1. Tổng thống Kazakhstan tuyên bố sẽ không giúp Nga lách các lệnh trừng phạt
Nhà lãnh đạo Kazakhstan cho biết nước ông sẽ không giúp Nga lách các biện pháp trừng phạt do phương Tây áp đặt vì Nga xâm lược Ukraine. Diễn biến này xảy ra trong bối cảnh có nghi ngờ rằng Mạc Tư Khoa vẫn đang nhận hàng hóa quan trọng qua các quốc gia Trung Á.
Sau cuộc hội đàm tại Berlin với thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev cho biết:
“Kazakhstan đã tuyên bố rõ ràng rằng chúng tôi sẽ tuân theo chế độ trừng phạt.
Chúng tôi liên hệ với các tổ chức liên quan để tuân thủ chế độ trừng phạt và tôi nghĩ phía Đức sẽ không có bất kỳ lo ngại nào về các hành động có thể xảy ra nhằm lách chế độ trừng phạt.”
Việc Mạc Tư Khoa xâm lược Ukraine đã gây lo lắng ở các quốc gia Trung Á, bao gồm cả Kazakhstan, quốc gia đang tìm cách tránh xa cuộc tấn công của Mạc Tư Khoa. Astana chưa công nhận các khu vực phía đông và phía nam Ukraine bị Mạc Tư Khoa xâm lược là một phần của Nga.
Tuy nhiên, đồng minh kinh tế và quân sự thân cận của Nga, có chung đường biên giới dài 7.500km, đã nhiều lần bị cáo buộc giúp đỡ nước láng giềng lớn hơn của mình có được hàng hóa vi phạm lệnh trừng phạt.
Trong gói trừng phạt thứ 11, Liên Hiệp Âu Châu đã tìm cách ngăn chặn việc tái xuất khẩu hàng hóa nhạy cảm của các nước thứ ba sang Nga bằng việc hạn chế một số mặt hàng xuất khẩu sang các quốc gia không hợp tác.
Đồng thời, các quốc gia phương Tây ngày càng tìm kiếm một vai trò lớn hơn ở Trung Á vào thời điểm một số nước trong khu vực đang đặt câu hỏi về mối quan hệ lâu dài của họ với Nga.
Ngoài Tokayev, Scholz cũng sẽ đón tiếp các nhà lãnh đạo Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan và Tajikistan để hội đàm chung vào thứ Sáu.
Cuộc gặp với năm nhà lãnh đạo Trung Á sẽ là cuộc họp chung đầu tiên thuộc loại này với một quốc gia Liên Hiệp Âu Châu.
Đức cũng quan tâm đến khu vực giàu năng lượng vì Berlin đang tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế sau khi nguồn cung từ Nga cạn kiệt.
2. Phản ứng của Liên Hiệp Âu Châu sau khi Ukraine phát hiện các thành phần của Âu Châu trong máy bay không người lái của Iran
Brussels đã cảnh báo các công ty và chính phủ Âu Châu rằng họ có thể cấm bán một số linh kiện nhất định cho Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác nơi Iran và Nga đang săn lùng các linh kiện cho máy bay không người lái và các loại vũ khí khác để tấn công các thành phố của Ukraine.
Bình luận của Ủy ban Âu Châu được đưa ra sau khi tờ Guardian tiết lộ một tài liệu dài 47 trang, trong đó chính phủ Ukraine trình bày chi tiết về việc sử dụng công nghệ phương Tây và kêu gọi sử dụng hỏa tiễn tầm xa để tấn công các cơ sở sản xuất máy bay không người lái ở Nga, Iran và Syria.
Báo cáo của Ukraine, đệ trình lên chính phủ G7 vào tháng 8, tuyên bố đã có 600 cuộc tấn công vào các thành phố bằng máy bay không người lái sử dụng công nghệ phương Tây trong ba tháng trước đó.
Năm công ty Âu Châu bao gồm một công ty con ở Ba Lan của một công ty đa quốc gia của Anh được nêu tên là nhà sản xuất ban đầu của các bộ phận được xác định.
Không có gợi ý nào về bất kỳ hành vi sai trái nào của các công ty phương Tây có bộ phận đã được xác định. Báo cáo cho biết: “Việc sản xuất máy bay không người lái của Iran đã thích ứng và chủ yếu sử dụng các linh kiện thương mại sẵn có, nguồn cung cấp chúng rất kém hoặc hoàn toàn không được kiểm soát”.
Thông tin hải quan được cho là cho thấy “gần như toàn bộ hàng nhập khẩu vào Iran đều có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Kazakhstan, Uzbekistan, Việt Nam và Costa Rica”.
