1. Hoa Kỳ dừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine
Hôm Thứ Tư, 05 Tháng Ba, các quan chức cho biết Hoa Kỳ đã tạm thời cắt đứt chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, đây là đòn giáng mới nhất vào mối quan hệ giữa chính quyền Tổng thống Donald Trump và Kyiv.
Giám đốc CIA John Ratcliffe đã xác nhận quyết định này trong một cuộc phỏng vấn với Fox Business Network vào sáng thứ Tư. Bốn người quen thuộc với động thái này cho biết lệnh đóng băng bắt đầu một thời gian sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump tạm dừng các chuyến hàng vũ khí vào đêm thứ Hai. Những người này được phép giấu tên để nói về việc chia sẻ thông tin tình báo đang diễn ra giữa hai bên.
Cả hai động thái này đều diễn ra sau cuộc trao đổi căng thẳng tại Phòng Bầu dục vào thứ Sáu, khi Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy vì không thể hiện đủ lòng biết ơn đối với sự ủng hộ của Mỹ và nói rằng Kyiv đã quá yếu đuối trong vấn đề ngoại giao.
Ratcliffe cho biết việc tạm dừng này có thể chỉ là tạm thời, nhưng là nỗ lực nhằm gây áp lực buộc Ukraine phải ngồi vào bàn đàm phán.
“Tôi nghĩ trên mặt trận quân sự và mặt trận tình báo, sự tạm dừng cho phép điều đó xảy ra, tôi nghĩ sẽ biến mất, và tôi nghĩ chúng ta sẽ sát cánh cùng Ukraine, như chúng ta đã làm, để đẩy lùi sự xâm lược đang diễn ra ở đó,” Ratcliffe nói. “Tổng thống Donald Trump sẽ bắt mọi người phải chịu trách nhiệm thúc đẩy hòa bình trên toàn thế giới.”
Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz sau đó đã xác nhận tin tức này, nói rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ “xem xét mọi khía cạnh” trong mối quan hệ của Hoa Kỳ với Ukraine trong khi tạm dừng vô thời hạn việc chia sẻ thông tin tình báo và viện trợ quân sự.
Một phụ tá quốc hội nắm rõ động thái này cho biết lệnh tạm dừng tình báo bao trùm “mọi thứ” và có hiệu lực vào sáng thứ Ba sau khi Tòa Bạch Ốc thông báo rằng viện trợ quân sự của Hoa Kỳ cho Kyiv đã bị tạm dừng.
Tin tức này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rộng rãi trên Đồi Capitol, thậm chí cả một số đồng minh của Ukraine có mối quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Donald Trump.
“Tôi rất lo lắng về điều đó trong dài hạn,” Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (RS.C.), một đồng minh thân cận của cả Tổng thống Donald Trump và Ukraine, người đã kêu gọi Zelenskiy từ chức sau khi ông bị đuổi khỏi Tòa Bạch Ốc vào thứ Sáu, cho biết. “Bởi vì điều đó mang lại cho Ukraine một lợi thế. Nhưng hy vọng rằng tất cả những điều này sẽ sáng tỏ.”
Dân biểu Jim Himes, đảng viên Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Tình báo Hạ viện, đã kêu gọi khôi phục ngay lập tức việc chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine. “Tôi đã quan sát thấy mối quan hệ tình báo của chúng ta với các đối tác Ukraine quan trọng như thế nào trong việc giữ vững lập trường chống lại cuộc tấn công tàn bạo và không ngừng nghỉ của Nga. Nó đã cứu sống cả quân nhân và thường dân Ukraine.”
Đơn vị tình báo quân sự Ukraine không trả lời yêu cầu bình luận. Văn phòng của Zelenskiy từ chối bình luận. CIA đã chuyển yêu cầu bình luận đến Hội đồng An ninh Quốc gia, nhưng không bình luận thêm ngoài tuyên bố của Waltz.
Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, thành viên cao cấp của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho biết việc tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo làm suy yếu khả năng tấn công vào các vị trí của Nga của Ukraine. Bà cho biết: “Nếu Tổng thống Donald Trump từ bỏ toàn bộ đòn bẩy của chúng tôi, thì về cơ bản ông ấy đang trao cho Vladimir Putin bất cứ thứ gì nhà độc tài này muốn”. Việc đóng băng này dường như cũng ngăn cản các đồng minh của Hoa Kỳ chia sẻ các sản phẩm tình báo của Hoa Kỳ với Ukraine. Tờ Daily Mail của Anh đưa tin hôm thứ Tư rằng các cơ quan tình báo và cơ quan quân sự của Anh hiện đã nhận được lệnh cấm rõ ràng họ chia sẻ thông tin tình báo do Hoa Kỳ tạo ra trước đây được gắn nhãn là có thể tiết lộ cho Ukraine. Động thái này được lãnh đạo phe đối lập Anh Kemi Badenoch coi là “đáng lo ngại”, người đã cảnh báo về bất kỳ sự thay đổi nào của Hoa Kỳ để “tách rời” khỏi hoạt động tình báo. Khi bị các phóng viên hỏi vào hôm thứ Tư, văn phòng của Thủ tướng Keir Starmer đã trích dẫn một quy ước lâu đời là không bình luận về các vấn đề tình báo.
Một người trong quân đội Ukraine hiểu rõ vấn đề này cho biết tính đến thứ Tư, quân đội Ukraine vẫn đang nhận được một số thông tin tình báo từ các đối tác của Kyiv, nhưng từ chối cho biết đó là những quốc gia nào. Người này, được giấu tên để thảo luận về thông tin quân sự nhạy cảm, cho biết 80 phần trăm thông tin tình báo của Ukraine đến từ các quốc gia đồng minh, chủ yếu là Hoa Kỳ.
