có liên quan đến chính phủ Nga và Dự án Lakhta của Điện Cẩm Linh, do hai công dân Nga là Lev Konstantinovich Andriashvili và vợ là Irina Yakovenko, cả hai đều là cư dân Á Căn Đình, cầm đầu.

Bộ Tài chính Hoa Kỳ trước đây đã cáo buộc Dự án Lakhta, được cho là trước đây do cố tài phiệt người Nga Yevgeny Prigozhin giám sát, can thiệp vào cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ và Âu Châu.

Prigozhin chỉ huy nhóm lính đánh thuê Wagner của Nga được điều động trong một số trận chiến đẫm máu nhất ở Ukraine, như cuộc bao vây Bakhmut. Nhà tài phiệt này đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn máy bay trong những tình huống đáng ngờ vào tháng 8 năm 2023, khoảng hai tháng sau khi lãnh đạo một cuộc nổi loạn vũ trang ngắn ngủi chống lại Điện Cẩm Linh.

Andriashvili và Yakovenko bị cáo buộc nhận hỗ trợ tài chính để tuyển dụng cộng tác viên địa phương và điều hành các hoạt động gây ảnh hưởng nhằm thúc đẩy lợi ích địa chính trị của Mạc Tư Khoa.

Mục tiêu của họ là “thành lập một nhóm trung thành với lợi ích của Nga” để phát triển các chiến dịch thông tin sai lệch nhắm vào nhà nước Á Căn Đình, Adorni cho biết tại một cuộc họp báo.

Phát ngôn nhân nói thêm rằng hoạt động bị cáo buộc bao gồm sản xuất nội dung truyền thông xã hội, gây ảnh hưởng đến các tổ chức phi chính phủ và các nhóm xã hội dân sự, tổ chức các nhóm tập trung với công dân Á Căn Đình và thu thập thông tin tình báo chính trị.

“Á Căn Đình sẽ không chịu sự ảnh hưởng của bất kỳ thế lực nước ngoài nào”, Adorni cho biết, lưu ý rằng mặc dù một số phát hiện đã được giải mật, nhưng phần lớn cuộc điều tra vẫn là bí mật nhà nước.

Kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022, đã có sự gia tăng đáng kể làn sóng di cư của người Nga sang Á Căn Đình, một số quan chức lo ngại rằng điều này có thể liên quan đến các hoạt động tình báo bí mật.

Các nhà chức trách cho biết các hoạt động gián điệp này thường được tạo điều kiện thuận lợi thông qua một thỏa thuận song phương năm 2009 giữa Á Căn Đình và Nga cho phép đi lại miễn thị thực, một thỏa thuận vẫn có hiệu lực bất chấp những lo ngại ngày càng gia tăng về an ninh.

Để ứng phó với mối đe dọa, Adorni đã công bố việc thành lập một Cục Điều tra Liên bang, gọi tắt là DFI mới trong Cảnh sát Liên bang Á Căn Đình, một phần được mô phỏng theo FBI của Hoa Kỳ. Cơ quan này sẽ tập trung vào việc chống lại tội phạm có tổ chức, khủng bố và gián điệp nước ngoài, với các điều tra viên được đào tạo về các kỹ thuật tiên tiến và được hỗ trợ bởi các chuyên gia về luật, tâm lý học và khoa học máy tính.

[Kyiv Independent: Argentina says it uncovered Russian spy network linked to late Prigozhin's group]

5. Ukraine, Nga thực hiện một cuộc trao đổi tù binh chiến tranh khác theo thỏa thuận Istanbul

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tuyên bố vào ngày 19 tháng 6 rằng Ukraine đã đưa một nhóm binh lính được Nga thả về nước, đánh dấu một trong những cuộc trao đổi gần đây với Mạc Tư Khoa.

“Đây là những chiến binh của Quân đội, Vệ binh quốc gia và Cục biên phòng nhà nước. Hầu hết trong số họ đã bị bắt giữ kể từ năm 2022”, Tổng thống Zelenskiy nói, nhưng không tiết lộ số lượng của họ.

