Ed. Condon, đồng chủ bút của The Pillar, ngày 30 tháng 10, 2025, cho hay: Trong khi Đức Giáo Hoàng Leo XIV tiếp tục ổn định triều giáo hoàng của ngài, nhiều người ở Rome vẫn đang chờ đợi một loạt các quyết định và bổ nhiệm quan trọng, một số là những quyết định còn sót lại từ thời của vị tiền nhiệm, và một số được mong đợi từ bất cứ vị kế nhiệm nào của Tòa thánh Phêrô.
Một trong những quyết định ít được chú ý nhưng có lẽ quan trọng hơn mà Đức Giáo Hoàng Leo XIV phải đối diện sẽ là khi nào và bằng cách nào sẽ thay thế Đức Hồng Y Kevin Farrell, 78 tuổi.
Vị Hồng Y người Ireland này đã dành phần lớn cuộc đời mục vụ của ngài tại Hoa Kỳ, sau đó được Đức Giáo Hoàng Phanxicô chuyển từ vị trí lãnh đạo Giáo phận Dallas đến Rome vào năm 2016. Ban đầu, ngài được bổ nhiệm làm Tổng trưởng Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống mới được thành lập. Sau đó, Đức Phanxicô đã bổ nhiệm ngài làm Hồng Y Thị thần, giao cho ngài phụ trách việc tổ chức mật nghị đã bầu ra Đức Leo.
Cả hai chức vụ này đều khá nổi bật, và Đức Leo sẽ phải cân nhắc cách bổ nhiệm khi Đức Farrell sắp bước sang tuổi 80, độ tuổi nghỉ hưu bình thường mới của những người đứng đầu giáo triều.
Nhưng ít được chú ý hơn — và có lẽ quan trọng hơn — là hàng loạt các vai trò khác mà Đức Phanxicô đã trao cho Đức Farrell trong chín năm qua. Hiệu ứng tích lũy của những lần bổ nhiệm đó, trên thực tế, đã biến Đức HY Farrell trở thành một trong những người ít được chú ý nhất nhưng lại có quyền lực thầm lặng trong lĩnh vực tài chính giáo triều.
Hơn bất cứ ai khác, Đức Thị thần, người có bằng MBA của Đại học Notre Dame, sẽ định hình ấn tượng của tân giáo hoàng về tình hình tài chính của Vatican, ngay cả khi Đức Leo dự định xin lời khuyên từ nhiều cơ quan và ban ngành khác nhau — và tìm kiếm sự tư vấn từ bên ngoài.
Và điều đó có nghĩa là khi Đức Hồng Y Farrell cuối cùng cũng sẽ phải nghỉ hưu, Đức Leo sẽ phải quyết định liệu ngài có muốn duy trì sự tập trung hóa trên thực tế về các vấn đề kinh tế mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã để lại cho ngài hay không.
—
Bên cạnh những vai trò nổi bật hơn với tư cách là Tổng trưởng Thánh bộ và Hồng Y Thị thần, Đức Hồng Y Farrell còn được Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm vào năm 2020 để lãnh đạo Ủy ban Các vấn đề Dành Riêng mới thành lập, một cơ quan chịu trách nhiệm giám sát các vấn đề tài chính liên quan đến các hoạt động có chủ quyền của Tòa thánh, vốn được miễn trừ khỏi luật tài chính và giám sát của thị quốc và giáo triều.
Việc thành lập và bổ nhiệm cơ quan này, bề ngoài, được trình bày như một biện pháp cần thiết để tách biệt các vấn đề liên quan đến an ninh, ngoại giao thị quốc và các hoạt động quốc tế nhạy cảm khỏi một loạt các cải cách tài chính chung, nhằm mục đích tăng cường giám sát và minh bạch.
Mặc dù điều đó chắc chắn là một phần lý do, nhưng việc thành lập ủy ban này — và việc Đức Hồng Y Farrell được bổ nhiệm lãnh đạo ủy ban — có ý nghĩa quan trọng hơn như một bước phát triển trong chính trị quyền lực của giáo triều, đặc biệt là sau hậu quả của các vụ tai tiếng tài chính của Phủ Quốc vụ khanh liên quan đến vụ tai tiếng bất động sản ở London.