“Điều này chắc chắn sẽ là một sự thất bại lớn đối với người Ukraine, tôi không nghĩ có cách nào để phủ nhận điều đó”, Neil Barnett, CEO của Istok Associates Limited, một công ty tư vấn tình báo có trụ sở tại Luân Đôn, cho biết. “Người Anh sẽ cố gắng lấp đầy khoảng trống. Chúng tôi có các trạm nghe lén tại RAF Akrotiri, một căn cứ có chủ quyền, chúng tôi có các chuyến bay Rivet Joint trong khu vực. Nhưng rõ ràng là chúng tôi không có tất cả các khả năng mà người Mỹ có và sẽ có một số thứ không thể thay thế được”.
Ukraine đã trở nên ít phụ thuộc hơn vào các hệ thống vũ khí của Mỹ so với trước đó trong cuộc xung đột - các quan chức ở Kyiv cho biết có tới 40 phần trăm vũ khí mà họ sử dụng ở tiền tuyến được sản xuất tại Ukraine - nhưng vẫn phụ thuộc rất nhiều vào Hoa Kỳ về khả năng tình báo, vũ khí tầm xa và phòng không. Việc tạm dừng cả vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo có thể ảnh hưởng đến nỗ lực giành lợi thế của Ukraine trên chiến trường sau khi Kyiv bắt đầu phản công ở Donbas và dàn dựng các cuộc tấn công gần đây vào các nhà máy lọc dầu và khí đốt của Nga. Nó cũng có thể hạn chế các cảnh báo sớm cho Ukraine về các cuộc tấn công trên không từ Nga.
“Mỗi ngày, các gia đình Ukraine đều dựa vào thông tin tình báo kịp thời, chính xác để bảo vệ mạng sống và con cái của họ khỏi các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa liên tục của Nga. Thông tin quan trọng này không chỉ là sự hỗ trợ chiến lược — mà còn là sự khác biệt giữa sự sống và cái chết, cung cấp cho người dân những phút quý giá để tìm kiếm sự an toàn dưới lòng đất”, Paul Grod, chủ tịch nhóm vận động của Đại hội Thế giới Ukraine cho biết trong một tuyên bố vào thứ Tư.
“Chúng tôi thấy rằng chia sẻ thông tin tình báo, hỏa lực chính xác tầm xa, đạn dược phòng không là những lĩnh vực then chốt mà sự hỗ trợ của Hoa Kỳ là thiết yếu. Những lĩnh vực này không thể thay thế bởi bất kỳ ai khác tại thời điểm này”, Giedrimas Jeglinskas, chủ tịch Ủy ban An ninh và Quốc phòng Quốc hội Lithuania và là cựu quan chức NATO cho biết.
Các quan chức Âu Châu vẫn chia rẽ về việc liệu việc tạm dừng vũ khí và tình báo có phải là cách để Tổng thống Donald Trump trút sự thất vọng của mình với Zelenskiy trong khi chờ đợi một thỏa thuận khoáng sản hay là một sự rạn nứt lâu dài hơn. Jeglinskas nói thêm rằng “Về lâu dài, nếu việc chia sẻ thông tin tình báo không được nối lại, điều này sẽ có tác động tiêu cực đến khả năng chiến đấu của lực lượng Ukraine”.
Một số nhà lãnh đạo Âu Châu nhận thấy thế trận đang dần chuyển hướng có lợi cho Ukraine trong cuộc chiến ở một số khía cạnh, nhưng nhấn mạnh rằng sự hỗ trợ liên tục từ Âu Châu và Hoa Kỳ vẫn rất quan trọng.
Nga đã chuyển nền kinh tế của mình sang trạng thái sẵn sàng chiến tranh, nhưng đã “bị thiệt hại khá nhiều, chúng tôi biết nền kinh tế của họ không hoạt động tốt nhưng năng lực công nghiệp của họ khá tốt”, Thư ký thường trực Bộ Quốc phòng Phần Lan Esa Pulkkinen cho biết.
Pulkkinen cho biết: “Năng lực công nghiệp của Ukraine đã được cải thiện đáng kể để chế tạo những thứ như máy bay điều khiển từ xa nhưng vẫn chưa đủ” và cần có thêm nguồn đầu tư và hỗ trợ từ phương Tây.
[Politico: US halts intelligence sharing with Ukraine]
2. Đột ngột chặn tin tình báo, Hoa Kỳ làm câm nín các HIMARS của Ukraine
Đơn phương yêu cầu Ukraine chấm dứt một cuộc chiến mà nước này không hề bắt đầu, chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã chấm dứt thỏa thuận chia sẻ thông tin tình báo lâu đời với Ukraine trong tuần này. Sự chia rẽ này đã có tác động ngay lập tức đến Hệ thống hỏa tiễn pháo binh cơ động cao do Hoa Kỳ sản xuất của quân đội Ukraine; và được Bộ Tổng Tham Mưu Ukraine đánh giá là một đòn trí mạng đánh vào khả năng của lực lượng pháo binh và phòng không của quân Ukraine.
Theo tờ The Washington Post, một số đơn vị pháo binh Ukraine vận hành khoảng 40 bệ phóng hỏa tiễn HIMARS bánh lốp của nước này, mỗi bệ phóng có thể phóng sáu quả hỏa tiễn dẫn đường chính xác nặng 660 pound đi xa tới 57 dặm, hiện không còn nắm được tọa độ của các mục tiêu xa nhất của Nga, cách xa tới 40 dặm hoặc xa hơn nữa.
“Lúc 2 giờ chiều giờ Kyiv ngày Thứ Tư, 05 Tháng Ba, Mỹ đã cắt đứt một chiến tuyến tình báo quan trọng để dằn mặt Ukraine,” Oliver Carroll của The Economist viết hôm thứ Tư. “Trước đó: dữ liệu mục tiêu cho HIMARS. Ukraine cũng không nhận được thông tin thời gian thực cho các cuộc tấn công tầm xa.”