Cuộc trao đổi này diễn ra sau bốn cuộc trao đổi tương tự được thực hiện vào tuần trước theo các thỏa thuận giữa Ukraine và Nga đạt được tại các cuộc đàm phán hòa bình ở Istanbul vào ngày 2 tháng 6.

Trụ sở điều phối điều trị tù binh chiến tranh của Ukraine cho biết, giống như các trường hợp gần đây khác, đợt trao đổi tù binh chiến tranh mới nhất tập trung vào các tù binh chiến tranh, bị bệnh nặng và bị thương.

“Chúng tôi đang nỗ lực đưa người dân của mình trở về. Tôi cảm ơn tất cả những người đã giúp thực hiện những cuộc trao đổi này. Mục tiêu của chúng tôi là giải thoát cho từng người trong số họ”, Tổng thống Zelenskiy nói.

Bộ Quốc phòng Nga cũng thông báo về cuộc trao đổi tù binh với phía Ukraine, nhưng không nêu rõ số lượng binh lính tham gia.

“Mỗi người bảo vệ được thả ra hôm nay đều có chẩn đoán y khoa nghiêm trọng và mắc bệnh tật do chấn thương và tình trạng bị giam cầm”, Trụ sở điều phối cho biết.

Một phần đáng kể những người bị bắt được thả đã bảo vệ Mariupol trong cuộc bao vây của Nga vào năm 2022, trong khi những người khác chiến đấu ở những nơi khác tại các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson, Kharkiv, Sumy, Chernihiv, Zaporizhzhia và Kyiv. Tất cả họ đều là binh nhì hoặc hạ sĩ quan.

Thanh tra viên Dmytro Lubinets cho biết người lớn tuổi nhất trong số những người được thả là 63 tuổi, và nói thêm rằng một người khác, một quân nhân 45 tuổi, được thả vào đúng ngày sinh nhật của mình.

Thỏa thuận Istanbul đã đạt được trong vòng đàm phán trực tiếp thứ hai giữa phái đoàn Ukraine và Nga tại Istanbul vào đầu tháng.

Mặc dù không đạt được đột phá chính trị nào, cả hai bên đã đồng ý trao đổi tù nhân theo từng giai đoạn và hồi hương thi thể của những người lính đã hy sinh. Theo thỏa thuận đó, Nga cam kết trao trả thi thể của tới 6.000 quân nhân và công dân Ukraine.

Mạc Tư Khoa đã trao 6.057 thi thể cho Ukraine theo nhiều giai đoạn trong vài ngày qua. Kyiv sau đó cho biết những thi thể này cũng bao gồm cả những người lính Nga đã hy sinh, mặc dù không rõ liệu điều này là cố ý hay vô tình.

Các thỏa thuận ngày 2 tháng 6 được đưa ra sau cuộc trao đổi tù binh chiến tranh lớn nhất từ trước đến nay vào cuối tháng 5, khi 1.000 tù nhân được trao đổi ở mỗi bên.

Ukraine đã nhiều lần kêu gọi trao đổi tù nhân theo hình thức tất cả đổi tất cả, nhưng Nga vẫn tiếp tục từ chối lời đề nghị.

[Kyiv Independent: Ukraine, Russia carry out another POW exchange under Istanbul deal]

6. Đại sứ Nga tại Anh cho biết Ukraine phải chấp nhận yêu cầu của Mạc Tư Khoa hoặc ‘đầu hàng’

Đại sứ Nga tại Vương quốc Anh, Andrei Kelin, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNN rằng Ukraine phải chấp nhận các điều khoản của Mạc Tư Khoa để chấm dứt chiến tranh hoặc phải đối mặt với những bước tiến quân sự tiếp theo và cuối cùng là “đầu hàng”.

Phát biểu với người dẫn chương trình Christiane Amanpour của CNN, Kelin cho biết Nga vẫn tiếp tục tấn công và không thấy cần phải dừng các hành động thù địch, đồng thời công khai thừa nhận sự coi thường của Mạc Tư Khoa đối với các nỗ lực ngừng bắn do Hoa Kỳ hậu thuẫn.

Những bình luận này được đưa ra khi Nga tiếp tục bác bỏ đề xuất ngừng bắn của Hoa Kỳ được Kyiv hậu thuẫn và chỉ tăng cường cả các hoạt động trên bộ và trên không nhằm vào các thành phố của Ukraine.