Nhà lãnh đạo Ngoại Giao của Liên Hiệp Âu Châu Josep Borrell cho biết bằng chứng cho thấy các thành phần được cung cấp từ các quốc gia xa xôi như vậy cho thấy các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu đang tạo ra “áp lực đáng kể lên các mục tiêu của Nga”, nhưng các quốc gia thành viên cần phải thực thi cứng rắn hơn.
Ông nói: Điều này có nghĩa là phải theo dõi chặt chẽ các nhà khai thác nước ngoài đang tái xuất khẩu hàng hóa bị Liên Hiệp Âu Châu trừng phạt mà nhà xuất khẩu Liên Hiệp Âu Châu không biết. Đối với kịch bản đó, chúng tôi đã tìm kiếm sự hỗ trợ của chính quyền các nước thứ ba để bảo đảm hàng hóa xuất khẩu từ Liên Hiệp Âu Châu sang các nước đó không đến được Nga.
Đặc phái viên về lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu, David O'Sullivan, đang hợp tác chặt chẽ với các khu vực pháp lý của nước thứ ba để bảo đảm rằng các lệnh trừng phạt của chúng ta không bị lách luật.
3. Mạc Tư Khoa tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái quy mô lớn trong đêm
Quân đội Ukraine hôm thứ Năm tuyên bố rằng Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái “quy mô lớn” trong đêm và hơn 30 máy bay không người lái của Nga đã bị phá hủy.
Phát ngôn nhân Bộ Tư Lệnh Phía Nam Nataliya Humenyuk, cho biết các máy bay không người lái đã bị chặn trên các khu vực ven biển Hắc Hải và xa hơn trong đất liền.
Humenyuk nhấn mạnh rằng: Nga “không ngừng gây áp lực và tìm kiếm các chiến thuật mới: cụ thể là sử dụng các cuộc tấn công hàng loạt”.
“Tối nay, một số nhóm máy bay không người lái tấn công đã được triển khai… phòng không đã hoạt động dọc theo gần như toàn bộ hướng phía nam – ở các khu vực Odesa, Mykolaiv. Ngoài ra, ở phía bắc xa hơn – đối phương đã tấn công vào miền trung Ukraine,” cô nói.
“Hậu quả của cuộc tấn công hiện đang được làm rõ vì đây thực sự là một vụ tấn công lớn.
“Tuy nhiên, công tác phòng không khá hiệu quả. Hơn 30 máy bay không người lái đã bị phá hủy.”
Kể từ tháng 7, khi Mạc Tư Khoa rút khỏi thỏa thuận do Liên Hiệp Quốc làm trung gian cho phép vận chuyển ngũ cốc an toàn qua Hắc Hải, Nga đã tăng cường tấn công vào cơ sở hạ tầng xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine ở khu vực phía nam Odesa và Mykolaiv.
4. Ukraine được bầu vào Hội đồng Quản Trị Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế
Ukraine đã được bầu vào Hội đồng Quản Trị của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA. Cơ quan giám sát hạt nhân này của Liên Hiệp Quốc cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Năm.
Theo tuyên bố của IAEA, “11 quốc gia mới được bầu để phục vụ trong Hội đồng Quản trị IAEA gồm 35 thành viên trong giai đoạn 2023–2024” và Ukraine là một trong số đó.
Tuyên bố cho biết các thành viên Hội đồng mới được bầu là Algeria, Armenia, Bangladesh, Burkina Faso, Ecuador, Indonesia, Hàn Quốc, Hà Lan, Paraguay, Tây Ban Nha và Ukraine.
Tuyên bố nêu rõ: “Hội đồng Quản Trị là một trong hai cơ quan hoạch định chính sách của IAEA, cùng với Đại hội đồng thường niên của các Quốc gia Thành viên IAEA”.
Ukraine đã được bầu vào hội đồng quản trị bốn lần trước đây. Theo Energoatom, công ty năng lượng hạt nhân nhà nước Ukraine, lần cuối cùng họ là thành viên cơ quan điều hành của cơ quan này là vào nhiệm kỳ 2009-2011.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết vị trí này sẽ mang lại cho Kyiv “cơ hội thực sự” để tác động đến các quyết định “ràng buộc đối với tất cả các thành viên IAEA và toàn bộ cộng đồng quốc tế”.
Ông cho biết Ukraine sẽ nỗ lực thực hiện điểm đầu tiên trong công thức hòa bình 10 điểm, đó là “an ninh hạt nhân và bức xạ”, đồng thời Kyiv tập trung vào việc bảo đảm “giải phóng hoàn toàn” nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia khỏi lực lượng Nga.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cũng ca ngợi quyết định này. Kuleba nói: “Thông điệp của nó rất rõ ràng: Nga phải rút quân đội và các nhân viên trái phép khác khỏi nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và ngay lập tức trả lại cho Ukraine toàn quyền kiểm soát”.