HIMARS, giống như các hệ thống pháo binh khác, chỉ cần tọa độ lưới bản đồ—được tính toán thủ công hoặc được hỗ trợ bởi GPS—để tấn công chính xác mục tiêu. Những tọa độ đó có thể đến từ bất kỳ nguồn tình báo nào: vệ tinh, máy bay điều khiển từ xa, nghe lén vô tuyến hoặc thậm chí là một người quan sát bằng ống nhòm.
Đó là lý do tại sao, vào cùng thời điểm người Mỹ bắt đầu chặn thông tin tình báo, một HIMARS của Ukraine đã bắn phá một nhóm quân Nga tập trung xung quanh Pokrovsk, một thành phố pháo đài do Ukraine chiếm giữ ở miền đông Ukraine. Các trung đoàn Nga gần nhất chỉ cách Pokrovsk vài dặm, trong tầm với của cả những máy bay điều khiển từ xa nhỏ hơn.
Tài sản tình báo của riêng Ukraine—đặc biệt là máy bay điều khiển từ xa—được tập trung trực tiếp trên hoặc gần tiền tuyến. Ngoài khoảng 40 dặm, các tài sản của Hoa Kỳ như vệ tinh có xu hướng phong phú hơn. Không phải là Ukraine không thể phát hiện mục tiêu cho HIMARS của mình bằng thông tin tình báo của riêng mình hoặc thông tin tình báo do các đồng minh Âu Châu cung cấp. Chỉ là giờ đây, việc này trở nên khó khăn hơn khi người Mỹ đã chấm dứt chia sẻ thông tin tình báo.
Có thể sẽ rất đau đớn, nhưng Ukraine có thể bù đắp cho sự ủng hộ đột ngột của Mỹ dành cho nhà độc tài Vladimir Putin. Các đồng minh Âu Châu của Ukraine sở hữu nhiều khả năng không gian giống như Hoa Kỳ, mặc dù ở quy mô nhỏ hơn. Các nhà cung cấp thương mại sở hữu những khả năng khác—và có thể được trả tiền để cung cấp chúng.
Cho đến khi Tổng thống Donald Trump đảo ngược lập trường chống Ukraine hoặc Ukraine bảo đảm được các nguồn thông tin tình báo khác về các mục tiêu xa xôi, thì hệ thống HIMARS của Ukraine có thể sẽ không bắn xa và chính xác như vậy.
Nhưng họ vẫn có thể bắn. Ít nhất là cho đến khi hỏa tiễn của họ, phần lớn được Hoa Kỳ tặng, đã hết.
[Forbes: Abruptly Blocking Intel, The U.S. Prevents Ukraine’s HIMARS From Firing For Maximum Effect]
3. ‘Khả năng’ Ông Donald Trump là ‘tài sản của Nga’ được nhà lập pháp Anh đưa ra
Nghị sĩ Quốc hội Anh Graham Stuart đã đưa ra ý tưởng rằng “có khả năng” Tổng thống Donald Trump “là tài sản của Nga” trong một bài đăng trên X, trước đây gọi là Twitter.
Lời cáo buộc cho rằng Tổng thống Donald Trump là tài sản của Nga có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Âu Châu, vốn là những đồng minh thân cận trước đây nhưng mối quan hệ đã rạn nứt do xung đột về cách chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine.
Stuart, một thành viên của Đảng Bảo thủ đại diện cho khu vực bầu cử Beverley và Holderness, miền bắc nước Anh, tuyên bố rằng: “Chúng ta phải xem xét khả năng Trump là một tài sản của Nga. Nếu vậy, việc mua được Trump là thành tựu lớn nhất trong sự nghiệp FSB của Putin—và Âu Châu phải tự lo liệu.”
Lời cảnh báo của nhà lập pháp Anh được đưa ra sau các báo cáo cho biết chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xây dựng kế hoạch nới lỏng lệnh trừng phạt đối với Nga, như một phần trong chiến lược rộng lớn hơn nhằm cải thiện quan hệ ngoại giao và kinh tế giữa Washington và Mạc Tư Khoa.
Các cuộc đàm phán hòa bình gần đây của Tổng thống Donald Trump với Nga, so với các cuộc đàm phán với Ukraine, cũng khiến nhiều người đặt câu hỏi về lòng trung thành liên tục của Hoa Kỳ đối với các đồng minh Âu Châu khi mối quan hệ với Mạc Tư Khoa được cải thiện.
Trong khi các quan chức Hoa Kỳ và những người đồng cấp Nga đã đồng ý về một kế hoạch ba giai đoạn để đạt được hòa bình sau cuộc họp tại Saudi Arabia, cuộc gặp gần đây của Tổng thống Donald Trump với Zelenskiy tại Tòa Bạch Ốc đã dẫn đến một cuộc tranh chấp khiến căng thẳng giữa hai quốc gia trở nên tồi tệ hơn.
Khi thảo luận về khả năng ngừng bắn và bảo đảm an ninh cho Ukraine vào tuần trước, Tổng thống Donald Trump và Zelenskiy đã tranh cãi gay gắt tại Phòng Bầu dục, và cuối cùng, tổng thống Ukraine đã được yêu cầu rời đi và quay trở lại khi ông “sẵn sàng cho hòa bình”.
Sau cuộc họp, sau khi Tổng thống Donald Trump được báo chí hỏi về việc phản đối Putin, ông nói rằng ông “không liên kết với bất kỳ ai” và rằng ông “liên kết với Hoa Kỳ, và vì lợi ích của thế giới, tôi liên kết với thế giới, và tôi muốn giải quyết xong chuyện này”.