“Chúng tôi hiện đang ở thế tấn công và Ukraine đang rút lui,” Kelin nói. “Vào tháng 5, chúng tôi đã chiếm được khoảng 600 kilômét vuông, hay 230 dặm vuông, lãnh thổ Ukraine và chúng tôi tiếp tục giành được nhiều đất hơn.”

Theo nhóm tình báo nguồn mở DeepState, quân đội Nga đã xâm lược khoảng 449 km2, hay 173 dặm vuông, vào tháng 5, con số cao nhất trong tháng trong năm nay, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với tuyên bố của Kelin.

Kelin đưa ra tối hậu thư cho Kyiv: hoặc đồng ý ngừng bắn vĩnh viễn theo các điều kiện của Nga hoặc phải đối mặt với hậu quả tồi tệ hơn.

“Đối với Ukraine, chỉ có một lựa chọn: hoặc là họ sẽ chấp nhận các điều kiện của chúng tôi ngay bây giờ… hoặc chúng tôi sẽ tiếp tục hành động này và Ukraine sẽ phải đầu hàng trong những điều kiện tồi tệ hơn nhiều”, ông nói.

Trong các cuộc đàm phán hòa bình gần đây nhất với Ukraine tại Istanbul vào ngày 2 tháng 6, Nga một lần nữa nhấn mạnh các yêu cầu tối đa lâu nay của mình, bao gồm việc công nhận việc Nga sáp nhập Crimea, cũng như các tỉnh Kherson, Donetsk, Zaporizhzhia và Luhansk — không nơi nào trong số đó nằm hoàn toàn dưới sự kiểm soát của Mạc Tư Khoa.

Điện Cẩm Linh cũng yêu cầu Ukraine phải rút quân hoàn toàn khỏi các khu vực này.

Phát biểu của đại sứ được đưa ra trong bối cảnh có thông tin về việc chuẩn bị cho vòng đàm phán thứ ba với Ukraine sau ngày 22 tháng 6, mặc dù chưa có ngày chính thức nào được xác nhận. Kelin mô tả các cuộc đàm phán là “từng giai đoạn”, trích dẫn các thỏa thuận trước đó về trao đổi tù nhân và các vấn đề nhân đạo.

Kelin cũng nhắc lại những yêu cầu lâu nay của Điện Cẩm Linh về sự trung lập của Ukraine và lệnh cấm gia nhập NATO, gọi liên minh này là “rất đe dọa đối với chúng tôi”.

Đại sứ nhấn mạnh về việc “tái lập các quyền con người bình thường” cho các dân tộc thiểu số ở Ukraine, bao gồm người Nga, người Hung Gia Lợi và người Ba Lan, một tuyên bố mà Kyiv và các quan chức phương Tây đã nhiều lần bác bỏ là cái cớ sai trái cho cuộc xâm lược.

Người dẫn chương trình của CNN đã thách thức Kelin về việc liệu những điều khoản như vậy có phải là sự đầu hàng hay không thay vì đàm phán. Kelin đã phủ nhận sự mô tả này, khẳng định rằng các cuộc đàm phán đang diễn ra và liên quan đến “các thỏa thuận quan trọng”.

Khi được hỏi về khả năng duy trì chiến dịch quân sự của Nga, Kelin tuyên bố Mạc Tư Khoa chỉ chi “5 đến 7%” ngân sách cho cuộc chiến và tuyển mộ tới 60.000 quân tình nguyện hàng tháng, những con số mà các nhà phân tích phương Tây chưa xác minh độc lập.

“Chỉ 5 đến 7%” ngân sách chiếm khoảng 13,5 ngàn tỷ rúp, hay 126 tỷ đô la. Chi tiêu của Nga cho các cơ quan chiến tranh và thực thi pháp luật vượt quá chi tiêu cho giáo dục, chăm sóc sức khỏe, chính sách xã hội và nền kinh tế quốc gia cộng lại.