Nhà lãnh đạo Kazakhstan cho biết nước ông sẽ không giúp Nga lách các biện pháp trừng phạt do phương Tây áp đặt vì Nga xâm lược Ukraine. Diễn biến này xảy ra trong bối cảnh có nghi ngờ rằng Mạc Tư Khoa vẫn đang nhận hàng hóa quan trọng qua các quốc gia Trung Á.
Sau cuộc hội đàm tại Berlin với thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev cho biết:
“Kazakhstan đã tuyên bố rõ ràng rằng chúng tôi sẽ tuân theo chế độ trừng phạt.
Chúng tôi liên hệ với các tổ chức liên quan để tuân thủ chế độ trừng phạt và tôi nghĩ phía Đức sẽ không có bất kỳ lo ngại nào về các hành động có thể xảy ra nhằm lách chế độ trừng phạt.”
Việc Mạc Tư Khoa xâm lược Ukraine đã gây lo lắng ở các quốc gia Trung Á, bao gồm cả Kazakhstan, quốc gia đang tìm cách tránh xa cuộc tấn công của Mạc Tư Khoa. Astana chưa công nhận các khu vực phía đông và phía nam Ukraine bị Mạc Tư Khoa xâm lược là một phần của Nga.
Tuy nhiên, đồng minh kinh tế và quân sự thân cận của Nga, có chung đường biên giới dài 7.500km, đã nhiều lần bị cáo buộc giúp đỡ nước láng giềng lớn hơn của mình có được hàng hóa vi phạm lệnh trừng phạt.
Trong gói trừng phạt thứ 11, Liên Hiệp Âu Châu đã tìm cách ngăn chặn việc tái xuất khẩu hàng hóa nhạy cảm của các nước thứ ba sang Nga bằng việc hạn chế một số mặt hàng xuất khẩu sang các quốc gia không hợp tác.
Đồng thời, các quốc gia phương Tây ngày càng tìm kiếm một vai trò lớn hơn ở Trung Á vào thời điểm một số nước trong khu vực đang đặt câu hỏi về mối quan hệ lâu dài của họ với Nga.
Ngoài Tokayev, Scholz cũng sẽ đón tiếp các nhà lãnh đạo Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan và Tajikistan để hội đàm chung vào thứ Sáu.
Cuộc gặp với năm nhà lãnh đạo Trung Á sẽ là cuộc họp chung đầu tiên thuộc loại này với một quốc gia Liên Hiệp Âu Châu.
Đức cũng quan tâm đến khu vực giàu năng lượng vì Berlin đang tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế sau khi nguồn cung từ Nga cạn kiệt.
2. Phản ứng của Liên Hiệp Âu Châu sau khi Ukraine phát hiện các thành phần của Âu Châu trong máy bay không người lái của Iran
Brussels đã cảnh báo các công ty và chính phủ Âu Châu rằng họ có thể cấm bán một số linh kiện nhất định cho Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác nơi Iran và Nga đang săn lùng các linh kiện cho máy bay không người lái và các loại vũ khí khác để tấn công các thành phố của Ukraine.
Bình luận của Ủy ban Âu Châu được đưa ra sau khi tờ Guardian tiết lộ một tài liệu dài 47 trang, trong đó chính phủ Ukraine trình bày chi tiết về việc sử dụng công nghệ phương Tây và kêu gọi sử dụng hỏa tiễn tầm xa để tấn công các cơ sở sản xuất máy bay không người lái ở Nga, Iran và Syria.
Báo cáo của Ukraine, đệ trình lên chính phủ G7 vào tháng 8, tuyên bố đã có 600 cuộc tấn công vào các thành phố bằng máy bay không người lái sử dụng công nghệ phương Tây trong ba tháng trước đó.
Năm công ty Âu Châu bao gồm một công ty con ở Ba Lan của một công ty đa quốc gia của Anh được nêu tên là nhà sản xuất ban đầu của các bộ phận được xác định.
Không có gợi ý nào về bất kỳ hành vi sai trái nào của các công ty phương Tây có bộ phận đã được xác định. Báo cáo cho biết: “Việc sản xuất máy bay không người lái của Iran đã thích ứng và chủ yếu sử dụng các linh kiện thương mại sẵn có, nguồn cung cấp chúng rất kém hoặc hoàn toàn không được kiểm soát”.
Thông tin hải quan được cho là cho thấy “gần như toàn bộ hàng nhập khẩu vào Iran đều có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Kazakhstan, Uzbekistan, Việt Nam và Costa Rica”.