Những vấn đề được giữ kín tương tự trước đây đã được xử lý trong Phủ Quốc Vụ Khanh và do người đứng đầu bộ phận này, Hồng Y Pietro Parolin, chủ trì — nói cách khác, sau một vụ tai tiếng đáng xấu hổ, Đức Phanxicô đã thành lập một ủy ban do Đức HY Farrell lãnh đạo để tước bỏ những trách nhiệm nhạy cảm của Đức HY Parolin.
Cùng năm đó, Đức HY Farrell cũng được trao một ghế Hồng Y thành viên của APSA, cơ quan quản lý tài sản quốc gia của Tòa Thánh, trên thực tế đặt ngài vào vị trí giám sát tất cả tài sản và đầu tư của Giáo triều.
Còn nhiều điều nữa sẽ xảy ra.
Sau nhiều năm nhận được khiếu nại từ các cơ quan giám sát tài chính của Giáo triều như Văn phòng Tổng Kiểm toán, và chỉ vài tháng sau một báo cáo nội bộ chỉ trích gay gắt từ Cơ quan Giám sát và Thông tin Tài chính về các chính sách quản lý rủi ro và đầu tư yếu kém của APSA, Đức Phanxicô đã thành lập một Ủy ban Đầu tư vào năm 2022.
Theo tông hiến mới của Đức Phanxicô về Giáo triều Rôma, ủy ban này được giao nhiệm vụ “đảm bảo tính chất đạo đức của các khoản đầu tư lưu động của Tòa Thánh theo học thuyết xã hội của Giáo hội, đồng thời, đảm bảo tính sinh lời, tính đầy đủ và rủi ro của chúng”, và có lẽ tránh lặp lại các vụ tai tiếng đầu tư phi đạo đức.
Đức Hồng Y Farrell một lần nữa được bổ nhiệm làm người đứng đầu ủy ban. Điều thú vị là, mặc dù ủy ban mới này được dự định hoạt động như một cố vấn, đưa ra lời khuyên và làm rõ về khả năng áp dụng giáo huấn của Giáo hội đối với các khoản đầu tư của các cơ quan như APSA, các quan chức tài chính Vatican cho biết ủy ban này đã phát triển thành một vai trò điều hành nhiều hơn.
Một quan chức tài chính cấp cao nói với tờ The Pillar: “Ủy ban được cho là sẽ bổ sung những gì APSA còn thiếu sót trong nội bộ. Làm rõ những lĩnh vực và loại dự án nào mà Giáo hội có thể tham gia – và không thể tham gia.”
“Thay vào đó, nó đã trở thành một trung tâm quyền lực hoàn toàn. Ủy ban không tư vấn, mà thường chỉ đạo các khoản đầu tư cụ thể — theo hướng tích cực — tức là ra lệnh thực hiện một khoản đầu tư cụ thể do chính mình lựa chọn, chứ không đưa ra lời khuyên về lựa chọn đúng đắn của người khác.”
Theo một số quan chức giáo triều, diễn biến của Ủy Ban Đầu tư này đã đặt nó vào thế căng thẳng với ban lãnh đạo của các định chế và ban ngành tài chánh khác bao gồm APSA, Văn phòng Kinh tế, và Viện Công trình Tôn giáo, ngân hàng thương mại của Vatican, nhất là tiếp theo phúc nghị năm 2022 của Đức Phanxicô, chỉ thị cho APSA chỉ làm việc thông qua IOR. Phúc nghị này đã bị Đức Giáo Hoàng Lêô bãi bỏ vào tháng 9 năm nay.
Một chức vụ tài chính cuối cùng đã được Đức Phanxicô lập ra và trao cho Đức Hồng Y Farrell vào năm 2024, một trong những hành động hành chính quan trọng cuối cùng của vị Giáo hoàng tiền nhiệm.