[Kyiv Independent: Ukraine must accept Moscow's demands or 'surrender,' Russia’s ambassador to UK says]

7. Tổng thống Zelenskiy cho biết tổn thất của Nga là “hoàn toàn công bằng”

Trong bài phát biểu buổi tối ngày 19 tháng 6, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết Ukraine nên tiếp tục gây ra những tổn thất “hoàn toàn chính đáng” cho Nga trước sự xâm lược ngày càng leo thang.

Nhận xét của ông được đưa ra hai ngày sau khi Nga tiến hành một trong những cuộc tấn công chết chóc nhất vào Kyiv, tấn công thủ đô bằng hỏa tiễn đạn đạo và hàng trăm máy bay điều khiển từ xa vào ngày 17 tháng 6 trong cuộc tấn công kéo dài chín giờ khiến 31 người thiệt mạng và 172 người khác bị thương.

“Không hề có ý nghĩa quân sự nào trong cuộc tấn công này; nó hoàn toàn không mang lại lợi ích gì cho Nga về mặt quân sự”, Tổng thống Zelenskiy nói, bác bỏ tuyên bố của Mạc Tư Khoa rằng cuộc tấn công nhằm vào “tổ hợp công nghiệp-quân sự” của Ukraine.

Tổng thống mô tả cuộc tấn công của Nga - nhằm vào các tòa nhà dân cư, ký túc xá sinh viên và một trường mẫu giáo - là “hành động khủng bố có chủ đích”.

Tổng thống Zelenskiy thúc giục các đối tác phương Tây gây áp lực kinh tế lên Nga và cho biết ông đang làm việc về các đề xuất mới cho các lệnh trừng phạt phối hợp. Ông cũng cho biết ông đã họp với Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU để thảo luận về các cuộc tấn công sâu rộng vào Nga.

“Nga phải tiếp tục chịu những tổn thất hoàn toàn chính đáng do hành động xâm lược của mình”, ông nói.

Trong khi Nga tăng cường chiến dịch khủng bố trên không nhằm vào các thành phố của Ukraine, Kyiv đã tăng cường nỗ lực làm suy yếu năng lực quân sự của Nga bằng cách tiến hành các cuộc tấn công thành công vào các phi trường, nhà máy vũ khí và nhà máy lọc dầu.

Cuộc tấn công táo bạo nhất trong số này là Chiến dịch Spiderweb quy mô lớn, một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa được phối hợp vào bốn phi trường quân sự quan trọng của Nga vào ngày 1 tháng 6. Theo SBU, chiến dịch này đã phá hủy 41 chiến đấu cơ của Nga, bao gồm cả máy bay ném bom hạng nặng và máy bay do thám A-50 hiếm có.

Kể từ tháng 3, Ukraine đã nhiều lần đề nghị tuyên bố ngừng bắn vô điều kiện nếu Nga đồng ý với các điều khoản tương tự. Điện Cẩm Linh đã phản đối ở mọi ngã rẽ. Những nỗ lực của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhằm làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình đã dẫn đến sự leo thang liên tục và nhiều thường dân thiệt mạng hơn.

Với sự ủng hộ của phương Tây đang xói mòn và không có lệnh ngừng bắn nào trong tầm mắt, Ukraine tiếp tục nắm bắt đòn bẩy chống lại Mạc Tư Khoa — bao gồm cả việc phát triển vũ khí tầm xa của riêng mình. Kyiv đã phát triển một số vũ khí có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, chẳng hạn như hỏa tiễn lai máy bay điều khiển từ xa Palianytsia và Peklo (Địa ngục).

Ukraine đã chứng minh được khả năng tấn công các mục tiêu xa biên giới. Một cuộc tấn công ngày 15 tháng 6 được cho là đã tấn công một nhà máy sản xuất máy bay điều khiển từ xa ở Tatarstan của Nga, cách Ukraine khoảng 1.000 km, hay 620 dặm.

Nga cũng tiếp tục chịu tổn thất quân số đáng kinh ngạc ở tiền tuyến. Trước đó vào ngày 19 tháng 6, Đại sứ Nga tại Anh Andrey Kelin đã vô tình thừa nhận rằng Mạc Tư Khoa đang mất quân số nhanh chóng ở Ukraine trong một cuộc phỏng vấn với CNN.