Stuart không phải là chính trị gia duy nhất bày tỏ lo ngại về hành vi của Tổng thống Donald Trump trong các cuộc đàm phán hòa bình Nga-Ukraine, vì các nhà lãnh đạo Âu Châu gần đây đã cáo buộc Hoa Kỳ cố gắng gạt Kyiv sang một bên và cáo buộc rằng Tổng thống Donald Trump đã nhượng bộ Putin bằng cách gặp Nga ở Saudi Arabia. Tổng thống đã phủ nhận điều này.
Các chính trị gia Mỹ cũng chỉ trích hành vi của Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance trong cuộc gặp gần đây với Zelenskiy, và Thượng nghị sĩ Chuck Schumer cáo buộc hai người này “làm việc bẩn thỉu cho Putin” trong một bài đăng trên X.
Pekka Kallioniemi, một nghiên cứu viên không thường trú tại Trung tâm Quốc phòng và An ninh Quốc tế, đã viết trên X: “Những yêu cầu của Tổng thống Donald Trump đối với Zelenskiy Tổng thống của đất nước bị xâm lược bao gồm 1) Xin lỗi chính thức 2) Từ bỏ khoáng sản 3) Tổ chức bầu cử mặc dù luật pháp Ukraine cấm 4) Tuyên bố Nga là quốc gia không xâm lược 5) Từ bỏ tất cả các vùng lãnh thổ tạm thời bị tạm chiếm cho Nga. Những yêu cầu của Tổng thống Donald Trump đối với Putin là kẻ xâm lược: Hoàn toàn không có gì. Như thế, đã rõ ràng rằng Tổng thống Donald Trump liên minh với Putin. “
Danny Chambers, một thành viên quốc hội Anh khác tuyên bố: “Trump đang nói với thế giới tự do rất rõ ràng rằng ông ấy đứng về phe nào. Chúng ta không nên tin ông ấy. Không trì hoãn nữa. Tịch thu tài sản của Nga. Khởi xướng Ngân hàng Tái vũ trang. Đứng về phía Âu Châu. Đứng về phía Ukraine.”
Ramez Naam, một tác giả khoa học viễn tưởng, đã viết trên X: “Trump có lẽ không phải là tài sản của Nga theo luật định. Ông ta có lẽ không làm việc rõ ràng và cố ý cho Nga. Nhưng ông ta là tài sản của Nga trên thực tế, thúc đẩy mục tiêu của Putin và gây tổn hại cho Hoa Kỳ, các đồng minh của chúng ta và nền dân chủ trong suốt quá trình đó.”
Tổng thống Donald Trump vẫn chưa phản hồi tuyên bố của Stuart. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết các công tác chuẩn bị đang được tiến hành để Tổng thống Donald Trump và Putin gặp nhau, mặc dù ngày và giờ chính xác vẫn chưa được xác nhận.
[Newsweek: 'Possibility' Donald Trump Is a 'Russian Asset' Floated by UK Lawmaker]
4. Những lời đe dọa của Tổng thống Donald Trump thúc đẩy Liên Hiệp Âu Châu lên kế hoạch cho làn sóng tị nạn mới từ Ukraine
Mối đe dọa về một cuộc chiến tranh kéo dài ở Ukraine mà không có sự hậu thuẫn quân sự từ Hoa Kỳ đang khiến các chính trị gia Liên minh Âu Châu phải cân nhắc đến sự xuất hiện của một làn sóng người tị nạn mới với số lượng lớn.
Bộ trưởng Nội vụ Đức Nancy Faeser phát biểu với các phóng viên hôm thứ Tư rằng: “Nếu Putin leo thang cuộc chiến này hơn nữa và sự ủng hộ của Mỹ biến mất, và nếu điều này dẫn đến một phong trào tị nạn lớn hơn… chúng ta cần một sự phân bổ ràng buộc những người tị nạn Ukraine trên khắp Liên Hiệp Âu Châu, theo một cơ chế công bằng”.
Theo số liệu của Eurostat, vào tháng 12 năm ngoái, hơn 4,3 triệu người đã được bảo vệ tạm thời tại các nước Âu Châu sau khi chạy trốn khỏi cuộc xâm lược Ukraine của Nga.
Cho đến nay, Đức, Ba Lan và Cộng hòa Tiệp là những nước tiếp nhận nhiều người tị nạn Ukraine nhất và trong trường hợp có làn sóng người tị nạn mới lớn hơn, “điều đó sẽ phải thay đổi”, Faeser cho biết.
Faeser nói thêm rằng bà hiện không mong đợi một đợt người tị nạn lớn khác và rằng đó “chỉ là một kịch bản” mà các bộ trưởng phải thảo luận. Đức sẽ sát cánh cùng Ukraine “miễn là cuộc tấn công khủng khiếp của Putin vào Ukraine vẫn tiếp diễn”, bà nói.
Các nhà lãnh đạo chính trị Âu Châu đã nhanh chóng bày tỏ sự ủng hộ của họ đối với Ukraine sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance có cuộc khẩu chiến với nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelenskiy tại Phòng Bầu dục.
Nhưng chủ đề về người tị nạn Ukraine lại chạm đến mối lo ngại của Âu Châu về việc tiếp nhận người di cư, khi vấn đề trục xuất được đưa lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của cuộc họp Liên Hiệp Âu Châu tại Brussels vào thứ Tư.
Bộ trưởng Nội vụ Áo Gerhard Karner, người cho biết ông sẽ sử dụng chuyến thăm Brussels để chính thức thông báo với Ủy ban Âu Châu về ý định dừng chương trình đoàn tụ gia đình của chính phủ Áo mới, đã đề cập đến viễn cảnh có thêm nhiều người tị nạn Ukraine theo cách tương tự.
Tính theo đầu người, Áo “rõ ràng đã tiếp nhận nhiều người tị nạn hơn nhiều quốc gia khác”, Karner nói với các phóng viên. Quốc gia này “đã đóng góp” và hiện muốn tập trung vào việc hòa nhập những người đã ở đó, ông nói, “Đó cũng là lý do tại sao chúng tôi hiện đang dừng chương trình đoàn tụ gia đình”.