Nhà lãnh đạo Ngoại Giao của Liên Hiệp Âu Châu Josep Borrell cho biết bằng chứng cho thấy các thành phần được cung cấp từ các quốc gia xa xôi như vậy cho thấy các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu đang tạo ra “áp lực đáng kể lên các mục tiêu của Nga”, nhưng các quốc gia thành viên cần phải thực thi cứng rắn hơn.
Ông nói: Điều này có nghĩa là phải theo dõi chặt chẽ các nhà khai thác nước ngoài đang tái xuất khẩu hàng hóa bị Liên Hiệp Âu Châu trừng phạt mà nhà xuất khẩu Liên Hiệp Âu Châu không biết. Đối với kịch bản đó, chúng tôi đã tìm kiếm sự hỗ trợ của chính quyền các nước thứ ba để bảo đảm hàng hóa xuất khẩu từ Liên Hiệp Âu Châu sang các nước đó không đến được Nga.
Đặc phái viên về lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu, David O'Sullivan, đang hợp tác chặt chẽ với các khu vực pháp lý của nước thứ ba để bảo đảm rằng các lệnh trừng phạt của chúng ta không bị lách luật.
3. Mạc Tư Khoa tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái quy mô lớn trong đêm
Quân đội Ukraine hôm thứ Năm tuyên bố rằng Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái “quy mô lớn” trong đêm và hơn 30 máy bay không người lái của Nga đã bị phá hủy.
Phát ngôn nhân Bộ Tư Lệnh Phía Nam Nataliya Humenyuk, cho biết các máy bay không người lái đã bị chặn trên các khu vực ven biển Hắc Hải và xa hơn trong đất liền.
Humenyuk nhấn mạnh rằng: Nga “không ngừng gây áp lực và tìm kiếm các chiến thuật mới: cụ thể là sử dụng các cuộc tấn công hàng loạt”.
“Tối nay, một số nhóm máy bay không người lái tấn công đã được triển khai… phòng không đã hoạt động dọc theo gần như toàn bộ hướng phía nam – ở các khu vực Odesa, Mykolaiv. Ngoài ra, ở phía bắc xa hơn – đối phương đã tấn công vào miền trung Ukraine,” cô nói.
“Hậu quả của cuộc tấn công hiện đang được làm rõ vì đây thực sự là một vụ tấn công lớn.
“Tuy nhiên, công tác phòng không khá hiệu quả. Hơn 30 máy bay không người lái đã bị phá hủy.”
Kể từ tháng 7, khi Mạc Tư Khoa rút khỏi thỏa thuận do Liên Hiệp Quốc làm trung gian cho phép vận chuyển ngũ cốc an toàn qua Hắc Hải, Nga đã tăng cường tấn công vào cơ sở hạ tầng xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine ở khu vực phía nam Odesa và Mykolaiv.
4. Ukraine được bầu vào Hội đồng Quản Trị Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế
Ukraine đã được bầu vào Hội đồng Quản Trị của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA. Cơ quan giám sát hạt nhân này của Liên Hiệp Quốc cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Năm.
Theo tuyên bố của IAEA, “11 quốc gia mới được bầu để phục vụ trong Hội đồng Quản trị IAEA gồm 35 thành viên trong giai đoạn 2023–2024” và Ukraine là một trong số đó.
Tuyên bố cho biết các thành viên Hội đồng mới được bầu là Algeria, Armenia, Bangladesh, Burkina Faso, Ecuador, Indonesia, Hàn Quốc, Hà Lan, Paraguay, Tây Ban Nha và Ukraine.
Tuyên bố nêu rõ: “Hội đồng Quản Trị là một trong hai cơ quan hoạch định chính sách của IAEA, cùng với Đại hội đồng thường niên của các Quốc gia Thành viên IAEA”.
Ukraine đã được bầu vào hội đồng quản trị bốn lần trước đây. Theo Energoatom, công ty năng lượng hạt nhân nhà nước Ukraine, lần cuối cùng họ là thành viên cơ quan điều hành của cơ quan này là vào nhiệm kỳ 2009-2011.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết vị trí này sẽ mang lại cho Kyiv “cơ hội thực sự” để tác động đến các quyết định “ràng buộc đối với tất cả các thành viên IAEA và toàn bộ cộng đồng quốc tế”.
Ông cho biết Ukraine sẽ nỗ lực thực hiện điểm đầu tiên trong công thức hòa bình 10 điểm, đó là “an ninh hạt nhân và bức xạ”, đồng thời Kyiv tập trung vào việc bảo đảm “giải phóng hoàn toàn” nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia khỏi lực lượng Nga.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cũng ca ngợi quyết định này. Kuleba nói: “Thông điệp của nó rất rõ ràng: Nga phải rút quân đội và các nhân viên trái phép khác khỏi nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và ngay lập tức trả lại cho Ukraine toàn quyền kiểm soát”.