Theo số liệu từ Kyiv, Nga đã có hơn 1 triệu binh lính thiệt mạng, bị thương và mất tích kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.

[Kyiv Independent: Russian losses 'entirely justified,' Zelensky says]

8. ‘Nếu chúng ta không giúp Ukraine nhiều hơn nữa, chúng ta nên bắt đầu học tiếng Nga’, nhà lãnh đạo ngành ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu cho biết

Nếu không cung cấp hỗ trợ quân sự và tài chính mạnh mẽ hơn cho Ukraine, Âu Châu có thể dễ bị tổn thương trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Nga, nghĩa là người Âu Châu có thể phải “bắt đầu học tiếng Nga”, Kaja Kallas, phó chủ tịch Ủy ban Âu Châu, và cũng là Đại diện cấp cao của Liên Hiệp Âu Châu về chính sách đối ngoại và an ninh, đưa ra lập trường trên hôm Thứ Năm, 19 Tháng Sáu.

“Chúng tôi biết rằng Nga phản ứng bằng sức mạnh và không gì khác”, Kallas nói. Bà gọi Ukraine là “tuyến phòng thủ đầu tiên của Âu Châu” và nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục trừng phạt Nga và viện trợ nhiều hơn cho Kyiv.

Những bình luận này được đưa ra trong bối cảnh lực lượng Nga đang tăng cường các cuộc tấn công vào các thành phố của Ukraine và Điện Cẩm Linh tiếp tục bác bỏ nỗ lực của Kyiv và các đồng minh phương Tây nhằm đạt được lệnh ngừng bắn vô điều kiện.

“Xin trích dẫn lời người bạn của tôi, Tổng thư ký NATO Mark Rutte: nếu chúng ta không giúp đỡ Ukraine thêm nữa, tất cả chúng ta nên bắt đầu học tiếng Nga,” Kallas nói.

Kallas trích dẫn sự gia tăng mạnh mẽ trong chi tiêu quân sự của Nga, lưu ý rằng Mạc Tư Khoa hiện đang phân bổ nhiều tiền cho quốc phòng hơn cả Liên Hiệp Âu Châu cộng lại, và nhiều hơn cả các chính sách chăm sóc sức khỏe, giáo dục và xã hội của riêng nước này cộng lại.

“Đây là một kế hoạch dài hạn cho một cuộc xâm lược dài hạn”, bà nói.

Trước tình hình này, Kallas đã thúc giục các chính phủ áp dụng mục tiêu mới của NATO là chi 5% GDP cho quốc phòng, đồng thời cảnh báo về các chiến thuật chiến tranh hỗn hợp của Nga, bao gồm các hành vi vi phạm không phận, tấn công vào cơ sở hạ tầng quan trọng và các hoạt động phá hoại bí mật trong biên giới Liên Hiệp Âu Châu.

Mục tiêu chi tiêu quốc phòng 5% dự kiến sẽ được chính thức thông qua tại hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới, diễn ra vào ngày 24 và 25 tháng 6 tại The Hague. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nhấn mạnh rằng các đồng minh Âu Châu phải tăng ngân sách quốc phòng của họ.

Trước đó, Kallas cho biết Putin “không đáng tin cậy” để làm trung gian hòa bình trong khi vẫn tiếp tục ném bom các thành phố và dân thường của Ukraine, trong khi Mạc Tư Khoa đề xuất làm trung gian đàm phán giữa Israel và Iran trong bối cảnh căng thẳng ngày càng leo thang.

“Rõ ràng, Putin không phải là người có thể nói về hòa bình khi chúng ta chứng kiến những hành động như thế này,” bà phát biểu trong cuộc họp báo ngày 17 tháng 6, sau khi một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa của Nga vào Kyiv khiến ít nhất 28 người thiệt mạng và hơn 130 người bị thương.

Kallas cũng nhắc lại lời kêu gọi Liên Hiệp Âu Châu tiến hành thắt chặt giá dầu đối với hàng xuất khẩu của Nga, ngay cả khi không có sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ. Bà cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng Israel-Iran đang diễn ra có thể khiến giá dầu tăng đột biến, thúc đẩy doanh thu chiến tranh của Nga.