Về mặt tuyệt đối, Đức, Ba Lan và Cộng hòa Tiệp là những quốc gia tiếp nhận số lượng người tị nạn cao nhất, với khoảng 1 triệu người được bảo vệ tạm thời ở cả Đức và Ba Lan. Nhưng khi so sánh với dân số địa phương, các nước Baltic, Slovakia và Ireland cũng là những điểm đến chính.
Quy chế bảo vệ tạm thời, một điều khoản của Liên Hiệp Âu Châu lần đầu tiên được áp dụng đối với người tị nạn Ukraine, có nghĩa là họ có quyền làm việc, sinh sống và học tập tại quốc gia tiếp nhận, mặc dù các tổ chức phi chính phủ đã cảnh báo rằng bản chất tạm thời của quy chế này vẫn làm suy yếu khả năng hòa nhập của người tị nạn.
Ngôn ngữ địa phương, vị trí gần Ukraine, mạng lưới hỗ trợ địa phương và thông tin có sẵn về các biện pháp phúc lợi địa phương đều ảnh hưởng đến quyết định chuyển đến một quốc gia cụ thể của người tị nạn.
[Politico: Trump threats prompt EU to plan for fresh Ukraine refugee wave]
5. Elon Musk gợi ý đưa Tổng thống Zelenskiy sang một quốc gia khác
Elon Musk kêu gọi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy được “ân xá” ở một quốc gia khác, một gợi ý khiến người dùng trên X, tức giận.
Musk đã lặp lại tuyên bố của Tổng thống Donald Trump về việc Ukraine tổ chức bầu cử tổng thống. Tổng thống Donald Trump đã thúc giục đất nước tổ chức bầu cử như một phần của tiến trình ba giai đoạn để đạt được hòa bình trong cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, mà các quan chức Nga và Hoa Kỳ đã thảo luận trong các cuộc đàm phán hòa bình tại Ả Rập Saudi vào tháng trước.
Vào ngày 25 tháng 2, Verkhovna Rada, quốc hội Ukraine, đã thông qua một nghị quyết khẳng định quyền tổng thống của Tổng thống Zelenskiy và yêu cầu không được tổ chức bầu cử trong thời gian thiết quân luật. Nghị quyết cho biết các cuộc bầu cử sẽ được tổ chức “sau khi hòa bình toàn diện, công bằng và bền vững được bảo đảm trên lãnh thổ của mình”.
Đáp lại một bài đăng trên X kêu gọi Ukraine tổ chức bầu cử và cáo buộc Tổng thống Zelenskiy “gửi những người Ukraine vô tội đến chết trong máy xay thịt của ông ta”, Musk viết, “Đúng vậy. Mặc dù điều đó thật khó chịu, nhưng Tổng thống Zelenskiy nên được cung cấp một số loại ân xá ở một quốc gia trung lập để đổi lấy quá trình chuyển đổi hòa bình trở lại nền dân chủ ở Ukraine”.
Musk đã nhận được phản ứng dữ dội vì bài đăng của mình trên X. Trong các phản hồi của mình, người dùng chỉ trích việc ông sử dụng từ “ân xá”, ngụ ý rằng Tổng thống Zelenskiy đã phạm tội. Người dùng X cũng trích dẫn sự ủng hộ của Ukraine đối với Tổng thống Zelenskiy, ám chỉ đến tỷ lệ chấp thuận của ông.
Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố sai sự thật tại một cuộc họp báo tại Mar-a-Lago vào ngày 18 tháng 2 rằng tỷ lệ chấp thuận của Tổng thống Zelenskiy là 4 phần trăm. Theo một cuộc thăm dò gần đây do Gradus Research thực hiện, con số này là 59 phần trăm.
Bài đăng của Musk trên X diễn ra sau cuộc họp gây tranh cãi giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Zelenskiy tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 28 tháng 2. Hai người và Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance được cho là sẽ thảo luận về một thỏa thuận cấp cho Hoa Kỳ quyền tiếp cận khoáng sản đất hiếm của Ukraine.
Cuộc họp đã leo thang thành tiếng la hét trong khi thảo luận về lệnh ngừng bắn và bảo đảm an ninh cho Ukraine, bao gồm cả việc Tổng thống Donald Trump nói với Tổng thống Zelenskiy rằng ông đang “đánh bạc với Thế chiến thứ III” và Vance cáo buộc ông chưa bao giờ cảm ơn Hoa Kỳ về viện trợ.
Tổng thống Donald Trump đã đình chỉ viện trợ quân sự của Hoa Kỳ cho Ukraine. Một quan chức cao cấp của Bộ Quốc phòng cho biết lệnh đóng băng viện trợ sẽ vẫn có hiệu lực cho đến khi Tổng thống Donald Trump xác định rằng các nhà lãnh đạo Ukraine đang thực sự nỗ lực hướng tới hòa bình với Nga.
Từ lúc 2g chiều Thứ Tư, 05 Tháng Ba, Mỹ cũng đã đình chỉ việc cung cấp tin tình báo cho Ukraine.
[Newsweek: Elon Musk Suggests Removing Zelensky to Another Country]
6. Phái đoàn Ukraine và Hoa Kỳ sẽ sớm gặp nhau để đàm phán, trợ lý cao cấp của Tổng thống Zelenskiy cho biết
Các phái đoàn Ukraine và Hoa Kỳ sẽ sớm gặp nhau để đàm phán hòa bình, Chánh văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelenskiy Andriy Yermak cho biết vào ngày 5 tháng 3, sau các cuộc thảo luận với Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Mike Waltz.
“Chúng tôi đã thảo luận về các bước tiếp theo hướng tới một nền hòa bình công bằng và lâu dài”, ông cho biết.
