Wilhelm II, Hoàng đế cuối cùng của Đế chế Đức. (Nguồn: Wikimedia.)


Charles Collins, giám đốc điều hành của Crux, ngày 2 tháng 3 năm 2025, viết bài Critics of President Trump should look at a different German leader [Những người chỉ trích Tổng thống Trump nên nhìn vào một nhà lãnh đạo khác của Đức]

Theo ông, sau cuộc đối đầu mới nhất giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine, những tiếng nói phản đối chính quyền thứ hai của nhà lãnh đạo gây tranh cãi của Hoa Kỳ đã tiếp tục gia tăng.

Mọi người trên khắp quang phổ ý kiến đã so sánh Trump với Adolf Hitler trong một thời gian, đặc biệt là trên mạng xã hội, nơi có một quy tắc đầu tiên được đưa ra bởi luật sư, tác giả và nhà lý thuyết tiên phong của meme internet [giả dạng trên mạng], Michael Godwin

Luật của Godwin nêu rõ: "Khi một cuộc thảo luận trực tuyến kéo dài hơn, sác suất so sánh liên quan đến Đức Quốc xã hoặc Hitler gần tới một." So sánh một ai đó với một nhân vật phản diện phải nằm trong danh sách ngắn những kẻ tồi tệ nhất trong lịch sử của mọi người là điều rẻ tiền và dễ dàng, ngay cả khi và đặc biệt là khi nó được thực hiện một cách nghiêm túc.

Không phải là mọi người không có lý do chính đáng để chỉ trích tổng thống Hoa Kỳ, mà là việc so sánh này không thực sự hiệu quả về mặt tu từ. Mọi phép so sánh đều khập khiễng, nhưng nếu một người không phải là Đức Quốc xã thực sự, thì việc so sánh người đó với thủ lĩnh độc ác của Đức Quốc xã sẽ không thể chiếm được trái tim và khối óc (mặc dù có thể ghi điểm với những người đã đồng ý).

Trong mọi trường hợp, có một nhà lãnh đạo Đức trong lịch sử khác có thể phù hợp hơn với Trump. Sự so sánh này có thể sẽ gây ra những lời phàn nàn từ cả những người ủng hộ và phản đối Trump—có lẽ là có lý—nhưng người Đức mà tôi đang nghĩ đến là Wilhelm II, người cai trị cuối cùng của Đế quốc Đức.

Wilhelm lên ngôi sau thời kỳ trị vì thực sự ngắn ngủi của cha mình, Friedrich III, vào năm 1888, "Năm của Ba Hoàng đế". Hoàng đế đầu tiên là Wilhem I, Vua của Phổ, người đã thành lập Đế quốc Đức vào năm 1871, người kế vị là Friedrich, người trị vì chỉ chưa đầy 100 ngày, và sau đó là Wilhelm II, người chưa đầy 30 tuổi khi lên nắm quyền.

Trong 18 tháng đầu tiên, Wilhelm trẻ tuổi đã sa thải Thủ tướng lâu năm của Đức, Otto von Bismarck, giành được sự chấp thuận của cộng đồng Công Giáo đông đảo của Đức. Bismark đã tổ chức Kulturkampf vào những năm 1870, khiến nhà nước Đức phải đối đầu với nhóm thiểu số Công Giáo đáng kể của quốc gia này.

Nhưng khi làm như vậy, ông đã củng cố quyền kiểm soát đất nước bằng vương miện và tước bỏ phần lớn quyền lực của quốc hội. "Đường hướng mới" của hoàng đế nhằm mục đích biến Đức thành một cường quốc thế giới được công nhận, bất chấp sự kiện nước này gần đây đã giành chiến thắng trong các cuộc chiến tranh với cả đế quốc Áo và Pháp, và được coi là quốc gia hùng mạnh nhất trên lục địa.

Khẩu hiệu của ông - đúng vậy, các quốc vương vào thế kỷ 19 đã có khẩu hiệu - là "Đưa nước Đức vào vị trí của Mặt trời". Không phải là vô lý khi một người quan sát nghe thấy tiếng vọng của điều đó trong câu cửa miệng "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" của Trump.