Liên Hiệp Âu Châu hiện đang chuẩn bị gói trừng phạt thứ 18 đối với Mạc Tư Khoa, nhắm vào các lĩnh vực năng lượng, quốc phòng và ngân hàng. Vòng trừng phạt thứ 17 có hiệu lực vào tháng 5.

[Politico: 'If we don't help Ukraine further, we should start learning Russian,' EU diplomacy chief says]

9. Chiếc F-35, bị Elon Musk chế giễu, cuối cùng cũng cho thấy khả năng của nó

Vào tháng 11, ngay sau cuộc bầu cử tổng thống, Elon Musk đã nhắm trực tiếp vào F-35 Joint Strike Fighter. Gọi chiếc máy bay trị giá 100 triệu đô la này là “lỗi thời” và “bá nghệ bá tri vị chi bá láp”, Musk lập luận rằng tương lai thuộc về máy bay điều khiển từ xa chứ không phải máy bay phản lực có người lái.

“chiến đấu cơ có người lái đã lỗi thời trong thời đại máy bay điều khiển từ xa và chỉ gây nguy hiểm cho tính mạng của phi công”, ông nói.

Nhưng vào tháng 6 năm 2025, chính những chiếc máy bay phản lực đó đã chứng minh Musk đã sai.

Trong cuộc tấn công liên tục của Israel chống lại Iran, chiến đấu cơ F-35I Adir—biến thể máy bay tàng hình do Mỹ sản xuất của Israel—đã thực hiện hàng chục cuộc tấn công tầm xa vào các hệ thống phòng không kiên cố, các địa điểm hỏa tiễn và các cơ sở hạt nhân. Các quan chức Israel cho biết máy bay đã bay sâu vào lãnh thổ Iran, gặp ít sự kháng cự và trở về mà không có một tổn thất nào được ghi nhận.

Kết quả là ngay lập tức và rõ ràng. Theo Không quân Israel, F-35 của họ đã vô hiệu hóa các tài sản phòng không quan trọng và mang lại cho phi công Israel ưu thế trên không trên phần lớn không phận Iran—một kỳ tích mà các hệ thống điều khiển từ xa vẫn chưa thể sao chép được.

'Chúng ta cần cả hai'

Trong cuộc phỏng vấn với Newsweek, các chuyên gia quốc phòng cho biết khẳng định của Musk không đúng - các cuộc không kích của Israel vào Iran nêu bật lý do tại sao máy bay tàng hình có người lái vẫn cần thiết, ngay cả khi máy bay điều khiển từ xa đang định hình lại chiến tranh hiện đại.

Trung tướng đã nghỉ hưu David Deptula, người từng giữ chức phó tham mưu trưởng phụ trách tình báo, giám sát và trinh sát tại trụ sở Không quân Hoa Kỳ và hiện là hiệu trưởng Viện nghiên cứu hàng không vũ trụ Mitchell, cho biết: “Máy bay tàng hình có người lái là cách tiết kiệm chi phí nhất để đạt được kết quả trước những đối phương được bảo vệ nghiêm ngặt”.

Deptula mô tả các cuộc đột kích thâm nhập sâu của Israel—một số cuộc kéo dài gần 1.000 dặm—như một bản thiết kế cho các chiến dịch không quân hiện đại. “Những hoạt động này chứng kiến các máy bay F-35 của Israel né tránh và phá hủy hệ thống phòng không do Nga cung cấp của Iran, rồi tiếp tục tấn công các mục tiêu quan trọng khác. Điều đó không hề dễ dàng và không thể thực hiện được bằng máy bay điều khiển từ xa ngày nay”, ông nói.

Justin Bronk, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Quân chủng Thống nhất Hoàng gia, gọi tắt là RUSI, cũng đồng tình với quan điểm đó.

Bronk nói với Newsweek rằng “Những người cho rằng chỉ riêng hệ thống điều khiển từ xa có thể thay thế những gì chiến đấu cơ làm về cơ bản là không hiểu điều gì khiến chúng trở thành một công cụ quân sự linh hoạt và có khả năng quyết định như vậy”. Ông nói thêm rằng các hệ thống điều khiển từ xa, mặc dù hữu ích cho các cuộc tấn công giám sát và bão hòa, vẫn thiếu khả năng phục hồi và khả năng thích ứng để thực hiện các cuộc tấn công phức tạp, nhiều lớp trong không phận có tranh chấp.