Hai bên “cũng trao đổi quan điểm về các vấn đề an ninh và phối hợp lập trường trong khuôn khổ quan hệ song phương giữa Ukraine và Hoa Kỳ”, đồng thời nói thêm rằng các nhóm đã đồng thanh sẽ gặp nhau trong tương lai gần để “tiếp tục công việc quan trọng này”.
Trong bài phát biểu buổi tối, Tổng thống Zelenskiy cho biết kết quả đầu tiên của các cuộc đàm phán đang diễn ra sẽ được công bố vào tuần tới.
“Mọi người đều có thể thấy các sự kiện ngoại giao đang diễn ra nhanh như thế nào. Hôm nay, nhóm Ukraine và Hoa Kỳ của chúng tôi đã bắt đầu làm việc để tổ chức một cuộc họp. Có một động thái tích cực”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Những tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Kyiv và Washington sau cuộc đụng độ tại Phòng Bầu dục vào ngày 28 tháng 2 giữa Tổng thống Zelenskiy và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Tranh chấp đã dẫn đến sự sụp đổ của một thỏa thuận song phương về tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, sau đó tổng thống Hoa Kỳ đã tạm dừng mọi viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine.
Một thỏa thuận giữa Kyiv và Washington về tài nguyên thiên nhiên vẫn bị đình trệ vì Tổng thống Donald Trump muốn có một “thỏa thuận lớn hơn và tốt hơn”, CBS News đưa tin vào ngày 4 tháng 3.
Các quan chức Tòa Bạch Ốc đã công khai chỉ ra rằng Tổng thống Zelenskiy phải đưa ra lời xin lỗi và thể hiện cam kết đàm phán hòa bình để các cuộc thảo luận có thể được nối lại.
Vào ngày 4 tháng 3, Tổng thống Zelenskiy gọi cuộc đụng độ tại Tòa Bạch Ốc là “đáng tiếc” và tái khẳng định mong muốn hướng tới hòa bình dưới “sự lãnh đạo mạnh mẽ” của Tổng thống Donald Trump.
Reuters đưa tin, vào ngày 5 tháng 3, Waltz cho biết Tổng thống Donald Trump có thể dỡ bỏ lệnh tạm dừng viện trợ quân sự sau khi các cuộc đàm phán hòa bình được sắp xếp và các biện pháp xây dựng lòng tin hơn được thực hiện.
Thỏa thuận được tranh luận từ lâu này sẽ thành lập một quỹ mà Ukraine sẽ đóng góp 50% số tiền thu được từ việc khai thác tài nguyên khoáng sản nhà nước trong tương lai, bao gồm dầu mỏ, khí đốt và cơ sở hạ tầng hậu cần.
Trước đó, Ukraine đã từ chối hai đề xuất của Hoa Kỳ do không có bảo đảm an ninh, nhưng các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp tục trong bối cảnh áp lực ngày càng gia tăng từ Washington.
[Kyiv Independent: Ukraine, US delegations to meet 'soon' for negotiations, Zelensky's top aide says]
7. Tổng thống Donald Trump nói rằng Hoa Kỳ sẽ chiếm Greenland ‘bằng cách này hay cách khác’
Tổng thống Donald Trump phát biểu trong bài phát biểu vào cuối ngày thứ Ba, rằng Hoa Kỳ sẽ thâu tóm Greenland “bằng cách này hay cách khác”.
Những bình luận được đưa ra trong bài phát biểu dài trước Quốc hội Hoa Kỳ về các mục tiêu chính sách của ông, đánh dấu lời đe dọa mới nhất của Tổng thống Donald Trump về việc thâu tóm vùng lãnh thổ tự trị của Đan Mạch, nơi mà ông từ lâu đã nói là rất quan trọng đối với lợi ích của Mỹ.
Phát biểu trước người dân Greenland, Tổng thống Donald Trump nói, “Chúng tôi ủng hộ mạnh mẽ quyền của các bạn trong việc quyết định tương lai của chính mình. Và nếu các bạn lựa chọn, chúng tôi chào đón các bạn đến với Hoa Kỳ.”
Nhưng ông nói thêm: “Chúng tôi cần Greenland cho an ninh quốc gia và thậm chí là an ninh quốc tế. Và chúng tôi đang làm việc với tất cả mọi người liên quan để cố gắng đạt được điều đó… Và tôi nghĩ chúng tôi sẽ đạt được điều đó bằng cách này hay cách khác. Chúng tôi sẽ đạt được điều đó.”
Ngoại trưởng Đan Mạch Lars Lokke Rasmussen cho biết phần quan trọng nhất trong bài phát biểu của Tổng thống Donald Trump là việc ông ủng hộ quyền quyết định tương lai của Greenland.
Rasmussen phát biểu tại một cuộc họp báo hôm thứ Ba rằng: “Tổng thống Donald Trump cho biết họ tôn trọng quyền tự quyết của người Greenland và tôi nghĩ đó là phần quan trọng nhất trong bài phát biểu đó”, đồng thời nói thêm rằng ông “lạc quan” về quyết định của người dân Greenland.
“Họ muốn nới lỏng mối quan hệ với Đan Mạch, chúng tôi đang thực hiện điều đó... nhưng tôi không có ấn tượng rằng họ muốn làm như vậy để trở thành một phần thống nhất của nước Mỹ,” ông nói.
Theo một cuộc thăm dò vào tháng Giêng, phần lớn người dân Greenland — khoảng 85 phần trăm — phản đối ý tưởng trở thành một phần của Hoa Kỳ.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen đã mô tả lời kêu gọi của Tổng thống Donald Trump về việc Hoa Kỳ mua lãnh thổ này là “vô lý”, trong khi Thủ tướng ủng hộ độc lập của Greenland, Múte Egede, cho biết người dân của ông “không muốn trở thành người Mỹ”.