Trump cũng đã sử dụng quyền hành pháp theo những cách làm hài lòng những người Công Giáo bảo thủ về mặt văn hóa —chủ yếu là những người đi lễ nhà thờ — và đã thách thức cả quyền lập pháp và tư pháp.

Wilhelm tự ti về cánh tay trái bị teo của mình, phát triển từ khi còn nhỏ và hạn chế hoạt động thể chất của ông. Nhiều nhà sử học đã quy cho tình trạng của Wilhelm là nỗi ám ảnh của ông về việc đưa đế quốc vốn đã hùng mạnh của mình đến vinh quang lớn hơn.

Nhà lãnh đạo Đức hướng mắt đến các vùng lãnh thổ theo truyền thống nói tiếng Đức, cũng như muốn mở rộng đế quốc của mình ra nước ngoài, để sánh ngang với những người hàng xóm Anh, Pháp và Tây Ban Nha.

Mặc dù Trump không bị thương ở cánh tay, nhưng sự nghiệp kinh doanh và giải trí rất công khai của ông thường khiến ông bị chế giễu trong các phòng tin tức và chương trình hài kịch.

Trong nhiệm kỳ thứ hai làm tổng thống, Trump thường nói về mối quan tâm của mình đối với Kênh đào Panama, nơi đã được trao trả cho Panama vào năm 1999, Greenland thuộc sở hữu của Đan Mạch và thậm chí cả Canada. Mặc dù nhiều người đã bác bỏ những lời kêu gọi mở rộng này vì cho rằng đó là sự khoa trương của chủ nghĩa dân tộc cực đoan, những người khác vẫn nhớ rằng "54° 40′ hay Chiến đấu!" là một lời kêu gọi vận động tranh cử trong cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm 1844.

Một số nhà bình luận - cả những người ủng hộ và phản đối - cho biết Trump rất muốn thấy mình được đặt trên Núi Rushmore.

Cả Wilhelm và Trump đều kêu gọi những người Công Giáo ở đất nước họ. Cả hai đều đã sớm hành động để xoa dịu một bộ phận dân chúng mà nhiều thành viên dường như bị tổn thương bởi chế độ trước: Wilhelm thông qua việc sa thải Bismarck và Trump thông qua các sắc lệnh hành pháp ủng hộ sự sống (mặc dù việc tăng tài trợ cho các phương pháp điều trị IVF đã gây tổn hại cho ông về vấn đề này).

Wilhelm thậm chí còn dành cho Tòa thánh một chuyến thăm cấp nhà nước đầy đủ vào năm ông trở thành hoàng đế, một động thái gây tranh cãi của một nhà lãnh đạo Tin lành khi giáo hoàng là "tù nhân ở Vatican" sau khi chính phủ Ý chấm dứt tàn dư của Nhà nước Giáo hoàng vào năm 1870. (Phong cách viếng thăm của ông là một sự bối rối cho cả Tòa thánh và Vương quốc Ý, vì nó gây căng thẳng không mong muốn cho mối quan hệ của họ.)

Theo một số cách, tranh chấp mới nhất của Trump với Zelensky cũng khó chịu tương tự.

Trump đã bị chỉ trích vì cách ông và nội các của mình tấn công tổng thống Ukraine trong chuyến thăm Nhà Trắng vào tuần trước, nhưng lời kêu gọi đàm phán hòa bình với Nga của tổng thống Hoa Kỳ khá gần gũi với lập trường của Đức Giáo Hoàng Phanxicô.

Lập trường của Trump lặp lại chính lời của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, người đã nói cách đây gần đúng một năm rằng, "Người mạnh nhất là người nhìn vào tình hình, nghĩ đến người dân và có lòng dũng cảm của lá cờ trắng, và đàm phán."

Wilhelm có thể là một nhân vật người Đức nhẹ nhàng hơn để sử dụng làm ví dụ nếu ai đó muốn phản đối Trump, nhưng cũng đáng để xem xét, cách mà triều đại của Wilhelm — và đế quốc mà ông cai trị — đều kết thúc sau khi ông đưa đất nước và thế giới vào một cuộc chiến tranh thảm khốc, mà đất nước ông đã thua.