“Một chuyện là mô phỏng máy bay điều khiển từ xa chiến đấu trong môi trường sạch sẽ, thử nghiệm”, ông nói. “Một chuyện khác là tin tưởng chúng trong sự hỗn loạn điện từ của chiến đấu hiện đại, nơi gây nhiễu, đánh lừa và không phận dày đặc đòi hỏi sự linh hoạt”.

Yếu tố con người

Các cuộc tấn công của Israel bao gồm cả bom dẫn đường chính xác thả xuống các mục tiêu kiên cố như các địa điểm làm giàu hạt nhân Natanz và Fordow. Các nhà phân tích quốc phòng nhanh chóng nhận thấy tầm quan trọng của việc sử dụng máy bay thế hệ thứ năm trong các nhiệm vụ như vậy.

Guy Snodgrass, cựu phi công chiến đấu của Hải quân và chiến lược gia Ngũ Giác Đài, cho biết: “Có sự khác biệt đáng kể giữa các hoạt động quân sự hiện nay và những gì có thể xảy ra trong 10 hoặc 15 năm nữa”.

“Trong thế giới ngày nay, máy bay tàng hình có người lái như F-35 của Lockheed là những công cụ hàng đầu. Bộ cảm biến được kết nối mạng, nhận thức chiến trường thời gian thực và phi công được đào tạo khiến chúng trở nên vô song cho các nhiệm vụ như thế này.”

Đó chính xác là những gì F-35 của Israel mang đến chiến trường Iran. Được cải tiến với hệ thống nhiên liệu tầm xa và được trang bị đạn dược dẫn đường chính xác, máy bay đã tiếp cận mục tiêu cách xa gần 1.000 dặm. Các quan chức Israel cho biết các nhiệm vụ được thực hiện mà không cần tiếp nhiên liệu trên không và với khả năng phát hiện radar tối thiểu—một kết quả không thể có nếu không có khả năng tàng hình và khả năng thích ứng do phi công chỉ huy.

“Bằng chứng đã có để mọi người thấy,” Deptula, vị tướng đã nghỉ hưu, cho biết. “Không có máy bay điều khiển từ xa nào hiện nay—hoặc trong tương lai gần—có thể làm được những gì chúng ta đang chứng kiến máy bay F-35 của Không quân Israel thực hiện hàng ngày. Máy bay điều khiển từ xa là công cụ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiến hành chiến tranh trên không—chúng không thay đổi các yếu tố cơ bản của chiến tranh trên không.”

Cuộc cách mạng máy bay điều khiển từ xa

Tuy nhiên, Deptula nhanh chóng lưu ý rằng cuộc cách mạng máy bay điều khiển từ xa là rất thực tế—chỉ là nó không bao trùm tất cả. Deptula cho biết lực lượng Israel đã sử dụng máy bay điều khiển từ xa nhỏ gây sát thương để hỗ trợ các gói tấn công của họ, đặc biệt là trong việc ngăn chặn hệ thống phòng không của Iran. “Đây là một ví dụ tuyệt vời về đường lối dựa trên hiệu ứng”, ông nói. “Bạn phải kết hợp công cụ với nhiệm vụ”.

Một trong những ví dụ rõ ràng nhất về cách chiến tranh hiện đại đang phát triển diễn ra chỉ vài tuần trước khi chiến dịch không quân của Israel bắt đầu. Ở Đông Âu, Ukraine đã phát động “Chiến dịch Spiderweb”, chiến dịch tham vọng nhất của họ trong cuộc chiến chống lại Nga—một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn sâu vào lãnh thổ Nga, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng quân sự cách tiền tuyến hàng trăm dặm.

Cuộc tấn công đã chứng minh một cách hiệu quả để tấn công mà không gây nguy hiểm cho các tài sản đắt tiền như chiến đấu cơ. Snodgrass nhìn thấy một tương lai mà trí tuệ nhân tạo và các hệ thống điều khiển từ xa đóng vai trò lớn hơn—nhưng chưa phải bây giờ. “Một ngày nào đó, máy bay điều khiển từ xa sẽ thống trị bầu trời”, ông nói. “Nhưng các hệ thống hiện tại như F-35 đại diện cho đỉnh cao của những gì đang được cung cấp ngày nay và trong tương lai gần”.