“Những lời của Tổng thống Donald Trump cho thấy rõ ràng rằng Hoa Kỳ coi Greenland là một tài sản chiến lược, chứ không phải là một dân tộc có quyền tự quyết thực sự”.
Ông nói thêm: “Nếu Tổng thống Donald Trump thực sự muốn có mối quan hệ tốt đẹp với Greenland, ông ấy nên bắt đầu bằng việc tôn trọng chủ quyền của họ và Đan Mạch thay vì cố gắng bắt nạt để gây ảnh hưởng”.
Trước đây, Tổng thống Donald Trump đã từ chối loại trừ khả năng sử dụng biện pháp cưỡng chế kinh tế hoặc vũ lực quân sự để chiếm Greenland, khiến Copenhagen và Nuuk lo ngại.
Tổng thống Donald Trump không nhắc lại những lời đe dọa đó vào thứ Ba, nhưng cho biết hòn đảo giàu khoáng sản này là “một hòn đảo có dân số rất nhỏ, nhưng là một vùng đất rất, rất rộng lớn và rất, rất quan trọng đối với an ninh quân sự”.
Là hòn đảo lớn nhất thế giới với dân số khoảng 60.000 người, Greenland thực sự rộng lớn và thưa thớt dân cư, đồng thời là nơi có một căn cứ không quân và quân đội Mỹ ở vùng cực bắc băng giá.
“Chúng tôi sẽ giữ an toàn cho các bạn. Chúng tôi sẽ làm cho các bạn giàu có”, Tổng thống Donald Trump nói, khi nói chuyện với người dân Greenland. “Và cùng nhau, chúng ta sẽ đưa Greenland lên tầm cao mà các bạn chưa từng nghĩ là có thể trước đây”.
[Politico: US will take Greenland ‘one way or the other,’ Trump says]
8. Tổng thống Donald Trump cắt giảm viện trợ vũ khí của Hoa Kỳ có thể ảnh hưởng đến dân thường Ukraine trước khi có tác động đến tiền tuyến
Quyết định đóng băng vũ khí của Tổng thống Donald Trump đang khiến người Ukraine lo ngại, vì họ trông cậy vào hệ thống phòng không của Hoa Kỳ để ngăn chặn các cuộc tấn công hỏa tiễn tồi tệ nhất từ Nga.
Một đại diện Tòa Bạch Ốc đã tuyên bố “tạm dừng” viện trợ vũ khí của Hoa Kỳ cho Ukraine vào ngày 3 tháng 3 sau cuộc gặp gỡ không mấy tốt đẹp giữa Tổng thống Donald Trump, Phó Tổng thống JD Vance và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tại Phòng Bầu dục vào tuần trước.
Chỉ thị này được cho là có hiệu lực ngay lập tức và ảnh hưởng đến 1 tỷ đô la viện trợ vũ khí, bao gồm cả những thứ đang được vận chuyển, chủ yếu thông qua Ba Lan.
Chi tiết về loại vũ khí nào bị ảnh hưởng bởi quyết định này vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng. Hầu hết các lô hàng vũ khí sát thương và pháo binh của Hoa Kỳ tới Ukraine đã được chuyển giao. Một số xe của Hoa Kỳ vẫn đang được sửa chữa tại Âu Châu, nhưng các lô hàng đã chậm lại đáng kể trong những tháng gần đây và Ukraine đã thoát khỏi sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ.
Đối với phần lớn vũ khí mà Ukraine cần để tiếp tục chiến đấu, Âu Châu có thể thay thế vũ khí của Hoa Kỳ, đặc biệt là khi có ý chí chính trị mới để tái vũ trang cho Liên Hiệp Âu Châu. Nhưng đối với hệ thống phòng không bảo vệ các thành phố của Ukraine khỏi các cuộc tấn công trên không chết người của Nga, không ai có thể thay thế Hoa Kỳ
Serhiy, một phi công máy bay điều khiển từ xa đóng tại Kharkiv, cho biết: “Tôi nghĩ điều này sẽ rất khó chịu, nhưng điều đó không có nghĩa là nếu không có nó, chúng ta sẽ thua cuộc chiến vào ngày mai”.
“Nhưng tình hình ở hậu phương sẽ tệ hơn đáng kể vì lực lượng phòng không lớn bao phủ các thành phố.”
“Điều này có nghĩa là gây thêm áp lực lên các thành phố và người dân.”
Phòng không giúp bảo vệ hoạt động sản xuất vũ khí tại địa phương của Ukraine. Nó cũng ngăn Nga tấn công các nhà máy điện và nhà dân theo ý muốn.
“Sẽ là thời điểm khắc nghiệt, nhưng chúng tôi sẽ giải quyết được,” một người lính khác có biệt danh là 'Artem', nói. “Điều đó có nghĩa là sẽ có nhiều áp lực hơn đối với các thành phố và dân thường.”
Theo Bộ Ngoại giao, chính quyền Tổng thống Biden đã giám sát việc chuyển giao ba hệ thống phòng không Patriot và 12 hệ thống NASAM sau khi cuộc chiến toàn diện bắt đầu, cùng với một loạt các hỏa tiễn đất đối không rẻ hơn và vũ khí chống máy bay điều khiển từ xa.
Hệ thống Patriot là hệ thống phòng thủ khả thi duy nhất chống lại hỏa tiễn siêu thanh Kinzhal của Nga. Chỉ có Hoa Kỳ sản xuất nó và có thể ngăn chặn bất kỳ đợt giao hàng nào từ các quốc gia khác đã có chúng.
Dmytro Zhmailo, một nhà phân tích quân sự Ukraine, nói với tờ Kyiv Independent rằng: “Việc bảo đảm nguồn cung cấp hỏa tiễn Patriot là điểm yếu của chúng ta”.