Vào tháng 11 năm ngoái, Đức Giáo Hoàng đã bổ nhiệm Đức Hồng Y Farrell làm giám đốc duy nhất của quỹ hưu trí Vatican, đồng thời bãi nhiệm hội đồng quản trị của quỹ. Động thái này diễn ra ngay sau khi Đức Phanxicô thông báo với Hồng Y đoàn rằng quỹ đang đối diện với "một sự mất cân bằng nghiêm trọng trong tương lai" và "không thể đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ hưu trí cho các thế hệ tương lai trong trung hạn".
Tuy nhiên, các nguồn tin thân cận với quỹ cho tờ The Pillar biết rằng mặc dù quỹ đã gặp khó khăn tài chính trầm trọng trong một thời gian, nhưng tình hình đã trở nên nghiêm trọng hơn trong những năm ngay trước khi ĐHY Farrell nắm toàn quyền kiểm soát, và nguồn gốc của vấn đề phần lớn đến từ Ủy ban Đầu tư của chính Farrell.
Nguồn tin cho biết: "Ủy ban đã nắm toàn quyền quyết định về các vấn đề đầu tư. Các lệnh bán và tái đầu tư đã được đưa ra với các nhà quản lý đầu tư mới do ủy ban lựa chọn. Chúng ta đang nói về quỹ hưu trí, nhưng thực tế giờ đây nó chỉ là một tài khoản, không còn sự quản lý thực sự nào nữa, mọi quyền quyết định đều tập trung vào Ủy ban Đầu tư và [Văn phòng Kinh tế]."
Các báo cáo tài chính nội bộ của Vatican được trình lên Hội đồng Kinh tế năm ngoái, mà tờ The Pillar đã xem, cho thấy thanh khoản trong quỹ đã giảm 87% từ năm 2022-2023, trong khi số tiền đầu tư vào các quỹ và trái phiếu lại tăng đáng kể trong cùng thời kỳ.
—
Như tờ The Pillar đã đưa tin trước đây, những động thái ban đầu của Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho thấy ngài có cái nhìn lạc quan hơn về tình hình tài chính của Vatican so với Đức Phanxicô trong năm cuối cùng của triều giáo hoàng. Đức Giáo Hoàng mới đã hạ thấp những lời bàn tán về một "cuộc khủng hoảng" và khẳng định ngài không hề "mất ngủ" vì các vấn đề tài chính.
Cùng với việc đó, quyết định của Đức Giáo Hoàng Leo XXIV hủy bỏ phúc nghị năm 2022 của Đức Phanxicô, ra lệnh cho APSA và các tổ chức Vatican khác độc quyền sử dụng IOR, được nhiều người coi là việc chấp nhận sự phản đối rộng rãi đối với sắc lệnh ban đầu từ các cơ quan thuộc giáo triều như APSA và Ủy ban Đầu tư.
Ở một bình diện nào đó, việc Đức Giáo Hoàng Leo XIV hủy bỏ sắc lệnh của Đức Phanxicô tạo ra, hoặc tái tạo, các điều kiện cho một quy trình quản lý đầu tư phi tập trung hơn trong Vatican — điều mà những người trong cuộc cảnh báo sẽ khiến Tòa Thánh tốn kém và khiến việc giám sát trở nên khó khăn hơn.
Nhưng ở một khía cạnh khác, các quan chức cho rằng việc phi tập trung hóa thực tế các khoản đầu tư và việc quản lý chúng che giấu một quy trình ra quyết định thực sự tập trung hơn — một quy trình với Đức Hồng Y Farrell làm trung tâm.
Chỉ còn chưa đầy hai năm nữa là đến sinh nhật lần thứ 80 của ngài, Đức Giáo Hoàng Leo có lẽ đang cân nhắc thời điểm và cách thức thay thế Đức HY Farrell trong những vai trò nổi bật nhất của ngài, với tư cách là Hồng Y Thị thần và Tổng trưởng Thánh bộ. Nhưng Đức Giáo Hoàng cũng sẽ phải cân nhắc cách thức thay thế người đàn ông đã âm thầm trở thành Giám đốc Đầu tư của Vatican.