Bronk đồng ý. Ông cho biết, “Máy bay điều khiển từ xa một chiều tập trung hữu ích cho việc phá hoại và đàn áp”, “nhưng chúng không thay thế được máy bay tấn công chính xác—đặc biệt là khi phải đối mặt với các hệ thống hỏa tiễn hiện đại và phòng thủ điện tử”.

Trong một tuyên bố gửi tới Newsweek, phát ngôn nhân của tập đoàn quốc phòng khổng lồ Lockheed Martin, đơn vị sản xuất F-35, gọi máy bay này là “đã được chứng minh là có khả năng chiến đấu”.

Phát ngôn nhân cho biết: “Khả năng kết hợp thông tin tình báo và công nghệ trên chiến trường và chia sẻ ngay lập tức trên mọi miền - đất liền, biển, không khí, vũ trụ, mạng - mang lại cho nó lợi thế vượt trội về khả năng so với các giải pháp thay thế”.

Các chuyên gia đồng ý rằng liệu lợi thế đó có kéo dài thêm một thập niên nữa hay không có thể phụ thuộc vào tốc độ phát triển của AI. Tuy nhiên, hiện tại, họ cho biết bầu trời Iran phản bác rõ ràng ý tưởng rằng máy bay phản lực có người lái đã là “di tích của quá khứ”, như Musk đã tuyên bố

[Newsweek: The F-35, Mocked by Elon Musk, Finally Shows What It Can Do]

10. Iran bắt đầu bắn hỏa tiễn hạng nặng hơn vào Israel

Theo truyền thông Iran, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, gọi tắt là IRGC đã sử dụng hỏa tiễn tầm xa hai tầng Sejjil trong một loạt cuộc tấn công bằng hỏa tiễn gần đây nhằm vào Israel.

Việc sử dụng hỏa tiễn nặng hơn đánh dấu sự leo thang hơn nữa trong cuộc xung đột. Iran đã bắn hàng loạt hỏa tiễn vào Israel, hàng chục hỏa tiễn trong số đó đã xuyên thủng hệ thống phòng thủ nhiều lớp của Israel, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng và thương vong cho dân thường.

Các cuộc tấn công, nhằm trả đũa các cuộc không kích của Israel vào cơ sở quân sự và chương trình hạt nhân của Iran, đã khiến Israel và Hoa Kỳ lo ngại, với việc Tổng thống Trump đưa ra khả năng hành động quân sự trực tiếp chống lại Iran.

Khói bốc lên từ một tòa nhà của khu phức hợp bệnh viện Soroka sau khi bị trúng hỏa tiễn bắn từ Iran ở Be'er Sheva, Israel, thứ năm, ngày 19 tháng 6 năm 2025. Leo Correa/Ảnh AP

“Làn sóng thứ mười hai của Chiến dịch True Promise III bắt đầu bằng việc bắn các hỏa tiễn Sejjil hai tầng, tầm xa, siêu nặng”, IRGC cho biết trong tuyên bố được Hãng thông tấn bán chính thức Tasnim đưa tin.

Theo nhóm nghiên cứu Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, gọi tắt là CSIS, hỏa tiễn đạn đạo tầm trung nhiên liệu rắn do trong nước phát triển có thể mang tải trọng khoảng 700 kg trong phạm vi 2.000 km. Iran cũng cho biết họ đã bắn hỏa tiễn siêu thanh Fattah-1, có thể di chuyển với tốc độ gấp hơn năm lần tốc độ âm thanh và có thể cơ động giữa chừng khi đang bay.

Bất chấp thông báo của Iran về việc sử dụng hỏa tiễn nặng hơn, số lượng cảnh báo về hỏa tiễn ở Israel đã giảm so với mức đỉnh điểm vào ngày 15 tháng 6, theo dữ liệu từ Rocketalert.live.

[Newsweek: Iran Starts Firing Heavier Missiles in Israel Attacks]