“Các nhóm cơ động của chúng tôi đang chứng minh hiệu quả cao với vũ khí nhỏ của chúng ta” trong việc bắn hạ máy bay điều khiển từ xa, Zhmailo nói. “Nhưng hỏa tiễn đạn đạo của Nga, đặc biệt là những hỏa tiễn có thể bay đến các thành phố của chúng ta trong vòng vài phút, vẫn cần có các hệ thống Patriot đánh chặn.”
Nhờ có nguồn dự trữ và thay thế, các quan chức Ukraine tự tin hơn nhiều vào khả năng của họ ở tuyến đầu hơn là phòng thủ trên không.
Zelenskiy đã lên Twitter vào ngày 4 tháng 3 kêu gọi Tổng thống Donald Trump thực hiện một thỏa thuận trong đó “các giai đoạn đầu tiên có thể là thả tù nhân và ngừng bắn trên không - lệnh cấm hỏa tiễn, máy bay điều khiển từ xa tầm xa, bom vào năng lượng và cơ sở hạ tầng dân sự khác - và ngừng bắn trên biển ngay lập tức, nếu Nga cũng làm như vậy.”
Justin Bronk, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Quân chủng Thống nhất Hoàng gia có trụ sở tại Luân Đôn, ước tính: “Tôi cho rằng tác động của việc Hoa Kỳ ngừng viện trợ quân sự sẽ thấy rõ ở mặt trận trong vòng một hoặc hai tháng nữa”.
“Việc đình chỉ hợp tác tình báo và/hoặc quyết định tắt dịch vụ Starlink sẽ gây ra những tác động quân sự nghiêm trọng và tức thời hơn nhiều.” Đây là mối đe dọa đã từng được đưa tin trước đây nhưng sau đó đã bị Elon Musk, chủ sở hữu công ty SpaceX sản xuất vệ tinh Starlink, phủ nhận.
Thông tin tình báo của Hoa Kỳ về các hoạt động của Nga, bao gồm luồng thông tin về các vụ phóng hỏa tiễn và mục tiêu nhắm vào các địa điểm quân sự, cũng sẽ khó có thể được tiếp cận.
Một nguồn tin nói với CNN rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine bất chấp quyết định của Tổng thống Donald Trump, nhưng liệu điều đó có thể thay đổi trong tương lai hay không vẫn chưa rõ ràng. Mối quan hệ của Tổng thống Donald Trump với các cơ quan tình báo được biết là lạnh nhạt.
Tuy nhiên, sự tạm dừng này vẫn chưa kết thúc hoàn toàn. Chủ tịch Hạ viện đảng Cộng hòa Mike Johnson gọi đây là “tạm thời” khi phát biểu tại DC vào ngày 4 tháng 3.
Sự tạm dừng này dường như chủ yếu là áp lực chính trị từ Tổng thống Donald Trump, người muốn buộc Zelenskiy phải nhượng bộ để theo đuổi một thỏa thuận hòa bình. Nhưng tổng thống Ukraine vẫn tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận có chứa các bảo đảm an ninh vững chắc cho Ukraine trong trường hợp Nga phát động một cuộc tấn công trong tương lai.
9. Tổng thống Zelenskiy sẽ tham gia cuộc họp đặc biệt của Hội đồng Âu Châu vào ngày 6 tháng 3
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy sẽ tham dự cuộc họp đặc biệt của Hội đồng Âu Châu vào ngày 6 tháng 3, một quan chức cao cấp của Liên Hiệp Âu Châu xác nhận với tờ Kyiv Independent.
“Chúng ta đang sống trong thời điểm quyết định đối với an ninh Ukraine và Âu Châu,” Chủ tịch Hội đồng Âu Châu Antonio Costa phát biểu trước hội nghị thượng đỉnh.
Các cuộc thảo luận sẽ tập trung vào việc tăng cường hỗ trợ cho Ukraine khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bước sang năm thứ tư. Những người tham gia cũng sẽ thảo luận về “những đóng góp của Âu Châu vào các bảo đảm an ninh cần thiết để bảo đảm hòa bình lâu dài ở Ukraine”, Hội đồng Âu Châu cho biết trong một tuyên bố trên trang web của mình.
Các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu cũng dự kiến sẽ thông qua một thông cáo tái khẳng định rằng an ninh Âu Châu không thể được đàm phán nếu không có sự tham gia của Âu Châu, hãng truyền thông Suspilne của Ukraine đưa tin.
Cuộc họp diễn ra sau những lo ngại ngày càng gia tăng ở Kyiv và các thủ đô Âu Châu về hoạt động ngoại giao của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump với Nga, bao gồm các cuộc đàm phán trực tiếp giữa các quan chức Mỹ và Nga tại Istanbul vào ngày 27 tháng 2 và Riyadh vào ngày 18 tháng 2.
Tổng thống Zelenskiy, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni và các quan chức cao cấp khác của phương Tây đã tập trung tại Luân Đôn vào ngày 2 tháng 3 để tham dự hội nghị thượng đỉnh do Thủ tướng Anh Keir Starmer chủ trì nhằm điều phối chính sách về Ukraine.
Tổng thống Zelenskiy đến Luân Đôn vào ngày 1 tháng 3 sau chuyến thăm đầy biến động tới Washington, nơi một thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên đã được lên kế hoạch với Hoa Kỳ đã sụp đổ sau cuộc trao đổi căng thẳng tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Donald Trump.
Hậu quả đã làm dấy lên đồn đoán về tương lai quan hệ Mỹ-Ukraine. Washington đã đóng băng mọi viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Kyiv, một động thái được coi rộng rãi là nỗ lực gây áp lực buộc Tổng thống Zelenskiy đàm phán với Nga.
[Kyiv Independent: Zelensky to take part in special European Council meeting on March 6]